Net als Thijs was ik ook aan het rekenen geslagen met de prestaties van de Politieke Aandelenmarkt, en die van de opiniepeilers. Voor de PAM ben ik, op basis van de grafiekjes op de website, uitgegaan van de meest voorkomende koers in de vooravond van de 22e november (dus een paar uur voor het sluiten van de stembussen). Dat vermenigvuldigen met anderhalf geeft ruwweg het voorspelde aantal zetels. De SP laat ik buiten beschouwing, omdat de PAM daarvoor een te lage bovengrens had gesteld. Ook kijk ik niet naar de kleinste partijen, waarvoor de PAM oplegde dat ze minstens 1% van de stemmen moesten halen. Ik vergelijk de prestaties met de exit-polls van De Hond en TNS/Nipo zoals die op de verkiezingsavond bekend zijn gemaakt. Tenslotte kijk ik naar de som van de absolute verschillen tussen peiling en uitslag. Daar gaan we, met natuurlijk de kanttekening dat de einduitslag nog niet definitief is:
cda | pvda | vvd | grli | pvv | cu | tot afw | |
TNS/Nipo | 38 | 34 | 20 | 6 | 8 | 7 | 10 |
De Hond | 43 | 35 | 21 | 9 | 6 | 6 | 13 |
PAM | 41 | 39 | 21 | 9 | 6 | 6 | 13 |
Uitslag | 41 | 32 | 22 | 7 | 9 | 6 |
Inderdaad, de PAM deed het niet beter dan de exit-polls. Daarbij valt vooral op de straatlengte waarmee de markt naast de uitslag van de PvdA zat, misschien ten gevolge van de kunstmatige beperking op de SP. Bij CDA en ChristenUnie zat de markt precies goed, bij de VVD zo goed als, Groen Links werd overschat en Wilders onderschat.
Nu zijn de exit-polls van de opiniepeilers gebaseerd op het vragen wat mensen daadwerkelijk hebben gestemd. Misschien is het daarom eerlijker de PAM te vergelijken met de laatste echte peiling van de bureaus. Dan kunnen we ook de Politieke Barometer van de NOS meenemen. De resultaten:
cda | pvda | vvd | grli | pvv | cu | tot afw | |
TNS/Nipo | 41 | 31 | 21 | 5 | 6 | 8 | 9 |
De Hond | 42 | 38 | 22 | 8 | 5 | 6 | 12 |
PolBar | 41 | 37 | 23 | 7 | 4 | 6 | 11 |
PAM | 41 | 39 | 21 | 9 | 6 | 6 | 13 |
Uitslag | 41 | 32 | 22 | 7 | 9 | 6 |
Opnieuw is de PAM de slechtste van het stel. Wat opvalt is dat de exit polls niet beter waren dan de laatste peilingen, iets wat de peilers ook is opgevallen.
Hoe het beter moet? Daar hebben we het eerder over gehad. De makers van de PAM hebben allerlei vreemde restricties opgelegd: alleen hele procenten en een bindend maximum voor SP bijvoorbeeld. Ook dekken de markten lang niet altijd alle mogelijkheden: zo kon op de premiermarkt lange tijd alleen gehandeld worden in Balkenende, Bos, Rutte, en Andere VVD’er, waarmee de makers suggereerden dat andere personen domweg onmogelijk waren. Pas vorige week kwam daar Marijnissen bij. Natuurlijk moet er altijd een categorie ‘Overig’ zijn, waar dergelijke ontwikkelingen bij voorbaat al mee opgevangen worden.