Op diverse plekken wordt bericht over een onderzoek naar de omvang van de Italiaanse maffia. In de Volkskrant schrijft Olav Velthuis
Als haar activiteiten in de officiële statistieken werden meegenomen, zou de maffia 7 procent van het bruto binnenlands product in Italië voor haar rekening nemen.
Wat doet de maffia dan zoal?
Het geld komt voornamelijk uit gokken, afpersing, smokkel, woekerrentes, diefstal en internetpiraterij. In drie jaar tijd zouden 165.000 winkels en bedrijven na afpersing en andere maffiapraktijken de poorten hebben moeten sluiten.
Uit dat lijstje blijkt dat de opmerking over het BBP maar gedeeltelijk klopt. Het bruto binnenlands product is, zoals u misschien weet, de optelsom van de alle toegevoegde waarde in een land in een jaar. Een winkel die voor €1 miljoen inkoopt en voor €2 miljoen verkoopt voegt maar €1 miljoen toe aan het BBP en geen twee. En waar het de activiteiten afpersing, diefstal en internetpiraterij betreft kunnen we de toegevoegde waarde rustig op nul stellen: de winst van de maffia is gelijk aan het verlies van de slachtoffers.
Anders ligt dat bij gokken, smokkel en woekerrentes. Hier biedt de maffia een dienst die op de legale markt niet beschikbaar is. Het geld dat hiermee verdiend wordt zou je inderdaad in het BBP op kunnen nemen.
Overigens draagt de maffia al lang bij aan het BBP van Italië, maar op een indirecte manier. De kosten van politie, beveiligers, gevangenissen en het opstellen van het rapport maken daar allemaal deel van uit.
Voor een goede inschatting van de effecten van het bestaan van de maffia kun je je voorstellen dat de organisatie van de ene op de andere dag verdwijnt. Dat heeft een aantal effecten:
- Werkloosheid. Zowel de maffiosi zelf als de bestrijders ervan zitten zonder werk. Dit effect verdwijnt op den duur, als de werkloosheid terugkeert naar het natuurlijke niveau. Op dat moment loopt het BBP, en belangrijker, de welvaart op omdat de nieuwe activiteiten van de werklozen waarschijnlijk meer bijdragen aan het geluk van de Italianen.
- De illegale diensten die door de maffia werden aangeboden zijn niet meer beschikbaar.Voor een aantal mensen (gokkers, consumenten van gesmokkelde waar) is dat een achteruitgang.
- De opmerking over het sluiten van winkels door toedoen van de maffia doet vermoeden dat het aanbod van goederen en diensten toeneemt en het prijsniveau door de concurrentie daalt.
- Het toegenomen vertrouwen en sociaal kapitaal leidt tot efficiëntere transacties en dus tot een stijging in de welvaart.
- De herverdeling van geld van slachtoffers naar maffiosi houdt op. Dit leidt tot een dalende levensstandaard voor de ex-maffiosi en een inkomensstijging van de ex-slachtoffers.
- Door de grotere belastingbasis en het grotere BBP loopt Italië fiscaal binnen. De schuldquote daalt en de fiscale problemen worden een stuk minder.
Het is moeilijk om hier een prijskaartje op te plakken (ik heb het rapport niet gezien en weet niet of ze dat ook proberen) maar mijn gevoel zegt dat de som van deze effecten wel meer dan 7% BBP zal zijn.
