Maand: juli 2007

Kies 2 voor een lager tarief

Een jaar geleden schreven we er al over, nu is het realiteit: een prijsplafond voor internationaal bellen met een mobiele telefoon, opgelegd door de EU. Maar ja, de details. Dit bericht over de juridische uitwerking deed enige maanden geleden de wenkbrauwen al fronsen:

Klanten kunnen daardoor vanaf eind juli een aanvraag doen bij hun gsm-bedrijf. Mobiel bellen in een ander EU-land kost dan hooguit 49 cent per minuut en gebeld worden 24 cent, exclusief btw. Wie niets onderneemt, krijgt de lagere tarieven pas na de vakantieperiode.

En inderdaad, zo gaat het. Wie aangeeft graag minder te willen betalen voor een telefoontje in het buitenland krijgt een lager tarief. Wie niets zegt, daarvan neemt de aanbieder aan dat hij of zij met plezier een hogere prijs betaalt. Uiteraard wordt alles uit de kast gehaald om de klant af te houden van een aanvraag. Dit is mijn ervaring als KPN-klant:

  • Op de allerlaatste dag van juli komt er een SMS: per 23 september gaan de tarieven omlaag! Eerder profiteren? Bel 1330.
  • Nummer gebeld. Lang verhaal, en dan moet de klant kiezen: wilt u een hoog starttarief en een laag minutentarief, of een hoger minutentarief (gelijk aan het EU-maximum) en geen starttarief?
  • Oh nee: keuzestress! Ga ik voor het voordeeltarief (kies 1) of de nieuwe tarieven (kies 2)? Of gooi ik de haak erop?
  • Gelukkig, als ik twijfel neemt de routine van elf jaar studie economie het over: piep, 2, en tot ziens.

De precieze aantallen klanten die in augustus nog voor het hoge tarief bellen zullen wel nooit boven water komen maar het zou een prachtige dataset zijn voor zij die aan behavioral economics doen.

Ervaringen met andere aanbieders? Laat commentaar achter!

Gijzelaar

Tijdens de zomervakantie slaagde ik er eindelijk in de biografie van Thomas Schelling uit te lezen, aangeschaft na deze aanrader. Het viel wat tegen, een matig geschreven boek maar sommige anekdotes zijn wel de moeite waard. Neem deze: Schelling zat als analist bij RAND toen er een groot aantal ontvoeringen en gijzeldrama’s plaatsvond. In de wandelgangen bij RAND werd gediscussieerd over de juiste aanpak daarvan. De opmerkelijkste suggestie is er een die de onderhandelingspositie van de gijzelnemers sterk verslechtert: maak gegijzeld worden strafbaar en bestraf degene die zichzelf laat gijzelen en het overleeft standaard met de doodstraf.

Het gouden aandeel

De Tweede Kamer wil het gouden aandeel terug. Met een gouden aandeel wordt bedoeld het scheiden van eigendom en zeggenschap voor beleggers, een lange Nederlandse traditie die je ook terugziet in het uitgeven van certificaten van aandelen. De reden: buitenlandse beleggers zijn steeds vaker staatsbedrijven, waardoor vreemde regeringen invloed zouden kunnen uitoefenen in ons land.

Het is hinken op twee gedachten. Aan de ene kant wil je beleggers en ondernemers hun gang laten gaan omdat economische vrijheid leidt tot welvaart en vooruitgang, aan de andere kant wil de overheid geen afstand doen van de uiteindelijke macht. Toch moet je een keuze maken: een bedrijf dat een gouden aandeel bij de overheid gestald heeft is veel minder waard. Bovendien leidt bescherming tegen vijandige overnamen tot luiheid bij de managers.

Maar belangrijker nog is de volgende overweging: hoewel het aantal buitenlandse eigenaren van Nederlandse bedrijven toeneemt zijn we nog altijd een zeer grote netto investeerder in het buitenland. Dat wil zeggen: Nederlanders bezitten meer buitenlandse bedrijven dan omgekeerd. Als we hier gaan morrelen aan het eigendomsrecht van investeerders, of erger nog, Europese initiatieven in die richting steunen, gaat dat uiteindelijk ten koste van ons eigen geld.

update: Dit artikel van econoom Larry Summers gaat in op de risico’s van staatsbeleggingen. Eén van de belangrijkste punten, de mogelijkheid dat de nieuwe eigenaar om politieke gunsten vraagt voor zijn bedrijf, is niet op te lossen met een gouden aandeel. Idee van Summers: laat landen uitsluitend via vermogensbeheerders beleggen.

Zomerhuisje

Mijn ouders bezitten een zomerhuisje dat ze soms zelf gebruiken, soms verhuren. Aangenomen dat de huurprijs vastligt (volledige mededinging) is de relevante marge het aantal dagen dat ze er zelf gebruik van maken. Zelf bewonen levert positief, maar afnemend marginaal nut.

