Maand: juni 2010

JEP

Af en toe verwonder ik mij wel eens over de manier waarop  economisch-wetenschappelijke kennis verspreid wordt. Toonaangevende journals worden gratis volgeschreven door wetenschappers, en dezelfde wetenschappers kunnen voor veel geld een abonnement nemen op het resultaat. Lachende derde is de wetenschappelijk uitgever.

Uit onvrede met dit proces begon de Amerikaanse vereniging van economen jaren geleden met hun eigen journals, verspreid voor een schappelijk tarief. De AER is daarbij inmiddels de absolute top (door Nederlandse economen altijd aangeduid als de American Economic Ré-few, een beetje zoals men vroeger over Manchester Unie-tét sprak). Maar voor de nieuwsgierige econoom is de JEP ook zeker niet te versmaden: een serieus vakblad zonder al teveel techniek, maar met beschouwingen en discussies over actuele onderwerpen. Geweldig om in een keer bij te zijn in een vakgebied.

En dan nu het mooie nieuws: de JEP is sinds kort gratis te downloaden. Het archief vanaf 1999 staat open voor iedereen die in een keer bij wil zijn in zo’n beetje alle soorten van economie. Zoek iets leuks en neem het mee op vakantie!

(Overigens kunnen de economen nog een puntje zuigen aan de manier waarop natuurkundigen en hun exacte broertjes publiceren: open access op één internetsite. Gratis voor de wereld.)

Postzegels zonder prijs

Filatelisten opgelet, de Nederlandse postzegels krijgen vanaf 1 juli een nummer in plaats van een voorgedrukte prijs. Normale brief binnenland is 1, zware brief 2 en zo nog wat. Verandert de prijs van de dienst, dan blijft de oude postzegel geldig. Voorheen moest er in zo’n geval bijgeplakt worden.

Consequenties: het wordt voor TNT makkelijker om de prijs aan te passen door een verlaging van de menu costs. Meer prijsflexibiliteit is goed voor de economie, en helpt recessies voorkomen (op een heel kleine schaal). Maar cynici onder u zien de bui al hangen (zie de reacties): op deze manier kan TNT natuurlijk veel makkelijker de prijs verhogen.

Niet erg. Wie bang is voor een prijsverhoging kan op 1 juli inslaan en een groot aantal nummerzegels kopen. Die worden vanzelf meer waard als de prijs van postbezorging inderdaad stijgt. Daar kan een mens nog aardig mee verdienen. Zo krijgt de belegger er weer een hedge tegen inflatie bij.

Nee is nee

Volgens sommige puristen zou het nieuwe gebouw van de onafhankelijke centrale bank eigenlijk een grote slotgracht moeten hebben. Zijn er politici in aantocht, met koffers vol onverkoopbare obligaties, dan kan het personeel makkelijk de brug ophalen en het gespuis buiten de deur houden. De centrale bank kan hen niet monomaan genoeg zijn; zaken doen in ordinair schuldpapier tast slechts de brandschone reputatie aan.

En dan zijn er de rekkelijken. Zij verwijzen naar wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat reputatie er niet zoveel toe doet, en dat het bij centrale banken maar om twee dingen gaat: kunnen ze nee zeggen tegen de verkopers van overheidsschuld als ze dat willen, en kan de baas ontslagen worden als hij het niet goed doet? Als dan de bevolking de bank voldoende steunt komt het met de inflatie ook wel goed.

Dit standpunt wordt uitstekend verwoord door de Amerikaanse econoom Adam Posen in deze speech [pdf] van een paar dagen geleden. Het kan haast niet anders of Posen heeft kinderen in de puberteit – zijn vergelijkingen met de reputatie van tieners op school en de rol van maagdelijkheid zijn bijzonder treffend. Leuk voor ons is dat veel van zijn inzichten komen uit het werk van Nederlandse economen. Conclusie van het verhaal: laat centrale banken rustig handelen in verdachte waar, zolang ze maar nee kunnen zeggen als het erop aankomt. Een belangrijke mening, want Posen is mede verantwoordelijk voor het beleid van de Britse centrale bank.

