Marktplaats en het milieu

Uit de categorie twijfelachtige verbanden: de tweedehands handelsite Marktplaats heeft haar invloed op het milieu laten doorrekenen. Bijvoorbeeld: de productie van een nieuw audio- of videoapparaat kost 3600 MJ aan energie; er werden 297,000 van die apparaten via Marktplaats verpatst, ergo, er is 3600 keer 297,000 MJ energie bespaard.

Zoek de fout. Slimmeriken merken op dat de computers van koper, verkoper en Marktplaats ook energie verbruiken, maar economisch klopt het ook niet. De berekening veronderstelt dat iedereen die voor een paar tientjes een stereo op Marktplaats aanschaft, bij het ontbreken van die mogelijkheid meteen naar de winkel zou zijn gestapt om een nieuwe geluidstoren te kopen. Dat er een verschil in prijs bestaat tussen tweedehands en nieuw, en dat daarom niet alle aankopen op Marktplaats in plaats van aankopen van nieuwe spullen komen, maakt nogal iets uit. (Eerder bespraken we de manier waarop de schade van illegale CD’s berekend wordt: zelfde fout.)

Een belangrijker gevolg van Marktplaats, als je het mij vraagt, is het volgende: gegeven dat er een liquide tweedehands markt voor duurzame consumptiegoederen bestaat, zijn consumenten eerder geneigd dit soort goederen aan te schaffen (analogie: zou u een dure auto kopen als er geen tweedehands automarkt was?). Dit stimuleert de handel in dure nieuwe duurzame consumptiegoederen. En is, uiteraard, slecht voor het milieu.

Kaartjes

Al eerder hadden we het over het verdeelmechanisme voor WK-kaartjes, waarbij niet de hoogst biedende, maar degene wiens uurtarief het laagst is (dan wel wiens oranjeliefde het grootst) de kaarten krijgt. Maar wie de legale markt afsluit krijgt een zwarte markt terug, en dus zijn er inmiddels extra kaarten voor de rijken.

Nooit te beroerd om de markt tegen te werken, vaardigt de arbeiderspartij vandaag Gerdi Verbeet af naar de dagbladen, met de oproep om de vrije handel in kaartjes een halt toe te roepen. Met het, voor Gerdi ongetwijfeld nieuwe, argument “de Engelsen doen het ook zo” vraagt ze de minister de vrije handel zwaar te straffen.

De vergelijking met de drugsmarkt dringt zich op: een markt die verboden wordt en waar dus, voor de minder gezagsgetrouwen, aardig te verdienen valt. De risico’s voor de klant (verslaafde?) nemen toe, omdat de kwaliteit van het product niet meer gegarandeerd is als de handel niet onder overheidstoezicht valt. Een verslechtering van de situatie dus, en één die de overheid op grote kosten jaagt. Voor drugs is dat misschien de minst slechte oplossing (hoewel), maar voor voetbalkaartjes?

Iemand moet mij toch eens uitleggen wat er mis is met het verkopen van, zeg, het halve stadion op de openbare markt.

Gini

Internationale Samenwerking” is een maandblad dat gratis wordt uitgegeven door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Het staat vol boeiende informatie over ontwikkelingssamenwerking. Maar in het laatste nummer wordt een stevige uitglijder gemaakt. Historicus Chris van der Heijden zet vraagtekens bij de economische groei van China. Lees even mee:

In China leeft op dit moment 20 procent van de wereldbevolking, zo’n 1,3 miljard mensen. Een groot percentage daarvan — als het over China gaat is alles groot — is rijk. Maar in de Gini-coëfficiënt (een methode om de welvaart van de gemiddelde bevolking te meten) staat China diep in het onderste rijtje, na landen als Uganda, Ecuador en Cambodja. Het illustreert dat de zogenaamde bewijzen van economische groei wat China betreft op z’n minst misleidend zijn.

