Het Solow-groeimodel is een prachtig voorbeeld van deze aanpak. Met een minimaal aantal, redelijke, aannames kom je tot het verbluffende inzicht dat het permanent verhogen van de investeringen in een land op termijn niet kan leiden tot een permanent hogere groei.
Zoals altijd lijkt dat volkomen logisch als het aan je wordt uitgelegd, maar ik heb als middelbaar scholier nog mee mogen maken dat de verschrikkelijke conclusies van het Harrod-Domar groeimodel moesten worden geleerd: permanente massawerkloosheid was zomaar mogelijk als de parameters nét even verkeerd uitpakten.
Wie iets wil meekrijgen van de beknopte en humoristische stijl van Solow kan vandaag deze 9 pagina’s in de JEP (1994) lezen, waarin de meester, ook toen al gepensioneerd, terugkijkt op de oude en – destijds – nieuwe groeimodellen en tussen neus en lippen door nog even wat mankementen aan de kaak stelt. Zijn opmerking over ingewikkelde modellen die maar weinig licht schijnen op de essentie blijft nog wel even nodig.
]]>Dit bericht slaat op de WEO van het IMF, editie oktober 2023, zojuist uitgekomen. Op het moment van schrijven keek ik met name naar de tabel met verwachte groei.
Die zag er als volgt uit:
We zien de verwachte groeicijfers voor 2022, 23 en 24 voor verschillende landen. De mate van onzekerheid loopt op van 2022 naar 24, waardoor de laatste twee kolommen het meest interessant zijn. In die jaren is de groei in World Output bijna gelijk, maar onder de oppervlakte gebeurt er het één en ander. Die gebeurtenissen zijn tijdelijk, en toevallig telt het op tot stabiele groei.
Inmiddels heb ik hoofdstuk 1 van de WEO helemaal gelezen en kan ik er iets over uitweiden. De auteurs zien hetzelfde patroon en hebben het over offsetting divergences. Vooral voor landen die het in 2023 beter doen en in 2024 slechter is er een batterij aan verklaringen:
Minder verklaringen zijn er voor de landen die het in 2023 slecht doen maar in 2024 weer accelereren. Dat zien we in Duitsland en Frankrijk, en daarmee ook in de hele eurozone. Een verklaring is er niet, behalve dat de groei in 2023 onder potentieel is en kennelijk vanzelf weer omhoog trekt. Bij olieproducent Saudi-Arabië speelt het veronderstelde einde van de OPEC productiebeperking. Van Nigeria en Zuid Afrika wordt alleen verteld waarom 2023 extra slecht is, over het herstel in 2024 geen woord.
Dit doet vermoeden dat het IMF groeimodel naar evenwicht neigt, tenzij er een specifieke ontwikkeling ingeschoven wordt. Daaruit kun je twee dingen concluderen. De eerste is dat de economen in Washington behoorlijk pessimistisch zijn over het VK en over China. Het uitblijven van Brits herstel en het afglijden van China komt niet vanzelf uit het model. De tweede conclusie is dat de getallen in deze tabel niets zeggen over de kans op een recessie. Voordat het Fonds die voorspelt, zitten we er al middenin. (Update 13/10: in FT Alphaville wordt inmiddels ruzie gemaakt over de bbp-voorspelling voor het VK.)
Garantie tot de voordeur dus. Dat maakt de exercitie niet minder waardevol. Zonder halfjaarlijkse WEO kon je bijvoorbeeld onderstaand plaatje niet maken, waarin de productie in 2023 vergeleken wordt met de verwachting van vóór de coronapandemie. En dat is nou toevallig enorm interessant.
Het laat zien dat de VS na de pandemie zelfs iets bóven de verwachte productie zitten, de eurozone twee procent lager, China vier en de armste landen zes en een half procent onder het verwachte pad. Over het waarom van die verschillen schrijven de auteurs anderhalve pagina, maar dat had ook een boek kunnen vullen.
]]>Maar berichten zijn pas leuk als ze gelezen worden en er discussie plaatsvindt. Daarvoor moeten mensen naar deze site gelokt worden, en iedereen die zelf wil schrijven zou een eigen site in de lucht moeten houden waar ook weer lezers naartoe moeten. Het weblog-model, zeg maar. Dat is niet efficiënt als er heel veel mensen meedoen, je kunt dan beter met zijn allen op een centrale site een netwerk opbouwen. Het Twitter/Facebook model.
