Het is natuurlijk een treurige crisis waar we met z’n allen inzitten. Gelukkig valt er af en toe nog wat te lachen. Van de week bijvoorbeeld. Het begon, zoals zo vaak, met een tweet:
Must read from Evans Pritchard (slightly wonkish): austerity eurozone is lockstep economic suicide http://t.co/gv0q9py5 (h/t @janheinstrop)
— Ewald Engelen (@ewaldeng) October 3, 2012
Slightly wonkish, dat klinkt als een lekkere versnapering tussen het serieuze wonk-werk door. Snel het stuk gelezen – en van verbazing van mijn stoel gevallen. Het gaat als volgt: een wat hysterisch aandoende Engelsman schrijft
The Teuto-Calvinists believe — or profess to believe, since much of their dogma is national self-interest dressed up as theory — that the fiscal multiplier is around 0.5. [..] This is based on the IMF’s analysis of fiscal crises over the decades. Well, it has not worked out like that. Ireland has contracted at nearly seven times the speed, Spain four times, and Greece three times.
en komt dan met de volgende tabel op de proppen (ik heb ‘m wat in elkaar gedrukt):
We zien hier de verandering van de overheidsbalans in verschillende landen en de verandering in BBP (in afwijking van de trend) tijdens diezelfde periode. Laten we maar aannemen dat de verschillende “aanpassingen” goed gedaan zijn. De conclusie die de lezer nu moet trekken is de volgende: het IMF voorspelt dat de verandering in BBP ongeveer 1/2 keer de verandering in de overheidsbalans is. Maar in sommige gevallen is de de verandering veel groter! Het IMF zit ernaast! Van daaruit is het een korte weg naar economic suicide.
Wie even nadenkt ziet wat hier misgaat. De enige manier waarop je zo een multiplier uit zou kunnen rekenen is als er, buiten de veranderende overheidsbalans, helemaal niets anders verandert. Nota bene de tabel zelf geeft al aan dat dit niet zo is – het idee dat de groeivertraging van, zeg, Portugal, niet beïnvloed zou worden door bijvoorbeeld die van Spanje drie regels lager is nogal naïef. Bovendien zitten er wat grappige gevallen bij als je nog lager in de tabel kijkt. Jaap Abbring zag het meteen:
@ewaldeng Nooit geweten dat multipliers zo direct te meten zijn. Schokkend resultaat voor NL: de multiplier is … oneindig! @janheinstrop
— Jaap Abbring (@JaapAbbring) October 3, 2012
De slordigheid van dit “onderzoek” houdt niet op bij de methode. Wie de moeite neemt om het betreffende stuk van het IMF [pdf] erbij te pakken ziet al snel dat de multiplier van 1/2 sowieso niet geldt voor landen in een muntunie. Het staat er vrij letterlijk:
a fall in the value of the currency plays a key role in softening the impact of fiscal consolidation on output through the impact on net exports. Without this increase in net exports, the output cost of fiscal consolidation would be roughly twice as large, with output falling by 1 percent instead of 0.5 percent.
En daarmee komen we van de lach bij de traan want het “onderzoek” naar multipliers is niet van de columnist zelf, maar van ene Jean-Michel Six, in zijn rol als EMEA Chief Economist bij Standard en Poor’s. Dat is een van de drie rating-bureaus die bepalen of de obligaties van Europese landen wel kredietwaardig zijn. Op basis van, inderdaad, eigen onderzoek. Een junk-rating voor bijvoorbeeld Spanje kan heel Europa nog veel dieper in de crisis storten. Je houdt je hart vast.
Het IMF vindt nu zelf ook dat ze te positief zijn geweest over de multipliers, zie bv http://ftalphaville.ft.com/2012/10/09/1199151/its-austerity-multiplier-failure/.
Ook bij de Griekse berekeningen over de houdbaarheid van de schuld is gerekend met een multiplier van 0.5. Wellicht mede een verklaring waarom het IMF afgelopen twee jaar keer op keer te positief bleek te zijn met de voorspellingen.