Helaas. De Gini-coëfficiënt is een maatstaf voor inkomensongelijkheid. Als alle inkomens even hard stijgen, dan verandert de Gini-coëfficiënt niet. Ook niet als alle inkomens even hard dalen trouwens. Als hoge inkomens sneller stijgen dan lage inkomens, dan neemt de inkomensongelijkheid toe, en stijgt de Gini-coëfficiënt. Als lage inkomens relatief sneller stijgen, dan daalt de Gini. De maatstaf zegt dus net zo veel over de “welvaart van de gemiddelde bevolking” als pakweg de hoeveelheid neerslag. Helemaal niets dus. Een structureel lage Gini-coëfficiënt aanvoeren om de economische groei van China in twijfel te trekken, dat slaat dus helemaal nergens op.

Maar goed, de constatering dat China een van de laagste Gini’s ter wereld heeft, die zal dan toch wel kloppen? Helaas. Weer mis. Volgens de laatste gegevens staat China op plaats 88 van 124 landen. Niet bepaald hoog, maar zeker niet “diep in het onderste rijtje”. En opvallend genoeg nog altijd vier plaatsen hoger dan de Verenigde Staten.

CDA-jongeren willen af van 65-pluspas

Eerder deze week werd bekend dat het CDJA de seniorenpas wil afschaffen. Ouderen worden immers steeds rijker en daarom is deze pas niet langer nodig. De afschaffing van de seniorenpas kan de overheid tientallen miljoenen euro’s per jaar opleveren, denken de jongeren. Helaas. Dat is waarschijnlijk niet het geval. Sterker nog, afschaffing van de kaart kon wel eens geld gaan kosten.

Hoezo? Neem het openbaar vervoer. Een monopolistische buslijn zou graag willen prijsdiscrimineren. Consumenten met een lage prijselasticiteit moeten dan een hogere prijs betalen dan consumenten met een hoge prijselasticiteit. Op die manier kan een monopolist nog meer winst halen dan wanneer hij iedereen dezelfde prijs in rekening brengt. Bejaarden zijn typisch zo’n groep met een hoge prijselasticiteit. Hun vraag naar openbaar vervoer zal immers veel sterker afhangen van de prijs, dan de vraag van mensen die voor hun werk met de bus heen en weer moeten. Zelfs als het rijke bejaarden zijn. Het plan van het CDJA komt neer op een situatie waarin het busbedrijf niet meer mag prijsdiscrimineren. In het geval van een monopolist betekent dat een lagere winst. In het geval van openbaar vervoer zou dat wel eens kunnen leiden tot minder inkomsten van passagiers, en dus hogere subsidies om de bussen in de lucht te houden.

De denkfout lijkt dat het CDJA impliciet veronderstelt dat ouderen net zo veel gebruik van het openbaar vervoer blijven maken als de prijs verdubbelt. Natuurlijk is dat niet het geval.

(Dank aan Pim voor de tip)

Onderschot

Hoera een overschot. De overheid ontvangt meer dan ze uitgeeft, en dat is mooi. Uitdelen dan maar? Nou nee, er zijn goede redenen om het omgekeerde te doen: het overschot verder op laten lopen.

Twee goede redenen: de eerste is dat onderwerp dat maar niet wil sterven, de vergrijzing. Sommige economen argumenteren dat je eigenlijk niet naar de balans van één jaar moet kijken, maar naar de totale uitstaande verplichtingen en opbrengsten. Als je de toekomstige kosten van de staat meerekent is er helemaal geen overschot en kun je maar beter beginnen met sparen; het CPB zegt dat een overschot van 3% eigenlijk gewenst is, bij ongewijzigd beleid.

De tweede reden heeft te maken met conjunctuurmanagement. Als je niets doet, stort de economie zich van euforie naar dal en weer terug: in goede tijden lopen de lonen ver op, in slechte tijden de werkloosheid. Dus moet er in goede tijden op de rem getrapt, in slechte tijden gestimuleerd worden. Dat kan op drie manieren; het traditionele instrument is het aanpassen van de rente. Omhoog als het goed gaat, omlaag als het moet. Dat kan, sinds de Euro, niet meer: de ECB kijkt naar de economie in de hele Eurozone, en het gaat op dit moment bij ons veel harder dan in Duitsland en Frankrijk. Geen nood, een tweede brenger van evenwicht is migratie: Duitsers en Fransen (of desnoods Polen) komen hier naartoe om te werken als we mankracht tekort komen. Helaas wil dat mechanisme nog niet erg op gang komen: Europeanen wonen liever thuis.