Zo’n centrale site kost geld – moderatie, hosting, voldoen aan voorschriften – en dus moet er verdiend worden. En dat verdienmodel gaat ten koste van de gebruiker, die moet betalen, advertenties moet slikken of opgejut wordt. Veel controle over de omgeving is er niet. Die tegenstelling van belangen kwam voor ons al in 2016 aan het licht bij de bookmarkservice delicious, en recent bij het geval Twitter.
Nu is er een alternatief dat enorm op Twitter lijkt maar voorlopig nog niet dezelfde problemen heeft, BlueSky. De belofte is dat het bedrijf geen eigenaar wordt van de content, en dat de gebruiker in de toekomst het netwerk mee kan nemen naar een andere aanbieder. Aan de goede bedoelingen kan het niet liggen, maar het is niet goed in te schatten of dit echt een alternatief is of een zoveelste iteratie van hetzelfde probleem.
In tegenstelling tot wat ik eerder verwachtte lijkt er nu wel een kritieke massa van Twitter naar BlueSky te gaan, in ieder geval van de mensen die berichten over economie lezen. Omdat alles begint met publiek gaan we mee: er is een eco.nomie.nl account op BlueSky waar de berichten op deze site op zullen verschijnen, plus de interactie die we niet met onze eigen accounts willen doen. Of het allemaal future-proof is zullen we over een paar jaar wel weer zien. Op Twitter draait ons account gewoon door, totdat we ervoor moeten betalen. Het sterven van Twitter is kostbaar, we beginnen weer op nul volgers in plaats van de 462 invloedrijke lezers die we opgebouwd hadden.
Mijn persoonlijke goede voornemen is om mijn BlueSky berichten hier verder uit te werken, zodat ik het werk in eigendom hou als het netwerk er onverhoopt mee ophoudt. Bovendien is BlueSky nog niet voor iedereen toegankelijk, het systeem werkt nog met toegangscodes die bestaande gebruikers kunnen weggeven. We hebben er op dit moment geen, sorry, u bent nog even aan uw eigen netwerk overgeleverd. Hopelijk tot snel!
]]>Goldin krijgt de prijs “for having advanced our understanding of women’s labour market outcomes”: ze heeft onderzoek gedaan naar de arbeidsmarktparticipatie van vrouwen en de gender wage gap, het inkomensverschil tussen mannen en vrouwen die hetzelfde werk doen. Dat onderzoek heeft vaak ook een sterke historische component.
Het Nobelcomité heeft weer uitstekende achtergrondinformatie zowel voor het algemeen publiek als voor vakgenoten.
Ironisch genoeg verscheen vier dagen geleden een nieuwe paper van haar in de NBER reeks met de welhaast voorspellende titel “Why Women Won“.
]]>Vorig jaar won Acemoglu niet, ondanks onze voorspelling, maar ging de prijs naar Diamond, Dybvig, en Bernanke. Het was alweer de tweede Diamond die de prijs won (de eerste hadden we wel voorspeld trouwens). Toch evenveel als het aantal vrouwen. Het jaar daarvoor schoten we natuurlijk wel in de roos, met Card en Angrist. Ironisch genoeg misten we alleen landgenoot Imbens, wegens een soort misplaatst calimerocomplex.
Maar goed. Dit jaar dan maar Acemoglu? Niet onmogelijk, maar dat zou dan toch wel weer vrij macro zijn, net als vorig jaar. Het Nobelcomité houdt van variatie. Om dezelfde reden gaat ook Barro het opnieuw niet worden. Econometristen vielen twee jaar geleden nog in de prijzen, micro-theoretici het jaar daarvoor.
Voor meer achtergrond over deze Nobelprijs-die-ook-weer-geen-nobelprijs is, is dit een mooi artikel uit een Australisch tijdschrift, die ook nog eens wat complottheorieën ontzenuwd. Zo zijn er mensen die claimen dat het instellen van deze prijs een bewuste actie van de Zweedse centrale bank was om het destijds dominante Keynesiaanse gedachtengoed te ondermijnen.
Het artikel noemt ook een aantal kanshebbers voor dit jaar. Na Acemoglu staan Piketty/Saez/Zucman, Chetty en Glaeser bovenaan. Blijkbaar heeft de auteur de traditionele voorspelling van Clarivate goed gelezen, want die komt met precies hetzelfde rijtje. Of dit zijn echt de frontrunners, dat kan natuurlijk ook.
