Het is een regelmatig terugkerend thema te worden op deze weblog. Er zijn een aantal manieren om schaarse goederen te alloceren. Met een markt komen de goederen terecht bij degene met de hoogste waardering, en dat is efficient. Alternatieven zijn een wachtrij of een loting. Naast de inefficientie is een nadeel van die methodes dat het bloed kruipt waar het niet gaan kan en er dus toch vaak een zwarte markt ontstaat.
De voorbeelden van vandaag:
- Maandag zijn vijf marktmeesters van het Waterlooplein en de Noordermarkt opgepakt. De verdachten worden verdacht van het aannemen van steekpenningen van marktkooplieden. Iedere markt bestaat voor 80% uit vaste plaatsen. De marktmeesters dienen de overige flexibele plaatsen te verdelen over de marktkooplieden die zich daarvoor aandienen.
- De Koninklijke Vereniging de Friesche Elf Steden overweegt leden die startbewijzen verkopen, te royeren.
Bij de Elfsteden wil de vereniging tegenwoordig alleen maar nieuwe leden accepteren die de tocht uit zouden kunnen rijden (http://www.elfstedentocht.nl/nl/de_vereniging/lidmaatschap). Een soort ‘keurmerk’ voor de schaatsers dus.
De zwarte markt kan hier resulteren in mensen-die-denken-dat-ze-de-tocht-kunnen-uitrijden veel geld neertellen voor een kaartje van een ander (een officieel lid), maar de tocht halverwege moeten staken. Om het aantal uitvallers en blessures te minimaliseren, wat de sfeer ten goede komt, is een kaartje strikt op naam niet vreemd. Per loting is immers al bepaald wie van de leden de tocht mogen rijden.
Op zich kan schaatsvaardigheid inderdaad een goed argument zijn om de zwarte markt tegen te willen gaan. We gaan immers ook niet startbewijzen voor de Olympische Spelen bij opbod verkopen(hoewel ook daartoe pogingen worden gedaan…)
Maar bij de Elfstedentocht zit de heroiek toch vooral in het voltooien van de tocht en het halen van het kruisje, dus zou je verwachten dat wie meer kans maakt om hem uit te rijden bereid is meer te betalen voor een startbewijs. Aangezien leden met startgarantie al sinds ’86 lid moeten zijn lijkt het me goed denkbaar dat vrije verhandelbaarheid van plaatsbewijzen zelfs leidt tot meer mensen die de tocht uitrijden…
Die schaatsvaardigheidsverklaring is natuurlijk sowieso een wassen neus: je bent schaatsvaardig als je twee huidige leden kunt vinden die bereid zijn je “schaatskwaliteiten positief te beoordelen. Een lid mag daartoe maximaal twee aanbevelingen per jaar doen”. Dat ruikt sterk naar alweer een zwarte markt in wording.