Economen kunnen behoorlijk stellig zijn in het verklaren van gedrag. Laag geboortecijfer—komt door de AOW, dat werk. Maar dit bericht, vanmiddag op NOS Teletekst, is toch wel het andere uiterste.
Maand: januari 2007
Ondertussen in de file
Onderzoeken naar het gevolg van de invoering van rekeningrijden buitelen in steeds hoger tempo over elkaar heen. Op 12 februari promoveert Taede Tillema aan de Universiteit Utrecht. Zijn conclusie?
Kilometerheffing tijdens spitstijden of tolheffingen op specifieke stukken bleken het effectiefst bij het bestrijden van de files. Het is duidelijk dat de filedruk zal afnemen als het rekeningrijden wordt ingevoerd.
En het fileprobleem valt niet op te lossen door extra geld te investeren in het openbaar vervoer zegt directeur Carl Koopmans van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM).
Structurele aanpassing
Interview in de New York Times met Dani Rodrik, de invloedrijke ontwikkelingseconoom. Hij praat over vrijhandel, populair onder economen maar veel minder onder het volk. Dat is niet zo gek: economen weten dat vrijhandel uiteindelijk efficiënt is, maar de structurele aanpassingen die nodig zijn als we industriële goederen gaan importeren in plaats van produceren vallen op de schouders van de (ontslagen) werknemers. Rodrik zegt daarom dat vrijhandel niet kan zonder een goed sociaal vangnet. Dat zou algemeen bekend moeten zijn, maar dat is het zeker niet.
In de VS, waar het vangnet nog wel eens hapert, gaan steeds meer stemmen op tegen vrijhandel. In Nederland is die discussie niet actueel, hoewel dat wel zou kunnen. Dat komt mede door ons, ten opzichte van de Verenigde Staten, superieure sociale vangnet. Dat maakt mijn werk weer wat makkelijker.
Stuitend
Al vaak genoeg schreven wij over zogenaamde beleggingsexperts. Daarom moet iemand het wel heel bont maken om nog het vermelden waard te zijn. Gelukkig is daar Adriaan Hiele. Columnist bij het NRC, een krant waar verder best wel zinnige dingen in staan. In zijn laatste column van afgelopen zaterdag (“Mijd de index”, pg. 27, niet gratis online) ageert hij tegen indexbeleggen. Indexfondsen worden steeds populairder, en dat is niet voor niets. Door te beleggen in een fonds dat nauwgezet de index volgt, hoef je niet te betalen voor dure fondsbeheerders die denken het beter te weten en door een actief beleggingsbeleid alleen maar hogere transactiekosten genereren die ten koste gaan van jouw winst. Immers, de markt valt niet te verslaan. Maar dat is grote onzin, weet Hiele. En de economen hebben het gedaan:
[Over een lange periode de markt verslaan] kan in ieder geval niet volgens de geleerden van de universiteiten. Die lui beschikken over tijd, geld en geduld om historische koersen (en andere indicatoren) te bestuderen en daarop een pakkende theorie te baseren. Als het een beetje meezit, kan je met zo’n bedenksel een Nobelprijs winnen. Vaak ben je dan al op leeftijd en drukker met je gezondheid in de weer dan met de centen. Helaas. Volgens die geleerden kan je de markt niet verslaan.
Goed. Inderdaad, kant noch wal. Dat je de index niet kunt verslaan is dus maar een theorietje om een Nobelprijs te winnen. Die stelling is op zijn minst inconsistent. Wie een Nobelprijs wil winnen, zal toch met iets nieuws moeten komen. Waarom hollen al die economen dan achter deze ene theorie aan? Economen kunnen immers geen geld verdienen met informatie die al bekend is. Net zo min als beleggers trouwens.
Lees verder “Stuitend”
Regionale tariefverschillen
De kamer is bezorgd over de tarieven van de OV chipkaart, zo leerden we eind vorige week. De invoering van de kaart mag niet leiden tot grote regionale tariefverschillen, vinden bijna alle partijen.
Waarom is niet duidelijk. Regionale tariefverschillen zijn overal. Zo zijn huizen op het platteland aanzienlijk goedkoper dan die in het hartje van Amsterdam. En daar is niets mis mee. Tariefverschillen in het openbaar vervoer zouden net zo logisch zijn. Sterker nog, sommige onrendabele lijnen die nu niet meer rijden, zouden misschien rendabel kunnen zijn als het tarief wat omhoog mag. En ook het hanteren van een piek- en daltarief, zoals de NS doet, is een uitstekende praktijk waar het openbaar vervoer uiteindelijk alleen maar beter van wordt.
“Prijsdifferentiatie kan ook veel voordelen opleveren”, zegt de woordvoerder van het CDA. Hij heeft gelijk.
Fijne Friedmaandag!
Het is Milton Friedman Dag vandaag, ter ere van de onlangs overleden econoom. Voor Europeanen is de invloed van Friedman in de Verenigde Staten nauwelijks te bevatten. Wat zei deze kleine man dat de Amerikanen zo in vervoering bracht? Dat zal wel niet te maken hebben met het enigszins droge Monetarisme, waar de naam van Friedman hier vooral mee verbonden is.
