Maand: maart 2008

Belastingen

200mrd1.png

Alweer bijna 1 april en dus zit half belastingbetalend Nederland weer te zwoegen boven de boxen 1 en 3. Laten we hopen dat de belastingdienst de floppy met uw gegevens niet opnieuw per abuis formatteert, en van de opbrengst van uw aanslag niet nog meer van die vreselijke tv-spotjes bestelt.

Ach, klagen kun je altijd als betalende burger, maar prijs u ook eens gelukkig met de relatieve eenvoud van het Nederlandse systeem. Toen mijn fiscale partner eindelijk een extra heffingskorting uit haar dure belastinggids opgedoken had bleek het aangifteprogramma die al automatisch aangevinkt te hebben. En wat u er ook van vindt, waarschijnlijk is het elders erger. Zie bijvoorbeeld onderstaande armoede-(ahum)val uit de vakantiepocket van mijn dochter, gecreëerd door de Duckstadse fiscus.

200mrd2.jpg

Schuld en boete

Volgens Nobelprijswinnaar Gary Becker maken criminelen een rationele afweging tussen de verwachte opbrengst van een overtreding aan de ene kant, en de verwachte kosten aan de andere kant. De verwachte kosten zijn gelijk aan de pakkans maal de boete als je gesnapt wordt.

Voor de uitvoerende macht is een implicatie daarvan is dat je met minder frequente controles nog net zo afschrikwekkend kan zijn, als je de boetes tegelijkertijd maar omhoog gooit. De Nederlandse politie lijkt dat nu te begrijpen: morgen gaan boetes met zo’n 20% omhoog, terwijl landelijk verkeersofficier Koos Spee verwacht dat het aantal boetes zal dalen.

Vliegtax en banenverlies

Gisteravond een spoeddebat in de kamer over de kwestie vliegtax. Schiphol riep vorige week dat die belasting 12.000 banen zou kosten.  Staatssecretaris De Jager bezweert dat daar geen sprake van is, haalt CPB-onderzoek aan en concludeert

Nee, herhaalde hij, er is geen sprake van banenverlies; wel zal de groei van werkgelegenheid afnemen met vijf tot tienduizend banen.

Goed, blijkbaar overdreef Schiphol een beetje, maar dat kan je verwachten van een belanghebbende. Wat de berichtgeving echter suggereert, is dat de kamer gerust is gesteld, niet omdat het banenverlies een paar duizend lager blijkt te liggen, maar omdat het gaat om een afname van de groei van werkgelegenheid, in plaats van een verlies aan banen die nu bestaan.

Dat is vreemd. In beide gevallen gaat het om banen die er zonder een vliegtax wel zouden zijn, maar met een vliegtax niet. Voor wie belang hecht aan werkgelegenheid zou het niet moeten uitmaken of die banen op dit moment wel of niet bestaan. Maar blijkbaar gaat het in de politiek niet om werkgelegenheid, maar om het beschermen van mensen die nu een baan hebben. Zie trouwens ook hier.

Coase in Tokio

We schreven er al eens eerder over. Volgens Coase hoeven externe effecten geen probleem te zijn. Als er vrij onderhandeld kan worden, dan komt er toch wel een efficiënte uitkomst tot stand, ongeacht de verdeling van eigendomsrechten.

Nu wordt er in Tokio weer een poging gedaan om een en ander in de praktijk te brengen. Bejaarde automobilisten zorgen daar voor negatieve externe effecten. Ze maken namelijk nogal wat brokken. De oplossing? Massale pogingen om de senioren om te kopen en hun rijbewijs te laten inleveren.

Inbraken lonen niet meer

Intrigerend artikel op MR, gebaseerd op dit bericht van de Amerikaanse publieke omroep waarin gemeld wordt dat inbraken in de VS al jaren trendmatig aan het afnemen zijn. De reden: de buit van de inbraak is niet meer te verkopen omdat iedereen alles al heeft. Of zoals MR stelt, er zijn minder inbraken door lage lonen in China.

In Engeland is hetzelfde aan de hand en het CBS geeft deze cijfers voor Nederland:

inbraken.jpg

Dat ziet er ook goed uit. Maar is het een kwestie van conjunctuur? Nee: de correlatie van de verandering in bovenstaande reeks met de verandering in werkloosheid is een magere 0,1.

Andere kandidaten naast lagere prijzen zijn natuurlijk betere sloten en attentie, buurtpreventie maar het feit dat deze trend in zoveel (open) economieën speelt geeft vertrouwen in het prijsverhaal. Een kleine blik bij de overgebleven inbraken laat zien dat de buit een hoge waarde per kilo heeft: sieraden, geld, bankpassen, autosleutels.

Renteverlaging

Hoe reageren de beurzen op de renteverlaging in Amerika? Eerder schreven we over marktpsychologie:

het effect van een renteverhoging [is] niet altijd hetzelfde: het maakt uit of de verhoging groter of kleiner is dan werd verwacht.