Blijft over het derde instrument: de overheidsbalans. Omdat de centrale bank niet meer meedoet moet de overheid, meer dan vroeger, het omgekeerde van de burgers doen. Dus sparen in tijden van voorspoed, spenderen in de recessie. Het laatste kan niet zonder het eerste, en dus mag het overschot nog wel een eindje oplopen.

De kans dat Oranje kampioen wordt? 5,7%.

Nog een paar weken, en het WK voetbal barst weer los. Over de kansen van het Nederlands elftal lijken de meningen nogal verdeeld. Dat is nergens voor nodig. De kans dat Nederland wereldkampioen wordt is objectief te bepalen en bedraagt momenteel 5,7%. Hoezo? Omdat financiële markten alle beschikbare informatie perfect en op een efficiënte manier aggregeren. En omdat op zo’n financiële markt het aandeel dat 1 dollar uitbetaald als Nederland wereldkampioen wordt, op dit moment voor 5,7 cent wordt verhandeld. Torenhoog favoriet is Brazilië, momenteel met een kans van 26,5% op de titel, gevolgd door Duitsland en Engeland, die allebei op 10,8% staan. De kans dat Nederland groepswinnaar wordt is 40%, tegen 41,5% voor Argentinië, 10% voor Servië-Montenegro, en 8,5% voor Ivoorkust.

Lees verder “De kans dat Oranje kampioen wordt? 5,7%.”

Pompshops

Wat heel Nederland al lang wist, is nu ook doorgedrongen tot de burelen van het AD: pompshops langs de snelweg zijn een stuk duurder dan de super op de hoek! Krijg nou wat. “Een flesje bronwater van Spa – bij de Konmar 38 cent – kost bij de Shell-stations langs snelwegen 1,50 euro.” opent de krant verontwaardigd. Tja. Dat heeft natuurlijk alles te maken met marktmacht. Wie langs de snelweg dorst krijgt, heeft nu eenmaal weinig alternatieven en dus kan de pompshop een hoge prijs vragen. Misschien dat het de krant binnenkort opvalt dat ook benzine langs de snelweg een stuk duurder is dan elders. En over een paar weken komt het het AD waarschijnlijk met het schokkende nieuws dat een pilsje in een café aanzienlijk meer kost dan een flesje bier bij de Edah.

Een en ander is gebaseerd op een onderzoek van het Wageningse onderzoeksinstituut Foodstep, zo blijkt uit een bericht van het ANP. De afsluiter van het ANP-bericht kon ik helemaal niet meer volgen:

De pompshops halen volgens de onderzoekers onvoldoende rendement, ondanks de hoge koopbereidheid van de klanten. De omzet in de winkels groeide in 2004 met maar 2 procent. ,,Pompshophouders moeten wakker worden, de kansen liggen voor het oprapen”.

Hu!? Kansen? Waar? Welke? De prijzen zijn dus nog steeds te laag, ondanks dat ze enorm hoog zijn en van pomphouders winstmaximerend bedrag mag worden verwacht? En hoezo halen de pompshops “onvoldoende rendement”!? En wat heeft dat te maken met het feit dat de omzet in 2004 met slechts 2% steeg? Zegt die stijging misschien iets over het rendement, zoals de formulering suggereert? Hellup!

