Een kleine mediahype, afgelopen zaterdag: het radionieuws en teletekst openen ermee, internet zoemt rond, politici spreken schande. Wat is er aan de hand?
Een Zweeds bedrijf blijkt verzekeringen aan te bieden voor verkeersboetes, en wil dat ook in Nederland gaan doen. Het principe: u betaalt een jaarlijkse premie en het bedrijf neemt, onder bepaalde voorwaarden, uw snelheidsboetes over. Schande, roept tout Den Haag. De Nederlander mag niet straffeloos met 150 langs de flitspaal.
Maar laten we even het hoofd koel houden. Bisso, het bedrijf in kwestie, rekent € 30 per jaar en dekt twee boetes, tot 15 km/h in de bebouwde kom en tot 30 km/h op de snelweg, met 15% eigen risico. De boetetabel geeft aan dat die boetes lopen van € 14 tot € 149. Ervan uitgaande dat onder de 10 km/h niet geflitst wordt is dat gemiddeld € 50 in de bebouwde kom en € 85 op de snelweg. Bisso gaat er dus vanuit dat de gemiddelde bestuurder minder dan één keer per twee jaar geflitst wordt.
Dat is misschien wel zo, maar er spelen twee dingen tegen de Zweden: ten eerste zal de groep die zo’n verzekering neemt meer dan gemiddeld te snel rijden, en ten tweede zullen houders van zo’n verzekering minder behoedzaam omgaan met het gaspedaal. Voor economen: endogene selectie en moral hazard spelen een rol. Reken dus maar dat die premie binnen de kortste keren omhoog gaat. Bisso is tenslotte geen liefdadigheidsinstelling.
Dan gebeurt er iets moois: voor de groep bestuurders die het minst vaak te hard rijdt, wordt de verzekering te duur. Ze moeten meebetalen aan de boetes van notoire hardrijders en zijn goedkoper uit als ze zichzelf verzekeren. Die houden er dus mee op, en daarmee stijgen de gemiddelde kosten. Opnieuw moet de premie omhoog, en zo voort totdat uiteindelijk niemand meer mee wil doen. Het is een omgekeerde Market for lemons, waarmee Akerlof de Nobelprijs won (eigenlijk zouden Zweden dat moeten weten). De beste reactie voor bezorgde politici is dus: even wachten, het lost zichzelf op.
De prijs voor de domste opmerking over dit onderwerp gaat overigens naar kamerlid Van der Ham, D66:
Het kan niet zo zijn dat mensen met een dikkere portemonnee op zo’n manier onder boetes uitkomen.
Hah! Niet alleen heeft inkomen hier natuurlijk helemaal niks mee te maken, de verzekering biedt juist arme mensen de kans om ook eens lekker te scheuren op kosten van een ander.
Hierbij ga je er vanuit dat degene die zo’n verzekering afsluiten, ook automatisch harder gaan rijden, om hun geld eruit te halen. Maar er zit wel een eigen risico aan, in de vorm van de 15%, en in de vorm van jezelf mogelijk rond een boom vouwen. Daarnaast, als de verzekerden dit zouden doen, vertonen ze dit gedrag dan ook bij andere verzekeringen? Tegen een paaltje aanrijden omdat je een allrisk verzekering hebt voor je BMW?
Misschien is dit juist een goede verzekering voor de minder bedeelden, die op deze manier een boete kunnen ontlopen, die altijd (Murphy) op het verkeerde moment komt.
De automobilist weegt de kosten van hard rijden (bekeuring) af tegen de baten (sneller thuis). Als de kosten dalen verandert die afweging en wordt er harder gereden.
Bij andere verzekeringen speelt zoiets soms ook, afhankelijk van het feit of er baten zijn aan het verzekerde feit. Bij een auto tegen een paaltje zijn die er (volgens mij) niet, maar reken maar dat bijvoorbeeld toeristen met een bagageverzekering minder voorzichtig met hun spullen zijn (baat: niet op hoeven letten). En lees eens een detective over levensverzekeringen als moordmotief.
En dan dit, vandaag: