Maand: september 2006

No claim

Het gesteggel over de no-claim korting groeit menig verzekerde boven het hoofd. Als zelfs de beleidsmakers er niet genoeg van weten om te oordelen of de korting kan worden afgeschaft, dan heeft de consument behoefte aan begeleiding. Gelukkig is daar de Volkskrant, met vijf vragen over de no-claimkorting. Eens kijken.

Gemiddeld krijgen Nederlanders 91 euro terug van de no-claim. Feitelijk betalen verzekerden dus een gemiddelde eigen bijdrage van 164 euro (255 no-claim minus 91 euro korting). De nominale premie kan dus volgend jaar voor iedereen met 91 euro omlaag, rekenen de zorgverzekeraars voor.

Veel profijt zullen verzekerden daar overigens niet van hebben omdat al is voorzien is dat de premie volgend jaar met ruim 100 euro omhoog gaat naar 1134 euro. Hiermee wordt de jaarlijkse kostenstijging in de zorg opgevangen. Als de no-claim wordt afgeschaft, stijgt de premie dus nog steeds, zij het met slechts een paar euro.

Tja. Maar gaat dit verhaal over de gemiddelde verzekerde niet helemaal voorbij aan het belangrijkste aspect van de korting, namelijk dat er onderscheid gemaakt wordt tussen mensen die nooit ziek zijn, en zij die veel gebruik maken van de verzekering? Dat maakt nogal een verschil. Eens kijken.

Mensen die nooit ziek zijn krijgen gemiddeld 255 euro terug en betalen geen eigen bijdrage. Bij het afschaffen van de no-claimkorting gaat de nominale premie voor hen met 164 euro omhoog. Veel profijt zullen ze daar niet van hebben omdat een verdere premiestijging is voorzien. Hun premie stijgt uiteindelijk met iets meer dan 255 euro. Ze betalen daarmee de kosten van mensen die vaak ziek zijn. Voor hen gaat de premie maar met enkele euro’s omhoog.

Je kunt erover van mening verschillen of dit een goede zaak is, zoals de politiek nu doet. Een groot gedeelte van je gezondheid overkomt je, en er is een redelijk argument om mensen met veel pech daarvoor te compenseren. Voor optionele zorg die mensen zelf kiezen, zouden ze zelf moeten betalen. De vraag is of de huidige regeling die balans goed weergeeft. De gemiddelde verzekerde is daarvoor irrelevant.

Update 12/10: Er gaan er meer op deze manier de fout in.

Overheidsvoorzieningen

Toen ik vanochtend wakker werd en verwoede pogingen deed om op te staan, liet de volgende melding op mijn wekkerradiootje mij in opperste verwarring weer terugzakken in mijn kussen:

Mensen met een hoog inkomen profiteren het meest van overheidsvoorzieningen zoals onderwijs. […] De huishoudens met het laagste inkomen zijn overwegend studenten. […]

Hu!?

Bitumenkartel

In HP/DeTijd van afgelopen week een uitgebreide analyse van het bitumenkartel dat een paar weken geleden door de Europese Commissie is beboet. Het blad heeft beslag weten te leggen op het vertrouwelijke onderzoeksdossier van de EU. Bitumen is een belangrijk bestanddeel van asfalt en een bijprodukt van olieraffinage. Het kartel ging geraffineerd te werk. Olieproducenten zetten een hoge prijs aan wegenbouwers, maar gaven onder de tafel kortingen aan de grootste bouwers. Het hoge bedrag werd aan de overheid in rekening gebracht, en de extra winst die dat opleverde werd door alle betrokkenen verdeeld. Een olieproducent die betrapt werd op het ook korting geven aan kleinere wegenbouwers moest voor straf een hogere korting geven aan de grote jongens. Het kartel werd geleid door Shell, dat in interne stukken ook ongegeneerd over een kartel sprak.

