Voor economen die zowel op het werk als privé continu aan het optimaliseren zijn kan het nieuws soms verbluffen. Neem nou voedselbanken. Hoe komt het zover dat iemand daarop aangewezen is? Wie zich hierbij over het hoofd krabt (en dat ik geef toe dat te doen) heeft last van wereldvreemdheid. Een probaat middel is om bij de goedkoopste aanbieder dit boek van Mirjam Pool te halen. De schrijfster verkeerde anderhalf jaar tussen uitkeringstrekkers en -verstrekkers, deurwaarders en goeddoeners in de stad Almelo.
Zó ging het beschrevene tegen mijn gewone kost in, dat ik het boek verslonden heb. Er worden uitkeringen niet aangevraagd, leningen afgesloten, kinderen verwaarloosd en bijgemaakt, scholen verlaten. En hoe je het ook probeert te verklaren met hoge tijdsvoorkeur, gewoontevorming en andere gereedschappen uit de economie, aan de onderkant worden soms keuzes gemaakt die de rationele mens doen sidderen.
De titel van het boek is goed gekozen, want alles draait uiteindelijk om de schulden die de hoofdpersonen hebben opgebouwd. Bij de woningbouwvereniging, de Wehkamp, de mobiele provider, boetes vanwege overtredingen met een auto die al verder verkocht is maar nog op de eigen naam staat. En doordat de rij met schuldeisers zo lang is, heeft (legaal) inkomen verwerven geen enkele zin. Het probleem is namelijk dat de transversaliteitsconditie niet geldt: vrijwel iedereen komt vroeg of laat in de WSNP en laat de opgebouwde schulden saneren. En waar ik eerder bemoedigende woorden wijdde aan de leensector komen hier heel duidelijk de nadelen van goedkoop krediet in beeld.
De hamvraag is natuurlijk hoe het allemaal zo ver komt. Er blijken veel mechanismen waardoor armoede van ouders naar kinderen (en daar zijn er veel van) wordt overgedragen. Slecht voorbeeld, normen, waarden, verwaarlozing. Het lijkt erop dat het recente werk van Heckman ook in Almelo van toepassing is. En hoe irrationeel het gedrag in dit boek soms lijkt, het is een goudmijn voor iedereen die zich interesseert in armoede en sociale zekerheid. Aanbevolen.
zie trouwens ook ’the sting of poverty’: http://www.boston.com/bostonglobe/ideas/articles/2008/03/30/the_sting_of_poverty/?page=full
Interessant artikel, verrassende overeenkomsten tussen Almelo en de VS! Er is volgens mij een goed model mogelijk van armoede als je beperkte zelfbeheersing (of het vermogen problemen aan te pakken) als schaars goed meeneemt. Zo op mijn gevoel komt daar een soort Big Push beleidsaanbeveling uit.