Kilometerheffing wordt omzeild

Verwarrend bericht vanochtend in het AD. Volgens de krant stelt fileprofessor Piet Bovy van de TU Delft vandaag tijdens een lezing in Den Haag dat kilometer- en tolheffing massaal gaat worden omzeild. Een paar citaten:

[…] bijna niemand stapt over op de trein of bus. […] weggebruikers [zullen] in eerste instantie vooral vroeger van huis gaan om minder of geen tol te betalen. ,,Je ziet nu al dat mensen de files proberen te omzeilen door eerder van huis te gaan. Later is meestal geen optie vanwege de baas die eist dat je om een bepaalde tijd binnen bent. Dat principe zal zich met de kilometerheffing herhalen,” zegt Bovy. Volgens de filedeskundige zullen op de langere termijn mensen andere oplossingen bedenken. Zo verwacht hij dat meer mensen vier dagen zullen willen werken om zo een dag op en neer rijden en daarmee tol uit te sparen. Ook denkt hij dat meer automobilisten dichter bij hun werk zullen gaan wonen.

Ja maar. Het doel van de kilometerheffing is om het fileprobleem op te lossen. Dat mensen de heffing gaan “omzeilen” door eerder van huis te gaan, minder dagen te werken en te verhuizen, dat is dus precies de bedoeling! Want dan zijn er in de spits minder auto’s op de weg en dus minder files! En daar was het nu juist om te doen!

Het artikel suggereert dat hier een probleem wordt gesignaleerd. Het tegendeel is waar. Dit is een oplossing. Een kilometerheffing wordt omzeild en vermindert dus het fileprobleem! Elsevier begrijpt er al helemaal niets van en krijgt het voor elkaar om uit het verhaal te concluderen dat er meer files gaan komen.

Internetoplichting

De handel op internet zorgt voor een toename van het aantal oplichtingen, zo lezen wij in het AD van afgelopen zaterdag:

Bijna veertienduizend mensen zijn vorig jaar het slachtoffer geworden van oplichting. Dat is elf procent meer dan het jaar ervoor. De toename is volgens de politie vooral het gevolg van internethandel. De daders zouden via verkoopsites als Marktplaats.nl spullen aanbieden waarvoor een koper betaalt. Vervolgens wordt niets geleverd, schrijft de krant.

Het is een mysterie. Bijna de hele wereld doet zijn internethandel op eBay. Op eBay kan je je spullen via een veiling verkopen. Zo’n veiling is gebonden aan strikte regels. De eindtijd ligt vast en bieders zijn juridisch gebonden aan het bod dat ze uitbrengen. Bovendien heeft de website een slim feedback-systeem. Wie tevreden is over een handelaar geeft hem een positieve waardering, wie ontevreden is geeft een negatieve waardering. Negatieve waarderingen hebben een sterk effect op wat de verkoper in de toekomst kan verdienen, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Op eBay komen dan ook verwaarloosbaar weinig gevallen van oplichting voor. Zo weinig dat eBay iedereen die met PayPal betaalt, bereid is te verzekeren tegen oplichting.

Maar dan Nederland. Nederlanders zijn wars van strakke regels en verhandelen daarom hun waar op marktplaats.nl. Alle contacten op marktplaats zijn geheel vrijblijvend. Wie een bod uitbrengt, kan daar later altijd nog op terugkomen. Verkopers mogen zelf beslissen wanneer ze hun ‘veiling’ stopzetten. Wie opgelicht wordt, heeft geen enkele mogelijkheid om dat via de site openbaar te maken. Een verkoper die er op uit is de kluit te belazeren kan daar zonder veel problemen eindeloos mee doorgaan. Rare jongens, die Hollanders.

Koorts

Hebt u het al gehoord? Dankzij het komende WK gaan consumenten €135 miljoen extra uitgeven. Een geweldige opkikker voor de Nederlandse economie! Naar verluidt heerst er bij de ondernemers al oranjekoorts.

Mooi bericht, het zal ongetwijfeld alle journaals gaan halen. Maar wat stelt het helemaal voor? Worden we uit de malaise gesleept door de massale aanschaf van oranje hoedjes en bier? Welnee. De particuliere consumptie bedraagt dit jaar zo’n €243 miljard. Als alle oranje aankopen daar bovenop komen (en niet ten koste gaan van de reguliere consumptie) is dat een groei van maar liefst 0,056%. In druppel in een glas bier.

Is er dan helemaal geen nieuws? Ja hoor: er kwamen het afgelopen kwartaal 85.000 banen bij. Kijk, dat zet zoden aan de dijk.