Nog een paar weken, en het WK voetbal barst weer los. Over de kansen van het Nederlands elftal lijken de meningen nogal verdeeld. Dat is nergens voor nodig. De kans dat Nederland wereldkampioen wordt is objectief te bepalen en bedraagt momenteel 5,7%. Hoezo? Omdat financiële markten alle beschikbare informatie perfect en op een efficiënte manier aggregeren. En omdat op zo’n financiële markt het aandeel dat 1 dollar uitbetaald als Nederland wereldkampioen wordt, op dit moment voor 5,7 cent wordt verhandeld. Torenhoog favoriet is Brazilië, momenteel met een kans van 26,5% op de titel, gevolgd door Duitsland en Engeland, die allebei op 10,8% staan. De kans dat Nederland groepswinnaar wordt is 40%, tegen 41,5% voor Argentinië, 10% voor Servië-Montenegro, en 8,5% voor Ivoorkust.
Het mooie van financiële markten is dat ze alle beschikbare informatie perfect aggregeren. De waarde van bijvoorbeeld een aandeel Philips weerspiegelt de best mogelijke inschatting van de markt over de toekomstige winstontwikkelingen van dat bedrijf. Wie denkt dat een aandeel meer waard is dan de huidige beurskoers koopt het aandeel, waardoor de koers stijgt. Wie denkt dat een aandeel meer waard is dan de huidige beurskoers verkoopt het aandeel, waardoor de koers daalt. Op die manier weerspiegelt de beurskoers de inschatting van de markt van de werkelijke waarde van het aandeel. De beurskoers aggregeert alle informatie die op de markt beschikbaar is en doet dat op een efficiënte manier.
Ergens in de jaren ’80 bedachten een aantal Amerikaanse academici dat deze fraaie eigenschappen van financiële markten op meer manieren gebruikt kunnen worden. Om verkiezingsuitslagen te voorspellen bijvoorbeeld. Voor de presidentsverkiezingen van 1988 openden ze hun eigen politieke aandelenmarkt. Op die markt werden aandelen Bush en aandelen Dukakis werden verhandeld, twee kandidaten bij deze verkiezingen. Voor elk aandeel Bush werd na de verkiezing een bedrag in centen uitbetaald gelijk aan het percentage van de stemmen dat Bush tijdens de verkiezingen daadwerkelijk gehaald had, en analoog voor een aandeel Dukakis. Stel bijvoorbeeld dat de koers van het aandeel Dukakis een maand voor de verkiezingen 43 cent was. Wie dacht dat Dukakis 45% van de stemmen zou gaan halen, kocht dan dat aandeel: dat levert immers een winst op van twee cent per aandeel. Wie dacht dat Dukakis 41% zou gaan halen, verkocht het aandeel. De koers van een aandeel weerspiegelt in dit geval de inschatting van de markt van de onderliggende waarde van het aandeel, en dus van de verkiezingsuitslag.
De eerste politieke aandelenmarkt was een doorslaand succes. Aan de vooravond van de verkiezingen weken de koersen gemiddeld slechts 0,2% af van de uiteindelijke uitslag. Opiniepeilingen zaten er gemiddeld 2,7% naast. Geen wonder. Bij opiniepeilingen wordt immers alleen maar gevraagd naar je eigen stemgedrag. Bij een politieke aandelenmarkt moet je een inschatting maken van wat iedereen gaat stemmen. Bovendien zijn opiniepeilingen vrijblijvend: deelnemers hebben weinig prikkels om een serieus antwoord te geven. Bij politieke aandelenmarkten valt geld te verdienen, en hebben deelnemers dus een prikkel om de uitslag goed in te schatten. Ook hier aggregeren de koersen alle informatie die op de markt beschikbaar is op een efficiënte manier. Bij politieke aandelenmarkten die later werden gehouden, bleek de markt steeds een betere voorspeller dan opiniepeilingen.