Hoe dan ook. Chetty, Piketty. Saez en Zucman zijn sowieso te jong (al zeiden we dat ook van Esther Duflo), maar ook niet prominent genoeg. Ed Glaeser is een interessante optie. Hij schrijft met name over urban economics, de rol van steden, groei, agglomeratie-effecten en wat dies meer zij. Tikje exotisch maar ook weer niet te. In 2018 gaf hij nog de Tinbergen lezing.
Kijken we naar het lijstje van top-auteurs op RepEc, dan zien we in de top 10 als non-winnaars respectievelijk Shleifer, Acemoglu, List, Barro, Phillips. Shleifer is een geboren Rus, dat ligt waarschijnlijk wat lastig, en heeft bovendien een nogal dubieus verleden. Acemoglu en Barro noemden we al. List is zeker nog eens kanshebber maar doet veldexperimenten waar de prijs nog in 2019 viel. Phillips is econometrist.
Zijn er nog vrouwen in de race? Collega Viola gaf twee jaar geleden al eens een rijtje. Daarvan is Athey wat mij betreft favoriet. Misschien is Finkelstein nog een outsider.
Maar goed. Omdat Acemoglu nog wel even kan wachten, gaat de Nobelprijs Economie dit jaar naar Edward Glaeser. Alvast van harte!
En, oh ja, onze Nobelprognose is niet compleet zonder te melden dat we tevens van mening zijn dat Avinash Dixit al lang een keer had moeten winnen.
]]>Dat klopte wel, denk ik. Er is sindsdien behoorlijk wat wanbeheer geweest: daaronder valt in ieder geval het omkeren van de Verified categorie, het (opnieuw) toelaten van twijfelachtige lieden, het foeilelijke nieuwe logo en de bizarre beslissing om niet-leden het lezen te belemmeren. Naar verluidt staat nu ook nog de block-functie op de helling.
Tegelijkertijd is het platform maar moeilijk stuk te krijgen. Gebruikers klagen en klagen, maar blijven gewoon actief. Alternatieven duiken links en rechts op (zie Mastodon, Threads, Bluesky) maar weten de centrale functie niet over te nemen. Het lekke schip X vaart nog altijd.
Volgens de schrijver Cory Doctorow hangt de ellende op Twitter onder meer samen met het feit dat alle platforms sympathiek beginnen, maar over tijd steeds meer geld uit hun netwerk proberen te persen. Hij verzon daarvoor een Engelse term die je zou kunnen vertalen als “fecalificatie” (sorry).
Dat kan zo zijn, wat mij steeds meer begint te storen is dat ik het eigendomsrecht van mijn invallen weer eens achteloos heb weggegeven aan een andere partij. Ik zou beter moeten weten: in 2016 moesten we al concluderen het gratis hosten van andermans content een beperkt businessmodel is. En dat terwijl de waarde van stukjes op het internet nou juist in het archief zit. Zelf merk dat ik voor vrijwel elke vraag die de redactie van de website van mijn werkgever verzint, ik een oud artikel op deze site op kan vissen. Maar dan moet ik er wel bij kunnen, iets wat niet altijd zeker is als je de data uit handen hebt gegeven.
Dus toch maar mijn archief van Twitter opgevraagd en zelf opgeslagen, net zoals ik dat bij deze site doe. De waarde van die gedownloade gegevens is minder groot dan tweets met een geverifieerde tijdstempel, maar ik zou de inhoud niet graag kwijt zijn. En opnieuw weer voorgenomen om minder op X, meer op deze site te schrijven. We zullen zien of het lukt.
]]>Markowitz staat bekend als de vader van de Moderne Portefeuilletheorie. Die vertelt hoe een belegger een portefeuille van aandelen en andere financiële stukken kan samenstellen die zo goed mogelijk gebruik maakt van de mogelijkheden die de markt biedt. De “beste” portefeuille (er zijn er meerdere) bestaat niet slechts uit het “beste” aandeel, maar uit een mix van beleggingen die naast rendement ook zorgt voor diversificatie. Daarmee kan de belegger het risico dat nodig is om een verwacht rendement te behalen, verlagen. Voor ieder niveau van risico is er een maximaal verwacht rendement te berekenen, met een portefeuille die daarbij hoort.