Zegt mijn moeder gisteren: we gaan het huisje dit jaar meer verhuren, want er moet een nieuw dak op. U begrijpt: de extra huurinkomsten worden gebruikt om de verbouwing te betalen.

Meer verhuren kan optimaal zijn. In het huidige evenwicht is het marginale nut van de overige consumptie die kan worden verkregen voor het bedrag van een week huur gelijk aan het marginaal nut van van een week bewonen. Een nieuw dak brengt daar geen verandering in (het oude lekt niet). Voor zover de kosten ervan het besteedbare inkomen verlagen (en leiden tot een hoger marginaal nut van consumptie) zou je inderdaad verwachten dat het huisje minder bewoond en meer verhuurd wordt.

Maar ik heb zo’n gevoel dat de grootte van dit effect eerder in de uren dan in de weken ligt. Bovendien kan het niet optimaal zijn om tijdelijk meer te verhuren. Wat zit hierachter? Beperkte liquiditeit? Schaalopbrengsten in de verhuur? Of… irrationaliteit? En is dat erfelijk?

Hedge funds

De New Yorker van twee weken geleden heeft een aardig artikel over de Nederlandse econoom Harry Kat, werkzaam in Engeland. Hij onderzocht het risico en rendement van zogenaamde hedge funds, investeringsfondsen die tegen zeer hoge commissie grote winsten beloven. En wat je eigenlijk al verwacht blijkt waarheid: de kosten zijn inderdaad hoog maar met de winst valt het in de praktijk bijzonder tegen.

Wie kennis heeft van de statistische eigenschappen van de verhandelde fondsen kan, gratis, een portefeuille op de efficient frontier samenstellen en het beter doen dan 80% van de hedge funds. Tekenend: als Kat een computerprogramma schrijft dat iets dergelijks automatisch doet krijgt hij prompt een aanbieding van een investeerder die het wel wat rustiger aan wil doen. [via]

Sommigen maken zich druk over de inefficiëntie die ontstaat als getalenteerde mensen hun dagen doorbrengen met iets dat een computerprogramma ook kan doen. Maar niet iedereen ziet de aciviteiten van hedge funds als tijdverlies: lees bijvoorbeeld de mening van Nobelprijswinnaar Becker.

Op de bon

Een kleine maand geleden ging in Iran de benzine op de bon. Wie dat soort maatregelen neemt moet het onverwacht doen en dat was goed gelukt, tot groot verdriet van de Iraanse automobilisten. Volgens de nieuwe regels is er voor iedere particulier 100 liter per maand tegen de oude, lage prijs.

Van Thomas Erdbrink, NRC-correspondent in Teheran, komen nu de details van de situatie. De Iraanse overheid had zich in een hoek gemanoeuvreerd. De president, die op een populistisch platform gekozen is, had lage benzineprijzen beloofd. Maar de kosten voor de subsidie (Iran kan niet genoeg raffineren en moet dus tegen marktprijzen inkopen) liepen de spuigaten uit. Nu is er voor iedereen een beperkte hoeveelheid tegen de oude prijs: belofte gehouden. Daarnaast kan men binnenkort boven zijn quotum inkopen tegen een hogere prijs.

Een situatie als deze schreeuwt om een zwarte markt. Immers, wie benzine in zijn tank heeft kan ermee gaan rijden of het doorverkopen aan zijn buurman en de winst in zijn zak steken. Op mijn vraag of er zwarte handel is antwoordt Erdbrink

Natuurlijk zijn er manieren om extra benzine te krijgen, maar men staat hier niet met oliedrums langs de kant van de weg, zoals in buurland Irak waar benzine ook schaars is.

Andere commentatoren wijzen erop dat het de zwarte markt al open is:

Ik hoorde dat er al volop illegale liters te koop zijn, rond 500 toman de liter, de verwachte prijs van het vrije tarief.

En dat is uiteraard efficiënt. Meer gevolgen:

De vervuiling in Teheran is aanzienlijk afgenomen. […] andere prijzen [stijgen] vanwege het rantsoen. Kip, zuivel, eieren zijn allemaal nog duurder geworden.

Iemand die het begrijpt!

Wij mogen ons, met welhaast Statler & Waldorf-achtige trekjes, graag vrolijk maken over alle economische domheid die vanuit Den Haag over ons wordt uitgestort.

Is het dan allemaal alleen maar kommer en kwel? Neen! Onze nieuwe held heet Ella Vogelaar. De laatste dagen is onze minister van Wonen, Werken en Integratie vooral in het nieuws door haar uitspraken over de islam, maar ze blijkt ook een mening te hebben over starters op de woningmarkt. U kent het probleem: voor een starter is een eigen huis nauwelijks nog op te brengen, en dus worden er allerlei plannen bedacht om ze aan een woning te helpen. Stuk voor stuk goed bedoeld, maar met desastreuze gevolgen. Het afschaffen van de overdrachtsbelasting, subsidies voor starters, starters die meer mogen lenen, dat werk (lees hier en klik dan vrolijk verder).