HP/DeTijd heeft becijferd dat het kartel de Nederlandse belastingbetaler heeft benadeeld voor een slordige 200 tot 300 miljoen euro. Merkwaardig genoeg was het niemand opgevallen dat de prijs van bitumen in Nederland ongeveer 40% hoger was dan in de ons omringende landen. Toch is, in tegenstelling tot de bouwfraudezaak, een Grote Maatschappelijke Verontwaardiging uitgebleven. Ten onrechte. De commissie deelde 267 miljoen aan boetes uit. Wegenbouwers waren ‘geschokt‘. Dat is ongeveer hetzelfde als een bankrover die ‘geschokt’ is als hij na een kraak in de cel beland. Sterker nog, eigenlijk zijn die boetes natuurlijk veel te laag. Ze zijn immers ruwweg even hoog als het bedrag dat de deelnemers aan hun kartel hebben verdiend. Bij kartels geldt dus nog steeds dat misdaad loont. Zelfs als je wordt opgepakt.

Tegenvallers

De kosten voor de Amsterdamse Noord-zuid (metro)lijn vallen anders uit dan gepland. Wat denkt u, hoger of lager?

Inderdaad, hoger. Wat wil je: het blijkt dat overal ter wereld 9 van de 10 overheidsprojecten over het budget gaan, al zolang dit soort zaken bijgehouden wordt.

Er zijn twee mogelijkheden: of de politici die de lijn bestelden geloofden de schatting van de kosten en zijn dus oliedom, of ze wisten van tevoren dat de lijn waarschijnlijk duurder zou worden dan aangegeven. Ik heb zo’n gevoel dat het laatste geval is waarschijnlijker is, en dat de raadsleden dus allang wisten dat de extra rekening zou komen.

De vraag is dan of deze poppenkast van nep-begrotingen noodzakelijk is. Het is natuurlijk beter om in openheid over de werkelijke kosten en hun financiering te debatteren. Tenzij je daarmee nóg hogere rekeningen oproept. Immers, de regel lijkt te zijn dat de bouwers altijd over het vastgestelde bedrag heengaan. In dat geval is het zaak de rol van naïef slachtoffer overtuigend te blijven spelen.

In Amsterdam voelen D66 en het CDA dat goed aan: “Ik vind dat zorgwekkend” en “ik ben bedonderd door de wethouder” klinkt potsierlijk, maar is wel in character. De PvdA laat zich echter in de kaarten kijken: de overschrijding is “geen verrassing” en het nieuws wordt “gelaten” aangehoord. Dat komt ze duur te staan, bij de volgende opdracht.

Nobelprijs

Allemaal leuk, die derde dinsdag in september, maar geef mij maar die dag in oktober dat de nobelprijs voor economie eruit gaat. En allemaal leuk, die prediction markets, maar geef mij maar een paar R&D’ers die voorspellen op basis van het aantal citaties (met succes). [via]

Zie daar: een redelijke voorspelling voor de prijs van dit jaar. De wetenschappers noemen drie clusters kandidaten maar ik duim stilletjes voor Dale Jorgenson, een economist in hart en nieren. Ooit liep ik met de goede man over de Groningse Boteringestraat toen hij bezorgd zijn hand voor zijn mond sloeg. “Alles goed, professor?” vroeg ik, waarop hij op de tientallen voorbijflitsende fietsers wees en zei: “Wat een risico! Niemand draagt een helm!”.

Politieke Aandelenmarkt

Ten tijde van het Wereldkampioenschap voetbal schreven wij al uitgebreid over de zegeningen van voorspelmarkten, ideaal om de kans op onzekere gebeurtenissen in de toekomst te voorspellen. Tot onze vreugde heeft de Volkskrant heeft met het oog op de aanstaande verkiezingen weer zo’n voorspelmarkt geopend: de Politieke Aandelenmarkt (PAM). De krant wijdde er ook een aardig achtergrondartikel aan.

De markt is zojuist geopend. Er kan gehandeld worden in stempercentages, coalities en premiers. Helemaal in evenwicht is de markt nog niet. Op dit moment worden er op grond van de koersen maar liefst 172 zetels verdeeld. En op de premiermarkt staat Wouter Bos op 57%, tegen 52% voor Balkenende, en 15% voor een VVD-kandidaat. Op de coalitiemarkt tellen de percentages zelfs op tot 175%. Met een beetje arbitrage valt hier dus geld te verdienen.

Veilig!?

Thijs besteedde er al eens aandacht aan. Hoe veiliger auto’s zijn, des te roekelozer worden hun chauffeurs. Fietsers en voetgangers zijn de dupe. De Amerikaanse econoom Peltzman toonde het in 1975 al aan naar aanleiding van de invoering van veiligheidsgordels in de VS.