Uiteraard zijn verkiezingsuitslagen niet de enige gebeurtenissen die je kunt ‘voorspellen’ met behulp van financiële markten. Dat kan ook met bijvoorbeeld de uitslagen van grote sportevenementen. Stel dat er een markt zou zijn waarop het aandeel Nederland-Wordt-Wereldkampioen-Voetbal-2006 wordt verhandeld. Als Nederland inderdaad wereldkampioen wordt, dan wordt er per aandeel 1 Euro uitbetaald, en anders niets. Stel dat de koers van dat aandeel 5 cent is. Wie denkt dat de kans dat Nederland kampioen wordt 6% bedraagt, zal het aandeel willen kopen. Met een kans van 6% wordt er immers 1 Euro uitbetaald, en dus is de verwachte uitbetaling 6 cent, terwijl de aanschaf van het aandeel maar 5 cent kost. Wie denkt dat de kans op winst kleiner is dan de huidige koers verkoopt het aandeel, waardoor de koers daalt. Wie denkt dat de kans op winst groter is dan de huidige koers koopt het aandeel, waardoor de koers stijgt. Op die manier weerspiegelt de koers de inschatting van de markt van de onderliggende waarde van het aandeel, en dus van de kans dat Nederland wereldkampioen wordt. Net als bij politieke aandelenmarkten zal dat een goede inschatting zijn: alle informatie die in de markt aanwezig is, wordt immers op een efficiënte manier geaggregeerd.
En het leukste is dat die markt waarop het aandeel Nederland-Wordt-Wereldkampioen-Voetbal-2006 wordt verhandeld, inderdaad bestaat. Op het moment dat ik dit schrijf is de koers 5,7 cent. Op dit moment is de best mogelijke schatting van de kans dat Nederland wereldkampioen wordt, dus 5,7%. Wie nu kijkt, zal waarschijnlijk constateren dat de koers inmiddels is veranderd. Alle nieuwe informatie is immers in de koers verwerkt.
Een tweede groot voordeel van dit soort markten, naast de voorspellende waarde, is de mogelijkheid voor een emotionele hedge. Speelt Nederland een beslissende halve finale tegen Italië en durft u niet te denken aan een scenario waarin Oranje opnieuw het onderspit delft? Ga voor €1000 in aandelen Italië-wint en je ruilt een gedeelte van je vreugde in het ene geval voor een financiëel voordeel in het andere. Gemiddeld gezien ben je dan beter af.
Tenzij er natuurlijk anomalien bestaan op de WK markt. Deze zeepbel zou wel eens snel kunnen knappen door te veel emotioneel hedgen.
@Thijs: Precies! Om die reden heb ik mij ook altijd al afgevraagd waarom Nederlanders meestal geneigd lijken om te wedden op een overwinning van het Nederlands elftal. Vanuit portefeuilletheoretisch oogpunt is dat nogal onverstandig. Wed je op de tegenstander, dan hou je er altijd iets aan over, geld dan wel plezier.
@Koen: Op zich een goed punt. In mijn verhaal ben ik er voor het gemak van uit gegaan dat markten inderdaad perfect werken. Nu geldt dat voor voorspellingsmarkten waarschijnlijk nog eerder dan voor gewone financiele markten: op een voorspellingsmarkt moeten de koersen van de individuele aandelen altijd optellen tot 1: er zal immers altijd precies 1 land wereldkampioen worden. Als de som van de koersen niet 1 is, dan komen er snel genoeg handelaren die daar op inspringen. Anders dan bij gewone financiele markten zal een ‘marktbrede’ bubbel dus niet voorkomen.
Als er inderdaad massaal ‘emotioneel gehedged’ wordt, dan is het inderdaad mogelijk dat de koers van een land te laag is. Zoals ik in mijn reactie op Thijs aangaf, denk ik echter dat het risico groter is dat vanuit chauvinistische overwegingen burgers te optimistisch zijn over de kansen van hun eigen land. Dat zou leiden tot een te hoge koers. Maar om dat te voorkomen hoeft er maar 1 rationele arbitrageur te zijn die daar op inspringt en de koersen terug brengt naar hun werkelijke waarde. Bovendien: op Tradesports kunnen verschillende nationaliteiten handelen, dus dan zouden die chauvinisme-effecten elkaar sowieso weer opheffen…
(Terzijde: vorige week heb ik geprobeerd om zelf een rekening te openen op Tradesports, uiteraard puur voor onderzoeksdoeleinden. Maar helaas. Van de website mag ik niet in Nederland wonen).