Misschien is het verhelderend om het verhaal van een Europese immigrant te lezen, die in Amerika in aanraking kwam met Friedman’s werk en er een grote bewonderaar van werd. The Economist noteert:
Wachtend op mijn vrouw voor een partijtje gemengd dubbel zette ik de televisie aan. Het was alsof ik door de bliksem geraakt werd. Het was Friedman’s documentaire Free to choose, en die had een geweldig effect op mij. […] De overheid in Oostenrijk, waar ik opgroeide, was erg anders. Toen ik in Amerika kwam, wilde ik zoveel mogelijk te weten komen over de Amerikaanse manier van zakendoen, van het kapitalisme. Friedman’s werk inspireerde me.
Het treft: de vijfdelige documentaire over economische vrijheid is deze dagen gratis te bekijken. Ingeleid door de Europeaan van de quote hierboven. Ik raad u aan op deze dag eens een aflevering tot u te nemen.
Taxi!
Ik lees de columns van Ronald Plasterk graag. Hij heeft meestal gelijk en zo niet, dan zijn de argumenten toch de moeite waard. Het is jammer dat de Volkskrant ze niet online zet, zo wordt het een beetje moeilijk om ze hier te bespreken. Vandaag is het nog erger, want Plasterk’s column bespreekt twee artikelen die beide alleen voor abonnees te zien zijn. Dit wordt dus een lastig (en voor de doorzetters, een duur) debat.
Maar goed. De column heet de de heilige markt en u vindt hem op pagina 13. Het onderwerp is de taxibranche, die geliberaliseerde markt waar de prijzen hoog blijven en de kwaliteit afneemt. Lees verder “Taxi!”
iKoppelverkoop?
Er waart een spook door Europa. Dat begon vorig jaar al in Frankrijk, deze week volgde in rap tempo Duitsland, Noorwegen, en uiteindelijk ook onze eigen Consumentenbond. Aankopen bij iTunes kunnen alleen worden afgespeeld op een MP3-speler van Apple, en dat is niet eerlijk, vinden consumentenorganisaties. De consumentenbond dient een klacht in bij de NMa, wegens koppelverkoop en derhalve misbruik van marktmacht. Ook in de VS is al een rechtszaak gaande.
Lastige kwestie. Voor de consument is het natuurlijk uiterst irritant als je legaal aangeschafte muziek niet op je favoriete MP3-speler past. Maar misbruik van marktmacht? Apple is zeker niet de enige die legale downloads aanbiedt, en die markt lijkt ook redelijk toegankelijk voor nieuwe aanbieders. Ook is Apple niet de enige die MP3-spelers aanbiedt. Zoveel marktmacht heeft het bedrijf dus niet. Het is zeker een ander verhaal dan Microsoft, die door de EU werd bekeurd wegens het koppelen van Windows aan andere produkten: Microsoft heeft wel degelijk een bijna-monopolie voor besturingssystemen.
Apple verkoopt ook accesoires die alleen op de iPod kunnen, niet op concurrende spelers. Iets soortgelijks geldt voor veel auto’s. Ook koppelverkoop? Als ik een HP-printer koop, dan zit ik vast aan de absurde dure print-cartridges van dat merk. Dat is zeker koppelverkoop. Bovendien is het niet waar dat de aangeschafte muziek het alleen op Apple spelers doet. De muziek kan immers ook op 5 computers worden gezet. Ook als die niet van Apple zijn.
Er zijn zelfs argumenten in de literatuur dat dergelijk gebrek aan interoperabiliteit goed is voor consumenten. Minder interoperabiliteit leidt tot lagere prijzen. Bedrijven moeten nu scherper concurreren om een consument aan zowel de iPod als iTunes te krijgen, in plaats van aan de Microsoft Zune en de webwinkel die daarbij hoort. Ik gebruikte dat argument al eens eerder. Als Apple inderdaad wordt gedwongen om muziek te verkopen die op alle spelers past, dan zit het er dik in dat de prijs omhoog gaat.
Succesje
Voor het eerst wordt het bestaan van deze weblog ook door de buitenwereld erkend. Techneutenwebsite ZDNet heeft een bericht over de iPod Index en citeert daarbij uitbundig uit onze post over dat onderwerp. Met bronvermelding, dus dan mag dat. Het is de eerste stap op weg naar macht, invloed en rijkdom. Jawel.
Tis wat met die economie
Als Kees Driehuis de volgende plechtige woorden spreekt weet je dat het interessant wordt:
Het inherente gebrek van het kapitalisme is de ongelijke verdeling van zegeningen, terwijl de inherente waarde van het socialisme ligt in de gelijke verdeling van ellende, aldus Winston Churchill over staathuishoudkunde.
Het zou toch niet waar zijn: een vraag over economie in per seconde wijzer! En in de toegankelijke categorie deze eeuw nog wel. Eens kijken hoe het met uw kennis staat: naast het nerveuze gezicht van kandidaat Vincent Scholten ziet u negen economische stromingen. Koppel ze zo snel mogelijk aan onderstaande omschrijvingen; antwoorden na de klik.
- Vormde de theoretische en economische grondslag voor het communisme.
- De waarde van een goed wordt bepaald door de kosten, aldus Adam Smith, eind 18e eeuw.
- Groei van de geldhoeveelheid beperken om inflatie tegen te gaan.
- Vrijhandel ter verbetering van de economische positie van de staat in het Europa van de 16e en 17e eeuw.
- De overheid moet ingrijpen om economische schommelingen te reguleren.
- Natuur en landbouw zijn de basisrijkdom van een land, zij zagen handel als improductief.
- Nationale economie beschermen onder andere door invoerbeperkende maatregelen.
- Economische groei van het rijke westen mag niet ten koste gaan van de derde wereld en het milieu.
- Stroming van de subjectieve waardeleer, zocht de waarde in het nut van goederen.