Die afruil tussen rendement en risico was vóór Markowitz zijn artikel uit 1952 slechts impliciet bekend. Sindsdien is het het fundament waarop alle andere beleggingstheorieën zijn gebouwd.
De innovatie van Markowitz lag niet zozeer in zijn briljante analyse, als wel in het feit dat hij de juiste vraag stelde. Als eerste bekeek hij de rendementen op verschillende beleggingen als uitkomsten van een statistisch proces, met een verwachting en een onzekerheid (in dit geval, de standaarddeviatie). Alleen al door het probleem zo op te schrijven, wordt duidelijk wat je moet weten voordat je een portefeuille kunt samenstellen: de verwachte rendementen, het verwachte risico en, cruciaal, de correlaties tussen al die rendementen. Een aandeel dat omhoog gaat als de markt daalt is veel waardevoller dan eentje die met de rest meebeweegt.
Nadat duidelijk was welke kenmerken van beleggingen noodzakelijk waren voor de analyse, deed Markowitz wat elke goede econoom in zo’n geval doet: hij veronderstelde de cijfers bekend en loste het probleem op. Het resultaat was de lijn van efficiënte portefeuilles, die de best mogelijke combinaties van risico en rendement aangeeft.
Als beleggers op deze manier naar de markt kijken, ligt het voor de hand dat verwachte rendementen zich aanpassen aan de risicokarakteristieken van de belegging. Een aandeel dat tegen de markt in beweegt heeft dan een lager verwacht rendement, waardoor het uiteindelijk net zo aantrekkelijk is als een aandeel dat meebeweegt. Dat leidt tot het CAPM model van onder meer Sharpe en Miller, die met Markowitz in 1990 de Nobelprijs kregen.
Markowitz leeft voort in de manier waarop beleggers naar financiële markten kijken, al doen ze niet precies wat zijn theorie zou voorspellen. Zoals dit stuk in de FT uitlegt zijn ze vooral druk met het bepalen van de getallen die Markowitz bekend veronderstelde: het risico en de correlatie tussen verschillende assets.
]]>Die afruil tussen risico en rendement houdt het gedrag binnen de perken. Nerveuze types zetten al hun vermogen op de spaarrekening, de grootste thrill-seekers proberen met geleend geld een hefboom op te zetten en de rest zit daar ergens tussenin.
Maar wat is het optimale gedrag bij ABN Amro proefbeleggen?
Wilt u beleggen, maar vindt u de eerste stap lastig? Met Proefbeleggen start u zonder risico. Want u start echt met beleggen, maar eventueel verlies vergoeden wij.
ABN Amro
Dat verandert de zaak. Het optimale gedrag bij een dergelijk voorstel, zelfs voor nerveuze types, is het volgende:
Helaas hadden ze dat bij de bank ook bedacht. En dus kun je maximaal 300 euro inleggen, alleen in een lijst goedgekeurde fondsen, en is er maar één cash-uit moment, 3 maanden later. Nog steeds een aantrekkelijke propositie, maar er is een grote kans het voor u de transactiekosten niet waard is. Toch jammer.
]]>Netwerkeffecten: als een grote groep op Twitter zit, is het voor ieder individu rationeel om zich daarbij aan te sluiten. Is het netwerk eenmaal gecreëerd, dan kan het bijna niet meer stukgemaakt.
Dat wil zeggen. De paniek slaat nu wel echt toe onder Twittergebruikers. Het nieuwe bewind van Elon Musk hanteert de botte bijl zodanig dat de ondergang van het netwerk, door technische mankementen, al aanstaande lijkt. Apocalyptische tweets vliegen je om de oren:
Dat is een fikse onderschatting van de kracht van het netwerkeffect. Want laten we wel wezen: het is best mogelijk dat Elon Musk, door wanbeheer, het bedrijf Twitter de grond in boort. Het is best mogelijk dat hij daarbij een groot financieel verlies lijdt, en met hem de banken die de overname van Twitter mede gefinancierd hebben. Het is ook mogelijk dat de site enige dagen niet functioneert omdat Musk de netwerkbeheerder, het kantinepersoneel en de man die de sleutels bewaart per ongeluk heeft ontslagen.
