Maand: augustus 2007

Transfer

Terwijl de geruchtmakende transfers in de voetbalwereld doorgaan blijkt ook de illustere NRC-rubriek Economie voor jou (eerder op deze site) een transfer te hebben gemaakt. Sinds een dikke week schrijven de auteurs voor de internetsite van De Volkskrant.

De Volkskrant is er blij mee, zo blijkt, de NRC lijkt nog niet helemaal op de hoogte (zie de huisvlijt in dit laatste artikel). Maar wat zit er achter de transfer? Ik gok voorlopig op meer geld.

Boeren vs. Bakkers

Intrigerend bericht van het ANP:

De bakkers, supermarkten en meelindustrie maken misbruik van de relatief hoge graanprijs. Ze verhogen de prijs van brood met een onevenredig percentage en als de prijs van graan zakt, zakt de prijs voor een brood nooit mee. Dat vindt de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV).

Inderdaad, asymmetrische prijsaanpassingen, een fenomeen dat overigens voor veel meer sectoren is aangetoond. Maar de boeren suggereren dat het ook op de lange termijn geldt. Dat zou betekenen dat naarmate de graanprijs sneller op en neer beweegt, de broodprijzen hoger zijn. Dat klinkt wat vreemd.

Het bericht roept nog veel meer vragen op. Allereerst: waar maken die boeren zich eigenlijk druk om!? De graanprijs wordt bepaald op de wereldmarkt, dus de hoogte van de broodprijzen zal niet of nauwelijks van invloed zijn op het inkomen van boeren. De boeren zelf denken daar anders over, zo suggereert het persbericht:

Voor ons als akkerbouwers is het moeilijk te verteren dat speculanten, handelaren, supermarkten en bakkers nu misbruik maken van de graanprijsstijging […] Ik noem dat misbruik maken van de hogere graanprijs over de rug van akkerbouwers.

Bovendien: in feite suggereren de boeren dat de bakkers een kartel vormen dat de broodprijs kunstmatig hoog houdt. Maar als bakkers gezamenlijk zo’n monopolieprijs zouden kunnen zetten, dan zouden ze dat altijd doen, en niet pas als de graanprijs stijgt. En als bakkers altijd al een monopolieprijs zetten, lijkt er weinig reden om een graanprijsstijging meer dan evenredig door te berekenen.

Laat Nederland rijden

De Telegraaf probeert deze week het fileprobleem op te lossen. Met dagelijkse berichten over het leed dat file heet en de partijen die eronder lijden probeert de krant de druk op de politiek op te voeren.

Mooi om te lezen is het bericht “wat is UW oplossing?”, dat op het moment van schrijven 416 reacties heeft. Natuurlijk ontbreken de gebruikelijke tirades over de stoet vrouwelijke ministers op Verkeer en Waterstaat niet en is er de roep om gratis openbaar vervoer, maar de meerderheid zoekt de oplossing in capaciteitsuitbreiding. Bredere wegen, extra rijstroken bovenop de huidige, vrachtwagens naar de nacht, op- en afritten groter maken. Over rekeningrijden wordt zeven keer gerept; zes zijn tegen en één is voor.

Is dit een geruststellend of gekmakend schouwspel? Ik twijfel: aan de ene kant maakt zoveel beperkt denkvermogen angstig, aan de andere kant is er kennelijk nog werk genoeg voor economen. De grote denkfout, voor wie het niet ziet, is deze: met voldoende uitbreiding van de capaciteit zou de huidige verkeersstroom zonder problemen kunnen worden verwerkt. Wie ’s ochtends vaststaat en denkt “een grotere afrit zou een hoop schelen”, die heeft gelijk.

Maar de omvang van de huidige verkeersstroom wordt mede veroorzaakt door de huidige files. Ik ben ervan overtuigd dat grote aantallen autobezitters ’s ochtends de trein nemen of eerder weggaan omdat ze niet in de file willen staan. Op het moment dat de wegcapaciteit toeneemt en de files oplossen, neemt dus automatisch de verkeersdrukte toe. Er gaan meer auto’s rijden, en wel totdat de files weer zo lang zijn dat de volgende, marginale, autobezitter begint te ontwijken. Een grotere capaciteit zal iets uitmaken (de marginale berijder is een ander) maar bij lange na niet zoveel als de lezers denken.