Maar dan komt Vogelaar, met het volgende verfrissende geluid:

Starters op de woningmarkt zijn niet geholpen bij een sterke verlaging van de overdrachtsbelasting bij de koop van een huis. Dat heeft minister Ella Vogelaar [..] dinsdag gezegd. […] Volgens de minister leidt een lagere belasting er in de huidige krappe woningmarkt waarschijnlijk toe dat de prijzen van koopwoningen eenmalig extra zullen stijgen. Starters zijn daarbij niet gebaat.

En daar valt geen speld tussen te krijgen.

Lui

Waarom zijn de inwoners van Afrika arm? Omdat ze te lui zijn om te werken. Geloof het of niet, volgens dit artikel in de Volkskrant is dat de strekking van dit boek van tropisch landbouwkundige Toon van Eijk.

‘Als je ze uitbetaalt, komen ze niet meer todat het geld op is. Ze zijn niet gericht op het leveren van kwaliteit. Zo kun je geen project afmaken […] In de praktijk hoor je iedereen over dat arbeidsethos klagen, zeker onder blanke ontwikkelingswerkers.

Er is een eenvoudige manier om te zien dat dit onzin is: zet een Afrikaan in Amerika of Europa neer en hij of zij werkt net zo hard als de Westerlingen. Maar niet alleen de analyse van de oorzaak klopt niet, ook de oplossing is twijfelachtig:

Afrika moet een protectionistisch beleid voeren. Want bij liberalisering van de markten hoort ook een concurrerend arbeidsethos. Dat kun je alleen opbouwen door jezelf af te schermen.

Twee keer fout: (1) door het voeren van een protectionistisch beleid bescherm je laag-productieve activiteiten. De noodzaak om, bijvoorbeeld door harder te werken, productiever te worden ontbreekt. (2) wie de handel stillegt voorkomt welvaartsverhogende ruil (en maakt Afrikanen dus onmiddelijk nog armer) en verhindert de opname van nieuwe technologie. Dom, dom, dom. Er is een reden dat ik geen adviezen geef over tropische landbouw: ik heb er geen verstand van.

(Overigens valt er wel degelijk een intelligent debat te voeren over ontwikkeling en protectionisme. Zie recentelijk Rodrik en DeLong, zeer aan te raden.)

Vraaguitval

Als, bij een min of meer gelijk aanbod, de vraag naar een artikel afneemt kan het goed zijn dat de prijs ervan daalt. Macaber voorbeeld.

The price of machetes has halved in parts of Nigeria since the end of general elections in April because demand from thugs sponsored by politicians has subsided, the state-owned News Agency of Nigeria reported.

NAN surveyed prices in the northeastern state of Gombe and found that a good quality machete was now selling for 400 naira ($3) compared with 800 naira before the elections, which were marred by politically motivated violence in many states.

(Een machete, voor wie er niet dagelijks mee omgaat, is een groot hakmes waarmee het goed ledematen verwijderen is.) [via]

Autograbbelton

Mensen zijn bijzonder creatief in het creeren van nieuwe markten, zo bleek dit weekend maar weer. Zo klaagt de BOVAG dat sommige rijscholen rijexamens zouden hamsteren om ze met winst door te verkopen:

Oorzaken van de schaarste zijn onder andere de economische voorspoed, de traditionele drukte in april tot en met juni en een lager dan verwacht slagingspercentage.

Natuurlijk is dat niet helemaal waar: de oorzaak is met name dat het CBR in haar planning onvoldoende rekening heeft gehouden met deze factoren, maar dit terzijde. De vraag blijft natuurlijk: als er toch een slaatje kan worden geslagen uit deze schaarste, waarom doet het CBR dat dan niet gewoon zelf? Inderdaad, middels het aanbieden van een snel premium-praktijkexamen tegen geringe meerprijs, geheel conform het eerder door Thijs voorgestelde plan.

Nog leuker: in Spanje en Frankrijk hebben ze een puntenrijbewijs. Wie betrapt wordt op te hard rijden raakt punten kwijt, en wie door al zijn punten heen is verliest zijn rijbewijs. Op internet blijkt een levendige handel te bestaan in rijbewijspunten. Wie wordt geflitst, zegt dan gewoon dat er iemand anders achter het stuur zat, en persoon in kwestie neemt de puntenaftrek voor zijn rekening. Tegen betaling, uiteraard. In Spanje zou er zo’n 30 miljoen euro per maand omgaan in deze handel. [via]

Tenslotte: in New York doet een parkeerplaats inmiddels 225.000 dollar. [via]