It's the economy, stupid

Google correlate

Is het al weer vier en een half jaar geleden dat ik een berichtje tikte over de website swivel, waar je correlaties tussen verschillende tijdreeksen kon uitrekenen? De site bestaat inmiddels al niet meer maar het idee leeft nog steeds, zo merken we aan de introductie van Google correlate, eerder deze week. Het principe van die site is simpel: de gebruiker upload een tijdreeks en ziet meteen welke Google zoekterm een vergelijkbaar verloop heeft.

Het algoritme achter de site bleek goed te werken bij Google flu trends, dat gebruik maakt van het feit dat mensen vaak zoeken op de term “griep” als ze de griep hebben. Zo kan aan de data van de zoekmachine worden afgelezen hoeveel personen ziek zijn, zonder dat daar verder onderzoek voor nodig is. Wie wil proberen of zoiets ook voor andere ziektes of verschijnselen geldt kan nu dus zelf correleren.

Een mooie gelegenheid om eens uit te zoeken wat er toch achter al die bewegingen in de koers van de Euro ten opzichte van de Amerikaanse Dollar zit. Ik laadde de dollarkoers van de laatste tien jaar naar de site en drukte op “go”. Het antwoord stelt niet teleur!

De (wekelijkse) koers van de dollar blijkt sinds 2003 een correlatie van 0,85 te hebben met Google-searches naar Avior Airlines, een kleine vliegmaatschappij uit Venezuela. Hoe meer er naar deze term gezocht werd, hoe verder de Euro apprecieerde. Nam de belangstelling af, dan kroop de dollar weer omhoog.

Nu alleen nog een logische verklaring. [eerder: Google n-gram, Google trends en, in dezelfde categorie, de Google barometer] [update: meer hier]

Moord op het Damrak (2)

Zo’n twee jaar geleden ontdekte ik een verband tussen de toename van het aantal moorden in Nederland en de realisatie van de AEX een jaar later. Een lucratieve zaak, want met de kennis over moord en doodslag kon de belegger zijn slag slaan op de beurs. Vandaag zijn de moordcijfers over 2008 bekend gemaakt, waardoor we het verband twee jaar buiten de steekproef kunnen testen.

Voor 2007 voorspelde het model een toename van de AEX met 90 punten; dat werden er uiteindelijk maar 19. Het beleggingsadvies in het bericht was zelfs slecht te noemen. De AEX stond op dat moment al op 536 en zou eind 2007 zo’n 20 punten lager staan.

Zag het model de beurskrach van 2008 aankomen? Het aantal moorden nam in 2007 voor het eerst in 4 jaar weer toe, dus een daling van de AEX werd inderdaad voorspeld. Maar kwantitatief gaat het mis: het model rekende op -12, het werd -270.

Het aantal moorden is in 2008 verder gestegen. Voor wat het waard is voorspelt de moordindex (herschat) voor 2009 dus een verdere daling van de AEX met 63 punten. Vanaf gisteren gerekend gaan we zelfs 95 punten omlaag. Maar misschien dat we er weer naast zitten.

moord2

Toename AEX. Oranje is de voorspelling, zwart de realisatie.

De misdaad en de economie

Het is tijd voor een nieuwe aflevering van it’s the economy, stupid, de rubriek waarin we sociale ontwikkelingen relateren aan de conjunctuur. Vandaag keren we terug bij een eerder onderwerp, de misdaad. Want de daling in de misdaad komt bijna tot stilstand, zo lezen we in de kranten van vandaag. Tijd om de verandering in het aantal aangiften (verticaal) eens te vergelijken met de verandering in het werkloosheidspercentage (horizontaal).

Het geoefende oog ziet hier meteen een vertraagd verband: een jaar of twee nadat de werkloosheid verandert, gaat het aantal aangiften de andere kant op.

Lees verder “De misdaad en de economie”

Moord op het Damrak

Het is tijd voor een nieuwe aflevering in de categorie it’s the economy, stupid, waarin we trends in het nieuws verklaren uit de economische conjunctuur. Mijn nieuwsgierigheid werd gewekt door dit artikel, waarin de trendmatige afname in het aantal moorden wordt gemeld. Al eerder relateerde ik het aantal gevangenen aan de conjunctuur, dus wie weet welke sinistere rol de economie in dit geval speelt.