Eerder plaatsten we dit over de geldpers; dit schreef ik er 10 jaar geleden over. Overigens: lees bovenstaande 10 pagina’s en concludeer met mij: weinig teksten lezen beter dan een uitgeschreven speech. De Nederlandse traditie op dit vlak is erg zwak; ik kan mee uit het afgelopen seizoen niet één vlammend betoog van een lijsttrekker herinneren. Hier ligt nog een groot terrein braak.

Feest!

De tijd vliegt, u weet het, en dus is het vandaag precies vijf jaar geleden dat op dit weblog het eerste bericht verscheen. Een scherpe analyse waarin een denkfout genadeloos wordt blootgelegd. Het heeft niets geholpen, vijf jaar later is de overtreder nog altijd op dezelfde manier actief.

Gelukkig is niet alles voor niets geweest. We naderen de 2,000 pageviews per dag en zien onze initiatieven terug in de nationale media. Bovendien is deze site een prettige uitlaatklep voor kleine, maar niet onbelangrijke, inzichten.

Dit is bericht nummer 924 en wat mij betreft gaan we nog even door. Als we de duizend halen hoort u het opnieuw!

Hoe win ik de voetbalpool?

In economenblad ESB staat vandaag een bijzonder intrigerend artikel van Loek Groot en Michel van de Velden over het voorspellen van voetbaluitslagen en, meer concreet, het invullen van de WK-po0l. De auteurs beginnen met wat eenvoudige tips (voorbeeld: als je punten krijgt voor elk goed voorspelde aantal doelpunten dat een team maakt vul dan altijd een 0 in, wat dat is nu eenmaal de meest voorkomende score). Vervolgens geven de auteurs op basis van Poisson parameters en Elo– en Voros-ratings een schatting van winkansen en meest waarschijnlijke uitslagen.

Toch heb ik mijn twijfels of het verstandig is om op basis hiervan je WK-pool in te vullen. De impliciete suggestie (zeker in het artikel op Z24) lijkt dat je de po0l zodanig moet invullen dat je je verwachte score maximaliseert door steeds de meest waarschijnlijke antwoorden te geven (zie bijvoorbeeld ook hier). En volgens mij is dat niet verstandig.

Natuurlijk, wie betaald wordt op basis van de score die hij haalt, moet de meest waarschijnlijke uitkomsten invullen. Maar de meeste pools werken zo niet. Alleen degene met de hoogste score krijgt een prijs. En daarom kan het verstandig zijn om te speculeren door juist niet de meest waarschijnlijke scores in te vullen. Wie op safe speelt zal nooit een uitschieter zijn. En wie geen uitschieter is, zal nooit de pool winnen. Het maximaliseren van de kans op winst is heel iets anders dan het maximaliseren van je verwachte score.

Een eenvoudig voorbeeld. Stel Brazilie heeft 80% om van Ivoorkust te winnen, andersom is de kans 20%. U doet mee aan een pool met 10 deelnemers, waarvan de andere 9 allemaal Brazilie tippen. Dat land heeft immers de grootste kans om te winnen. Wat doet u? Als u ook Brazilie tipt, heeft iedereen dezelfde voorspelling, zal de winnaar willekeurig worden getrokken, en heeft u dus 10% kans de pool te winnen. Maar als u Ivoorkust tipt, dan is er slechts een kans van 20% dat u gelijk heeft, maar als u gelijk heeft, wint u ook zeker de pool. Ergo: de kans dat u de pool wint is dan 20%, en dat is meer dan wanneer u het favoriete Brazilie tipt.

Misschien dat ik toch maar ga inzetten op een finale Japan — Honduras.

Het materieel in Uruzgan

De regering verwacht het materieel van het Nederlandse leger voor een goede prijs over te kunnen doen aan de bondgenoten in Afghanistan. Onder meer onze voertuigen zijn in gebruikte staat en het is duur om ze terug te verschepen. De Australiërs en Amerikanen kunnen ze goed gebruiken.

Die goede prijs is in feite een cadeautje voor de Nederlandse regering, want als de bondgenoten gezamelijk inkopen vormen ze een monopsonie.  Er zijn meerdere leveranciers van materieel en eigenlijk maar één kopende partij. Die partij kan de prijs laten zakken tot het niveau waarop nog net genoeg wordt aangeboden. Het is niet moeilijk om in te schatten hoe laag wij zullen gaan: de restwaarde van het materieel min de kosten om het terug te halen.