Twee effecten spelen hier door elkaar:

  1. De centrale bank heeft informatie die het publiek niet heeft. Een hoger dan verwacht renteniveau geeft aan dat de situatie beter is dan gedacht. Goed nieuws.
  2. Lage rente stimuleert de economie. Een hoger dan verwachte rente is minder stimulatie; dat is slecht nieuws.

Dit punt wordt vanochtend nog eens gemaakt door Paul Krugman en vorig jaar juli nog door Chris Dillow. Cynici concluderen dat je met economie werkelijk alles kunt verklaren, maar over de verwachtingen vooraf is gelukkig ook data. Die geeft aan dat rekening werd gehouden met een nog grotere verlaging van de rente. Gecombineerd met de hogere beurzen lijkt verhaal 1 dus op te gaan.

Stemparadox?

Economen begrijpen nog steeds niet waarom er bij verkiezingen massaal gestemd wordt. Ga maar na: er zijn kosten verbonden aan het uitbrengen van je stem, en de kans dat jouw stem de uitslag beïnvloed, is verwaarloosbaar klein. Nu is het grappige dat er recent een paar verkiezingen zijn opgedoken waarbij een individuele stemmer wel degelijk invloed op de uitslag had kunnen hebben.

Bewijsstuk A: In Syracuse, New York werd gestemd voor de Democratische presidentskandidaat. De uitslag: 6001 stemmen voor Obama, en, eh, ook 6001 stemmen voor Clinton. Hier wordt uitgebreid gediscussieerd over de kans op zo’n uitslag. De schattingen lopen uiteen van een op 2000, tot een op een miljoen. In het eerste geval is het natuurlijk ook weer niet zo bijzonder, vooral als je rekening houdt met het aantal steden in de VS waar een dergelijke verkiezing plaatsvindt.

Bewijsstuk B: Nog leuker: in Tamarac, Florida werden verkiezingen gehouden voor iets waarvan de essentie mij even ontgaat. Maar daar gaat het ook niet om. Het aantal mogelijke stemmers bedroeg 68. Het aantal voorstemmers: 0. Aantal stemmen tegen: ook 0. Wie wel de moeite had genomen om te stemmen, had dus in z’n eentje de uitslag bepaald.

Maximum prijs voor een telefoontje

Wat te denken van dit plan van staatssecretaris Frank Heemskerk van EZ, die na een test van het AD besloten heeft een maximumtarief te hangen aan telefoontjes naar een helpdesk. De bedrijven mogen het zelf bepalen, maar moeten wel vooraf aankondigen wanneer de meter stopt. De econoom denkt bij een maximum prijs meteen aan een vraagoverschot maar is het wel zo simpel?

  1. Aan de vraagkant van de klant die al bij een bedrijf zit is het inderdaad simpel: de prijs wordt beperkt en dus zal het aantal bellende klanten toenemen. Bij gelijkblijvende capaciteit neemt de wachttijd toe.
  2. Maar de klant die nog moet kiezen tussen bedrijven kan nu kennis nemen van het maximumtarief. Wat te kiezen? De aanbieder met een laag maximum en een hoog per-minuut tarief, waar je dus altijd het maximum haalt? Of de aanbieder met een laag per-minuut tarief en een hoog maximum?
  3. En dan de bedrijven. Als de klanten eenmaal aan het maximumtarief zitten zullen ze blijven hangen totdat ze iemand aan de lijn hebben. Is het daarom beter om een laag per-minuut tarief te hebben en een redelijk maximum, zodat de prikkel om op te hangen aanwezig blijft?

We hadden het er eerder over, de echte verspilling is die van de tijd van de klant. Het optimale systeem is dus zo ingericht dat het bedrijf een prikkel heeft om die wachttijd zoveel mogelijk te beperken. Het huidige systeem lijkt daar niet mee te helpen: er komen meer hangende klanten en de prikkel om ze snel te helpen neemt een heel klein beetje toe (in de zin dat het nu na een tijdje geen geld meer oplevert om ze in de wacht te hebben staan). Ik blijf voorstander van een declarabel uurtarief voor de beller.

Huis te koop

Voor de echte liefhebber: in Edinburgh staat het huis te koop waar Adam Smith de laatste twaalf jaar van zijn leven doorbracht. Vraagprijs: 700.000 Britse Ponden. Veel meer informatie over het huis is helaas niet te vinden: ik geloof niet dat er zoiets is als een Schotse Funda.

Niet iedereen is het er mee eens dat het huis zomaar aan de onzichtbare hand wordt overgelaten. Professor Sir Alan Peacock zegt:

It’s a disgrace that the council has agreed to dispose of a building as significant as this. It should be saved for the nation.

En inderdaad, hoogstwaarschijnlijk draait onze aartsvader zich om in zijn graf. Bij het horen van die uitspraak dan natuurlijk. [via]