Rekeningrijden heeft als voordeel dat de marginale kosten van spitsrijden, die nu in tijd en geld worden geheven, helemaal in geld worden uitgedrukt. Dat is efficiënt omdat verspilde tijd verloren is, maar geïnde tol kan worden gebruikt om de wegenbelasting te verlagen. Misschien moet ik ook maar een reactie plaatsen…

Compensatie

Soms is het gewoon knap op welke manier ‘gedupeerden’ argumenten kunnen verzinnen om aanspraak te maken op een schadevergoeding. Neem nu de tankstations. Zij willen compensatie van het ministerie van Verkeer “voor de inkomsten die zij mislopen door de files”:

Mensen die in een file staan proberen de verloren tijd in te halen en maken geen tussenstop bij een pomp, stelt Bovag-bestuurslid Clemens van Hulten dinsdag in De Telegraaf. Daardoor zouden de tankstations maandelijks enkele miljoenen euro’s mislopen. Volgens Van Hulten kan het omzetverlies bij pompen aan drukke snelwegen oplopen tot veertig procent omdat zij minder brandstof en levensmiddelen verkopen.

Ik weet niet hoe het bij u gaat, maar als ik te lang blijf rondrijden, dan is op een gegeven moment mijn tank leeg. Niet gaan tanken om tijd te winnen is dan niet echt een optie. Bovendien: hoe langer je in de file staat, des te minder kilometer je haalt uit een tank, en des te vaker moet je tanken. En dat betekent dat de tankstations meer benzine gaan verkopen. Bovendien: je zou verwachten dat hoe langer mensen in een file staan, des te minder keuze ze hebben in het tankstation dat ze bezoeken. Dat betekent meer marktmacht voor de stations, en dus hogere prijzen. Het lijkt me daarom de hoogste tijd dat de tankstations een vergoeding gaan betalen aan het ministerie van Verkeer vanwege de extra inkomsten die zij door de files genereren.

SMS-rente

De Volkskrant meldt dat het Finse bedrijf Ferratum sinds kort via sms of internet leningen aanbiedt van maximaal 300 euro met een looptijd van vijftien dagen. Voor een lening van 300 euro zijn de ‘bemiddelingskosten’ 75 euro.

Het Nibud heeft uitgerekend dat dit neerkomt op 600 procent rente op jaarbasis. ‘De behandelingskosten zijn immers 25 procent van de hoofdsom, gedurende een looptijd van vijftien dagen’.

Het Nibud onderdrijft schromelijk. 365 delen door 15, dat keer 25, dan kom je inderdaad uit op 600 procent. Maar om tot een rente op jaarbasis te komen, lijkt het voor de hand te liggen om uit te gaan van samengestelde interest. En dan komt 25% in 15 dagen neer op ruim 22000% op jaarbasis. Kassa.

(Naschrift: Ach, het moest een keer gebeuren. Inderdaad, Thijs en ik bleken gisteravond ongeveer gelijktijdig een post te produceren over hetzelfde onderwerp. Het gebeurde eigenlijk ook al bij deze aankondiging, maar toen trok Thijs ruimhartig zijn bijdrage terug. Omdat het nooit kwaad kan dingen op twee manieren uit te leggen, laten we ze nu toch maar allebei staan. En gezien het enorme belang van het onderwerp natuurlijk).

Een poot uitdraaien

De 15-dagen lening die het bedrijf Ferratum sinds kort aanbiedt is vandaag al terecht door het Nibud op de korrel genomen. Over het bedrag van 100, 200 of 300 euro wordt voor 15 dagen namelijk 25% rente gevraagd. Dat is, rekent het Nibud voor, 600% op jaarbasis.

