Wie ooit heeft geprobeerd een economisch principe uit te leggen aan een onwillend publiek moet voor de grap eens op deze link klikken. Het is een bericht uit de Telegraaf dat gaat over de plannen van levensverzekeraars om een aparte, hogere, premie te rekenen voor rokers. Levensverzekeraars betalen uit aan nabestaanden als de verzekerde overlijdt; rokers sterven zoals bekend zes jaar eerder, betalen daarom minder premie en zijn dus duurdere klanten.
Wat met name interessant is zijn de inmiddels zes pagina’s reacties van lezers. Je kunt een encyclopedie van misvattingen en redeneerfouten samenstellen uit de reacties, zowel voor als tegen het plan. De meest voorkomende:
- Het is niet te controleren of iemand rookt. Zoals bekend controleren verzekeraars alleen achteraf, als er uitbetaald moet worden. Aan de hand van de doodsoorzaak is makkelijk vast te stellen of iemand de voorwaarden van de polis geschonden heeft.
- Maar er is ook geen hogere premie voor andere slechte gewoontes. (Maar meester, hij deed het ook.) Is niet relevant. Dat de verzekeraars niet meteen alle types apart aanslaan is geen reden om niets te doen. Per gedrag/type kun je een afweging maken over de mate waarin klanten solidair willen zijn. Het ligt voor de hand dat die solidariteit hoger is naarmate er aan het gedrag minder te kiezen valt.
- Rokers betalen ook al accijns. Aan de overheid. Dat is een andere partij.
En natuurlijk de bekende mijn oom rookte tot zijn 90ste en uitlaatgassen zijn net zo erg. Misschien kan een beetje framing hier helpen: “Verzekeraars geven korting aan niet-roker” wordt vast beter ontvangen.
Volgens mij is niet aan de doodsoorzaak vast te stellen of iemand heeft gerookt of niet (alhoewel roken de kans op bepaalde doodsoorzaken zoals longkanker wel vergroot). Maar een lijkschouwing (gebeurt dat standaard?) zou wel uitsluitel kunnen geven. De arts kan bv. vaststellen of de overledende rokerslongen heeft (zie deze link naar een foto van een rokerslong vs. een normale long die niet iedereen wil zien: http://www.longtransplantatie.nl/arian/med_rokerslong.htm).
Fraaie foto.
Bij de reagerende rokers lijkt het idee te leven dat ze moeten worden worden betrapt met een peuk in de hand, en dat zoiets onwaarschijnlijk is. Dat zou de verschillende tarieven in de praktijk niet te handhaven maken.
Volgens mij is dat een onderschatting van de verzekeringsmaatschappijen, die zoals gezegd pas in actie komen als er betaald moet worden. Zij kunnen zonder problemen het medisch dossier van de overledene opvragen, waarin zonder twijfel gegevens over het tabaksgebruik zijn opgenomen. Schouwing lijkt me dan niet nodig.
“…waarin zonder twijfel gegevens over het tabaksgebruik zijn opgenomen.” Hoe komen die gegevens in het dossier? Bij vermoedens van de behandelend arts? Biecht de patient dit eerlijk op aan de dokter? Het lijkt mij dat ook deze methode om achteraf vast te stellen dat iemand nicotineverslaafd is (geweest) in rook op zal gaan. En hebben de domme Telegraaflezertjes deze keer gelijk, en de slimme econoom niet.
Je bent (dood-)ziek. De dokter, die je misschien kan genezen, vraagt een aantal gegevens over je levensstijl. Het geven van de juiste informatie verhoogt de kans op overleven. Wie verzwijgt op zo’n moment dat hij/zij wel eens een peuk opsteekt, om zijn verzekering op te lichten? Weinigen, denk ik. Dus ja, volgens mij biecht de patiënt dat eerlijk op.
In Beckeriaanse zin hoeft de pakkans dat een roker betrapt wordt natuurlijk ook geen 100% te zijn. Als je rookt en de kans is redelijk klein dat de verzekeraar daar achter komt, dan nog zal je geen niet-rookpolis afsluiten zolang de consequenties van het betrapt worden maar groot genoeg zijn.