Maar nu blijkt het nog erger te zijn. Ook als fietsers zich beter beschermen, worden automobilisten roekelozer. In de categorie Fraai en Nuttig onderzoek: de Britse psycholoog Ian Walker heeft persoonlijk proefondervindelijk vastgesteld dat automobilisten die een fietser zonder helm inhalen 8,5 centimeter meer afstand bewaren dan wanneer ze een fietser inhalen die wel een helm draagt. Gevolg: draag je een helm, dan maak je meer kans om geschept te worden. (link via marginalrevolution)

Het effect dat meer veiligheidsmaatregelen leidt tot roekelozer gedrag, treedt overigens niet alleen op in het verkeer. Onderzoek recent gepubliceerd in het Quarterly Journal of Economics laat zien dat de verstrekking van medicijnen aan HIV-geinfecteerden leidt tot roekelozer sexueel gedrag een dus tot een grotere kans op verspreiding van het virus.

Tweedehandsjes in Duitsland goedkoper

NRC Next opent vanochtend groot met de constatering dat tweedehands auto’s in Duitsland een stuk goedkoper zijn dan in Nederland. Nederlanders schijnen daarom steeds massaler hun tweedehandsje uit Duitsland te halen. Harde cijfers over de prijsverschillen geeft de krant niet. Gelukkig zijn die er wel. Vorig jaar deden twee economen van de Rijksuniversiteit Groningen (waaronder ikzelf) onderzoek naar dit fenomeen. Ze keken naar tweedehands Citroen Xsara Picasso’s en Opel Astra’s die worden aangeboden op de websites www.autoscout24.nl en www.autoscout24.de. Wat bleek? Rekening houdend met kilometerstand en leeftijd waren Duitse tweedehandsjes zo’n 40% goedkoper. Wordt ook rekening gehouden met de belastingen en andere kosten die moeten worden betaald bij de invoer van een auto, dan is het verschil nog altijd zo’n 15%. Dat komt neer op gemiddeld pakweg 2000 euro per auto.

Het prijsverschil is opvallend. De verklaringen die NRC aanvoert (zoals “de Duitse markt is met 45 miljoen automobilisten vanzelfsprekend veel concurrerender.”) snijden weinig hout. Immers, hoe je het ook wendt of keert, door arbitrage zouden de prijsverschillen uiteindelijk moeten verdwijnen. Maar goed, aan die arbitrage wordt nu blijkbaar hard gewerkt.

De reacties van de Nederlandse autolobby zijn stuitend. De papieren versie van de krant citeert Cees Boutens, woordvoerder van de RAI, de vereniging van autoimporteurs: “Deze ontwikkeling is een van de vervelende bijkomstigheden van een Europa zonder grenzen”. Precies. Het is een schande, dat consumenten zo maar hun auto goedkoper uit het buitenland kunnen halen.

Op de koffie

Belangwekkend nieuws voor Nederlandse koffiedrinkers. Na jarenlang juridisch getouwtrek heeft het Europees Octrooibureau het patent van Douwe Egberts op de koffiepad herroepen. Dat betekent dat iedereen nu koffiepads mag gaan produceren, zonder een vergoeding te hoeven afdragen aan Douwe Egberts. De Telegraaf meldt

De uitspraak van het octrooibureau heeft mogelijk ook gevolgen voor de producent van het Senseo-apparaat Philips. In het vernietigde patent werden ook onderdelen, waaronder de houder waarop de koffiepads liggen, omschreven. Philips wil niet ingaan op de mogelijke gevolgen totdat het elektronicabedrijf het rapport van het EPO heeft gezien, aldus een woordvoerder.

Natuurlijk heeft de uitspraak gevolgen voor Philips! Philips lijkt zelfs de grote winnnaar in deze zaak. Ga maar na. Iedereen mag nu koffiepads gaan produceren. Al die producenten schieten daar weinig mee op; door stevige concurrentie op de koffiepadmarkt zullen de prijzen dalen waardoor er aan koffiepadproduktie amper nog iets te verdienen valt. Maar door die lagere koffiepadprijzen wordt de aanschaf van een Senseo-apparaat aantrekkelijker, en op die markt is Philips nog steeds een monopolist. Goed, in Nederland heeft iedereen al zo’n apparaat, maar in de rest van Europa vallen nog genoeg Senseos te slijten. Bij Philips kan dus de vlag uit.