Peukenprijs

Op zonnige dagen lunch ik soms met mede-economen op een bankje buiten. Het komt regelmatig voor dat de methadonbus recht voor onze neus parkeert. Wie verslaafd is mag er een opwekkend middel komen halen, op kosten van de belastingbetaler. Twee beveiligers controleren bij de deur, en wij mogen er niet in. Dit heeft een zweem van onrecht, maar welke goed doorvoede econoom durft dat te zeggen tegen de schichtige verslaafde die naar binnen glipt? De methadon wordt in de bus geconsumeerd, want anders zou de klant het kunnen verpatsen aan iemand zonder pasje.

Ik moest aan die situatie denken naar aanleiding van het bericht dat de tabaksprijs eigenlijk verdubbeld zou moeten worden. Dat moet om te zorgen dat jonge mensen niet met roken beginnen, want bij ouderen haalt het niets uit (zie eerdere berichten). Mooi doel, maar deze accijns werkt voor de volwassenen roker regressief en leidt er waarschijnlijk toe dat er nog minder geld overblijft voor verse groente. Of het goed is voor de gezondheid is maar zeer de vraag.

De oplossing is om beide groepen te scheiden. Geen tabak onder de 18, of meer radicaal, de tabaksbus. Wie aantoonbaar verslaafd is mag naar binnen voor een goedkope peuk. Wel binnen oproken natuurlijk want anders wordt de handel buiten doorverkocht. Want dat is natuurlijk de pest van zo’n simpele accijnsverhoging: de substitutie neemt alleen maar toe. Goedkope sigaretten uit het buitenland, al dan niet hier naartoe gesmokkeld, en substitutie over de tijd. Wie leest over zo’n grote aanstaande prijsverhoging kan het beste stevig doorroken nu het nog kan.

Afkickprikkels

Ik mag graag geloven in de kracht van economische prikkels. Maar dit bericht, dat een paar dagen geleden op nu.nl langs kwam, heb ik toch met stijgend ongeloof tot mij genomen:

Het geven van een beloning in combinatie met gedragstherapie helpt drugsverslaafden succesvol afkicken van drugs. Dat concludeert het Nijmeegse verslavingsinstituut Nispa, onderdeel van de Radboud Universiteit.

En welke beloning kregen deze verslaafden? Welke prikkel bleek voldoende om hen het laatste zetje te geven om van een ongetwijfeld vele duizenden euro’s kostende verslaving af te komen?

Als de verslaafden een bepaalde periode van de drugs wisten af te blijven, kregen zij beloningen in de vorm van een bioscoopkaartje of een abonnement op een fitnessclub.

Pardon!? Een bioscoopkaartje!? Tja. Misschien is er een ingenieuze gedragseconomische verklaring die ik even over het hoofd zie, maar vooralsnog lijkt het me een nogal onwaarschijnlijk verhaal. Om dezelfde redenen die Thijs al eens beschreef in het kader van een proef die destijds niet doorging. Mogelijkerwijs is er iets mis met de opzet van het onderzoek. Een selectie-effectje misschien?