Het valt vies tegen. Mijn favoriete indicator, de toename in de werkloosheid, doet niks, zowel in niveau als eerste verschillen. Misschien is moord inderdaad de daad van een verwarde geest en moeten we het in de behavioral economics zoeken. Maar de grafiek van het aantal moorden deed me toch aan iets denken. Vergelijk dit eens:

Links staat de reeks van het aantal moorden per jaar, rechts de grafiek van de eindstand van de AEX- maar dan op de kop. Ziet u een overeenkomst? Ik wel, en mijn econometrische software ook:

Dus het rendement op de AEX in dit jaar is een functie van de afname in moorden van vorig jaar. In dit geval bepaalt de economie dus niet het criminele gedrag, maar lijkt het andersom te werken. Een leading indicator, nog wel. Gegeven de nieuwe moorddata kunt u rustig nog even in aandelen blijven zitten.

It’s the economy, stupid

Nogal wat zaken hangen samen met de conjunctuur. Gaat het goed, dan koopt men meer en doet men minder aan criminaliteit. Gaat het slecht, dan verandert alles de andere kant op. In de media wordt deze link verrassend weinig gelegd. Sociale fenomenen worden daar vaak geduid door experts uit het veld, die deze plank maar al te vaak misslaan. Wij stellen daar graag een scatterplot tegenover.

Er is sinds anderhalf jaar een conjuncturele ommezwaai, dus de krant staat vol met berichten van opvallende trendbreuken. De criminaliteit kende u al. Vandaag kijken we maar eens naar de samenhang tussen inkomen en consumptie:

Lies van Gennip van de anti-rokerslobby Stivoro zegt niet verbaasd te zijn dat er weer meer wordt gerookt. ‘De overheid is erg passief. In 2004 is tegelijkertijd met de accijnsverhoging de campagne ‘Start met Stoppen’ begonnen. Toen zijn er één miljoen mensen gestopt, waarvan liefst een kwart een jaar later nog was gestopt. Maar sinds die tijd zijn er geen grootschalige campagnes meer geweest.’

Ja ja. Eens kijken: we zetten de verandering in het werkloosheidspercentage, onze favoriete conjunctuur-indicator, af tegen de verandering in het aantal geconsumeerde sigaretten per persoon (CBS).

Sigaretten

Fraai. Maar nog mooier is het verband tussen de conjunctuur en de consumptie van dat beeldmerk van de kapitalist, de sigaar:

Sigaren

Jammer genoeg is de data over shag weinig gedetailleerd; dat verband kon wel eens de andere kant op lopen. De echte hobbyist mag nu gaan berekenen hoe het zit met het verband tussen het aantal gevangenen en de sigarettenconsumptie; maar pas op voor de zogenaamde “derde factor”.

Aan de bak / In de bak

Voor het eerst in jaren is het aantal mensen achter tralies in Nederland gedaald. Er zijn veel mogelijke oorzaken:

Volgens het CBS is de daling van het aantal gevangen vooral te verklaren doordat rechters steeds meer taak- en werkstraffen opleggen. […] De Raad voor de rechtspraak zoekt de oorzaak in een vermindering van het aantal onvoorwaardelijke straffen.

En, oh ja, “er staan ook minder verdachten voor de rechter”. Hoe zou dat laatste komen? Het is niet onredelijk dat de marginale crimineel, degene voor wie het hebben van een eerlijke baan en het plegen van een strafbaar feit ongeveer even aantrekkelijk is, wordt beïnvloed door de conjunctuur. Is er werk, dan wordt er niet ingebroken.

We halen wat cijfers bij het CBS. Dit is de verandering in het percentage Nederlanders in de gevangenis (horizontaal) tegenover de verandering in het werkloosheidspercentage (verticaal) van 1995 tot en met 2006:

Gedetineerden

Met de hand (wie kan dat nog, mensen?) bereken ik een correlatie van 0,56. Uiteraard is dit idee niet nieuw: eerder onderzoek bevestigt dat korte-termijn fluctuaties in criminaliteit samenhangen met werkloosheid. Bouwers van gevangenissen kunnen dus maar beter het economisch nieuws in de gaten houden.