Ach, het is alweer eind februari, tijd voor de traditionele jaarlijkse opwinding over het bericht van Eurostat dat Groningers tot de rijkste inwoners van Europa zouden horen. Afijn, het nieuwsbericht van dit jaar staat hier, onze eerdere berichtgeving hier.
Tag: BNP
De winter en de groei
Zijn ze nu goed voor de economie of niet, die afgelopen winterse weken? ING deed er onderzoek naar maar komt niet echt tot een conclusie: de één werkt en koopt meer, de ander juist minder. Hogere stookkosten zijn niet aan de orde want de gasprijs is laag en voor de koudegolf was het juist relatief warm.
Hoe de NOS er dan van kan maken dat kou goed is voor de economie vanwege de gasverkoop zal wel altijd een raadsel blijven. Belangrijker is dat de daadwerkelijke groeicijfers die straks beschikbaar komen ook geen uitsluitsel geven over het effect op de welvaart. Twee redenen: ten eerste zit veel van het positieve effect niet in de statistieken. Mijn (zeer gelukkige) collega die een week vrijnam om te schaatsen zorgt ook voor een lager BBP. Ten tweede is veel van de niet geplande productie juist het gevolg van narigheid. Zie bijvoorbeeld de extra uitkeringen van verzekeraars door sneeuw- en ijsschade (15 tot 20 miljoen). Over dit effect, en de geringe waarde van BBP als welvaartsmaatstaf, schreven we eerder na een grote storm.
BNP versus geluk
Lang artikel in de Volkskrant dit weekend over het verschil tussen Bruto Nationaal Product en het geluk van de burger. Terwijl het eerste maar blijft stijgen neemt het tweede niet echt toe, zo stelt de schrijver, en dus is de groei van de afgelopen decennia “voor niks geweest”. En ook, “waarom zouden we überhaupt nog geïnteresseerd zijn of de economie krimpt of groeit?”
Varianten op deze postmoderne benadering van de economie gaan terug naar tenminste eind jaren 60 (zie de beroemde quote van Bobby Kennedy) en ook op deze site waarschuwden we wel voor het gelijkschakelen van groei met geluk. Maar het VK-artikel gaat wel erg uit van de aanname dat de overheid streeft naar maximale groei, en het geluk daarbij uit het oog verliest. Die aanname is namelijk helemaal niet waar.
Het probleem is dat BNP in sommige opzichten juist wél een goede indicator van geluk is. Als we door economische tegenwind 3.5% krimpen dan is dat reden voor zorg, omdat die krimp waarschijnlijk niet wordt genoten doordat iedereen op vrijdagmiddag in de natuur gaat wandelen in plaats van te werken. Die krimp komt door ontslagen werknemers en failliete bedrijven, en daar kun je best somber van worden.
Maar buiten deze conjuncturele bezorgdheid kun je toch moeilijk volhouden dat de overheid blind de groei najaagt. De overheid belast, verbiedt, reguleert en beschermt en verlaagt daarmee vrijwel zeker het BNP. Neem bijvoorbeeld het optreden tegen kartels, waarmee bedrijfswinsten (onderdeel BNP) worden verlaagd en het consumentensurplus (geen BNP) toeneemt. Of neem de verplichte vakantiedagen of de werktijdenwet.
Het kan ook moeilijk anders. Binnen een democratie worden politici gekozen die de onderdanen beter af maken, en “beter af” wordt gemeten in geluk. Dat wist Bobby Kennedy ook al. De enigen met een BNP-fixatie zijn de ambtenaren op Financiën die de belastingbasis in de gaten houden. Maar die hoeven niet herkozen te worden.
Bruto regionaal inkomen
Ach, is het al weer mid-februari? Die tijd van het jaar dat Eurostat de BBP-cijfers van Europese regio’s publiceert? Inderdaad, die cijfers komen vandaag uit [pdf]. Zie vooral onze berichtgeving van vorig jaar deze tijd, waarin we nog eens ingingen op het verschil tussen BNP en BBP, de rol van forenzen en het verschil tussen productie en looninkomen.
Door de gestegen olie- en gasprijs is Groningen dit jaar de Nederlandse provincie met de hoogste productie per inwoner (vorig jaar stond Utrecht bovenaan). Omdat productie niet automatisch looninkomen is en sommige mensen die in Groningen werken in Drenthe wonen, zegt dat niet zoveel over het inkomen van de gemiddelde Groninger. Eens kijken wat het ANP er dit jaar van bakt.
Groningen staat op de tiende plaats van rijkste regio’s als wordt gekeken naar het bruto nationaal product (BNP) per inwoner. […] Eurostat tekent daarbij aan dat de cijfers een beeld geven van de totale economische activiteit in de Europese regio’s. Forenzen kunnen de productie sterk doen stijgen, maar dat betekent niet dat het BNP per huishouden automatisch ook zo hoog ligt. De regio Utrecht (13e) is de één-na-rijkste van de Nederlandse regio’s.
Goed, let op: per capita getallen geven géén beeld van de totale economische activiteit. Wat betreft het BNP per huishouden, dat ligt juist wel automatisch hoog als het BNP per inwoner dat ook is (tenzij er grote regionale verschillen in de gemiddelde huishoudgrootte zijn). Alleen gaan de cijfers daar niet over. Eurostat meet BBP per inwoner (zie vorig jaar). Daar heeft het huishouden weer niets aan omdat het geen inkomen is. Het is dan ook niet juist om van regionale rijkdom te spreken, want Groningen wordt niet rijk van haar aardgas. Dat is veeleer de regio Den Haag.
Volgend jaar nog maar een keer proberen? (update 13/2: de Groningers zijn er ook niet gelukkig mee. Maar klagen bij Eurostat lijkt mij niet de juiste oplossing.)
Lees verder “Bruto regionaal inkomen”