Maar zelfs als dat allemaal gebeurt is het netwerk (de gebruikers, hun onderlinge verbindingen, het archief) nog in stand. Dat netwerk vertegenwoordigt een enorme waarde voor de gebruikers, mits het enigszins capabel bestuurd wordt. Dat er tegen deze waarde een astronomisch bedrag geleend is, doet daar niet aan af: dat is vervelend voor de schuldeisers maar ook voor hen is het uiteindelijk beter om Twitter in goede staat weer te verkopen, dan om de rokende puinhopen helemaal af te schrijven. Een min of meer vergelijkbaar geval is de James Bond-franchise, waarover we in 2010 schreven toen die op sterven na dood leek. Sindsdien verschenen er drie nieuwe films.
Dus: migreer gerust naar Mastodon, maar kom ook gerust terug op het nieuwe Twitter als over een paar maanden de orde hersteld is.
update 25 nov: Tim Harford beschrijft in de Financial Times hetzelfde probleem en komt met een ideaal alternatief: netwerken zouden, net als bij telefoons, op de achtergrond moeten opereren en elkaars berichten doorgeven. Je kunt dan verhuizen naar een andere provider zonder dat je je contacten kwijtraakt. Good luck! Hij verwijst daarbij ook naar dit boek van Giblin en Doctorow dat, naar het lijkt, vooral pleit voor beleid als oplossing.
]]>Gelukkig trof ik mijn goede collega Charles Kalshoven bereid om het klusje dit jaar over te nemen. Charles is niet alleen een prima all-round econoom maar ook nog eens goed in het puntig formuleren, wat hier natuurlijk wel noodzakelijk is. Nog geen uur na het installeren van de Twitter-app produceerde hij deze draad over het optreden van Ernst Fehr, onder meer bekend van onze jaarlijkse nobelprognose. Een gastblogger, die hadden we al even niet meer gehad. Zie hieronder!
De Tinbergen lezing gaat bijna van start… Thijs is er niet om live verslag te doen, en heeft mij gevraagd wat hoogtepunten de ruimte in te slingeren
Mijn naam is Charles Kalshoven trouwens en normaal geen twitteraar, maar zal mijn best doen….
De zaal goed vol zoals gebruikelijk. Kan iedereen er wel in?
Niet alleen boomers trouwens
We gaan van start met introductie van Robert Dur
Die de dag nu al een succes vindt en de organisatie bedankt
Alle 15 mogen zelfredzaam hun eigen bloemen pakken, nog even geduld aub voor Ernst Fehr
Nu zijn we echt van start!
Ernst heeft zich speciaal verdiept in Tinbergen voor deze lezing
Tinbergen heeft geschreven over het schatten van nutsfuncties- tot genoegen van Ernst
Maar dat is erg onderbelicht werk – maar sluit aan op Ernst
Het begint bij het begin: de egalitaire wortels vd mens
Jager verzamelaars zeer egalitair mbt delen voedsel en politieke organisatie
Maar niet altijd heel gezellig: op straffe van verbanning en dergelijke
Ultimatum games in 15 culturen: verwerping van self interest hypothese
Variant met een onpartijdige derde die kan straffen. In alle culturen straf bij te lage voorstellen. Indicatie van fairness. Straf wordt ook verwacht
Hoe zit het in westerse landen? Zijn sommigen altruïstisch of jaloers afhankelijk van waar je zit tov maatschappelijkgeaccepteerde norm van eerlijke verdeling?
3 clusters: inequlity averse, selfish en altruïsten
Zowel in Zwitserland als Denemarken. Selfish altijd in minderheid. Daar gaat homo economicus….
Zou dit ook gelden voor economen?
Waarom belangrijk: voor inrichting belastingen en om gedrag te begrijpen
Referendum in Zwitserland, dat Ernst noemt ‘Hardcore socialisme thru the backdoor’ over maximale beloningsverschillen in bedrijven- valideert laboratoriumresultaten
Ja, dat blijkt voor inequality averse mensen
Tinbergen had gelijk! Experimentele identificatie van ophemility curves kan! Met mooie inzichten!
Vraag over politiek klimaat: veranderen de preferenties? Ernst zegt dat preferenties en gedrag niet altijd hetzelfde zijn. We zien selfish gedrag, maar groep met die preferenties in minderheid
Bas Jacobs: mensen worden rechtser als ze ouder worden (geen hart, geen brein etc). Speelt dat hier rol?
Dat was hem, tijd voor het Makkummer bord!
]]>