Nederland zou in een betere positie verkeren als er meer dan één vragende partij was. In deze tijden van bezuinigingen zou dat goed nieuws zijn voor de begroting van defensie. Maar om de wagens nou aan te bieden aan de Taliban…

PAM: de uitslag

Voor wie meegedaan heeft aan de politieke aandelenmarkt is het misschien aardig te weten wie de uiteindelijk de grootverdieners zijn. Hieronder staat de top 20,  als berekend door Inkling, puur op basis van de handelsresultaten op de partijenmarkt.

Grote winnaar is fhwpeters, al heb ik de indruk dat hij/zij vooral geprofiteerd heeft door short te gaan toen de VVD even naar 78 zetels spoot.  Voor de nummer 2, lake41 lijkt dat niet het geval: deze handelaar nestelde zich pas op het allerlaatste moment in de top van het klassement. bertsmid eindigt op plaats 3.

Mocht een van de tophandelaren dit lezen, in het commentaar vernemen we graag uw handelsstrategie?¦

1 fhwpeters $3,344.00 11 Lindengracht $336.00
2 lake41 $1,944.00 12 Epoholics $299.75
3 bertsmid $878.35 13 roc $292.00
4 TomAnderson $680.00 14 wkb $282.55
5 job $654.00 15 BarbaraN $278.75
6 R_Inklaar $640.00 16 wouter1980 $255.00
7 IceTea $556.55 17 nvanbeek $249.45
8 BengaBenga $405.00 18 jta $247.75
9 israel $384.00 19 thorbecke $244.00
10 kees $341.55 20 Rense $225.50

PAM: het resultaat

Het is volbracht. De eerste eco.nomie.nl politieke aandelenmarkt is zojuist gesloten. Hoe we het hebben gedaan? Ruwweg net zo beroerd als de opiniepeilers. Novum meldt zojuist:

Uitgaande van de uitslag nadat 98,5 procent van de stemmen was geteld zat Synovate er bij de laatste peiling16 zetels, De Hond 18 zetels en TNS Nipo 24 zetels naast.

En wij? Uitgaande van de hier gisterochtend gepubliceerde eindprognose komen op een verschil van 18 zetels. Keurig in de middenmoot dus: slechter dan Synovate, beter TNS Nipo en net zo goed als De Hond.

Verkiezingsuitslag

Stemmen hoeft eigenlijk al niet meer. Want daar is ie dan, de uitslag van de verkiezingen die vandaag plaatsvinden, volgens de slotkoersen op onze Politieke Aandelenmarkt, hedenochtend om 9:00.

VVD 34
PvdA 29
CDA 24
PVV 18
SP 13
Groen Links 11
D’66 11
Overig 10
 

Wel een aantal kanttekeningen. Ten eerste: bovenstaande slotkoersen zijn iets aangepast om op subtiele wijze te verdoezelen dat op de PAM 152.7 zetels zijn verdeeld in plaats van de vereiste 150 (dus: eerst alles delen door 152.7, dan vermenigvuldigen met 150) Ten tweede: vooral op de allerlaatste dag waren de verschuivingen enorm (CDA -3, PvdA +2). Tot nu toe was de PvdA meestal net iets kleiner dan het CDA, nu is dat duidelijk niet meer het geval. Blijkbaar speculeerden onze handelaren er tot op het laatste moment op dat Balkenende tijdens het slotdebat nog alles zou recht trekken, maar viel dat uiteindelijk toch tegen. Mocht het CDA nu toch groter worden dan zullen wij uiteraard betogen dat de koersen op de laatste dag gemanipuleerd zijn en dat de koersen van gisterochtend de eigenlijke eindvoorspelling waren, dat begrijpt u wel.

Overigens zal de markt vandaag open blijven. De laatste geluiden die u opvangt in uw lokale stembureau kunnen dus gewoon worden omgezet in klinkende virtuele munt.

Touché

Even tussendoor: vorige week heb ik eindelijk de biografie van Carl Sagan uitgelezen. Heeft niets met economie te maken, maar er stond een mooie opmerking in van zijn vrouw:

One time they attended a talk at Cornell by a speaker who had recently written an article titled “The Triumph of Capitalism.”

[dit moet vrijwel zeker Robert Heilbroner zijn geweest – TK]

Afterward, Druyan approached the speaker and asked if his next speech would be titled “The Triumph of Cocaine.”