Maar het is erger dan dat. Wie €300 leent en dat bedrag een jaar lang vasthoudt, betaalt iedere 15 dagen €75 aan Ferratum. Dat is 24 keer 75 = €1800 per jaar, en dus 600%. Maar nu dit: ik leen op 1 januari €100 en moet op 16 januari €125 betalen. Dat bedrag leen ik meteen weer bij Ferratum. Op 31 januari ben ik dan €156,25 schuldig. Ook dit bedrag leen ik weer. Gedurende het jaar ga ik door de €300, waarna ik mijn vriendin overhaal ook een lening te nemen.

In dit scenario krijgen we te maken met de geweldige kracht van rente op rente, en als we tot 31 december doorgaan zijn we aan het eind van het jaar €21.175,82 schuldig. Dat is 21176% rente op jaarbasis.

Ik heb het in het verleden opgenomen voor verstrekkers van leningen en ben dus geen credit snob. Maar dit soort tarieven is diefstal. Is er trouwens geen wettelijk maximum rente?

Parkeertarieven

Ze lijken er nog te komen ook, die hogere parkeertarieven voor vervuilende auto’s (zie ook een eerdere post). Economisch gezien is het niet echt slim, zo’n belasting. Immers: het milieu wordt verpest door de uitstoot van CO2, niet door het parkeren van vervuilende auto’s. Het is daarom logischer om de uitstoot van CO2 extra te belasten, niet het parkeren van vervuilende auto’s.

In het algemeen geldt overigens wel dat hogere parkeertarieven goed zijn voor het milieu, zoals de Economist vandaag terecht opmerkt. Wie bijvoorbeeld wel eens geprobeerd heeft om in het centrum van Amsterdam zijn auto te parkeren, die weet dat het vinden van een plekje niet meevalt. De parkeertarieven zijn dus nog steeds te laag: de vraag is blijkbaar groter dan het aanbod. Uiteindelijk zullen de tarieven zo hoog moeten worden dat het vinden van een parkeerplaats een fluitje van een cent is. Dat betekent minder doelloos rondrijden op zoek naar een plek, en dus minder uitstoot en minder opstoppingen. Uiteraard moeten die hogere tarieven dan wel gelden voor alle auto’s.

Hoe is het nu met…

Ik kwam in de avondkrant dit verhaal tegen over de perikelen rond de internetsite boober, waar we eerder al eens een berichtje aan wijdden. De site bemiddelt tussen leners en spaarders en we waarschuwden dat daar normaal een bank tussen zit die aan screening doet.

Hoe gaat het inmiddels? De AFM wil nog steeds een vergunning zien en doet nu lastig. Aan de screening-kant is er inmiddels een particulier initiatief, booberwatch.nl, waar kredietverstrekkers elkaar informatie doorgeven. Dat is beter dan ik had verwacht maar mijn spaargeld gaat er nog niet in.

En hoe is het nu met dat andere onorthodoxe project waar we over schreven, Orfub de boeteverzekering? U herinnert zich onze voorspelling, “dit bedrijf is in no time over de kop”, gebaseerd op het principe van averechtse selectie. Het bedrijf, dat al voor de start overliep van de geïnteresseerde klanten, lijkt na zes maanden niet meer te bestaan.

AC/DC

Soms krijg je wel eens de indruk dat er teveel geld naar experimenteel economen gaat. Neem bijvoorbeeld deze bijdrage aan de wetenschap, waarin wordt ingegaan op de aloude vraag of Bon Scott of Brian Johnson de betere zanger van AC/DC is. Nu wordt deze vraag niet direct beantwoord, maar wel welke zanger leidt tot efficientere resultaten. Pardon!? Echt waar, lees maar mee:

[U]sing tools from the field of experimental economics, we consider which vocalist results in individuals arriving at more efficient outcomes in a simple bargaining game. Our results suggest that having participants listen to songs by AC/DC in which Brian Johnson served as vocalist results in participants realizing more efficient outcomes.

De beleidsimplicatie is dan ook evident:

when policy makers are engaging in negotiations (or setting up environments in which other parties will negotiate) and are interested in playing the music of AC/DC, they should choose from the band ’s Brian Johnson era discography.

[via]