Een lager BTW-tarief

Het regent zo hard dat ik nog even teruggrijp op mijn vakantiefoto’s. In het zonnige Frankrijk zag ik deze zomer op menig menukaart de volgende aanduiding:

Dit product profiteert van de gehele BTW verlaging

Zelfs op vakantie wil de econoom daar graag het fijne van weten. Thuis vond ik de verklaring (oefen uw Frans) op deze website: de restaurants vallen sinds een jaar onder het lage BTW-tarief. Voor de meeste beleidsmakers houdt het daar zo’n beetje op; je wacht of de prijzen meezakken met de lagere belasting en hoopt dat de vraag dan stijgt en de werkgelegenheid toeneemt. Als er genoeg concurrentie is dan gebeurt dit alles vanzelf.

Maar dat was de Fransen kennelijk niet genoeg. Restauranthouders werden via de branche-organisatie overgehaald  om “vrijwillig” de gehele verlaging van het tarief door te rekenen op tenminste zeven producten uit een lijst van tien. Na deze minimale inspanning (zie de rest van de menukaart voor een indruk) mag een logo worden getoond en kan de toorn van de consument worden afgewend.

Schudden van het lachen, natuurlijk, vooral om die lijst met tien producten en het idee dat er contrôleurs rondlopen die dit alles gaan observeren. Wat vertrouwen in de vrije prijsvorming zou niet gek zijn. Tegelijkertijd kan ik mij de zorgen wel voorstellen: vaak gaat bij dit soort dingen in ieder geval het gerucht dat ondernemers elk voordeel onmiddellijk in de eigen zak steken. Zou dat hier anders ook gebeuren?

Alsof ik nog in de horeca was werd ik een paar dagen geleden op mijn wenken bediend: een vriendelijke Fin presenteerde dit onderzoek [pdf] naar de effecten van een lagere BTW op kappers in Finland. Geen verdere ingrepen en zie, de prijsvorming werkt redelijk: de kappers rekenden vanzelf rond de 50% van de verlaging door in de prijs. Zorgelijk is dat de (netto) omzet eigenlijk niet reageert. De belastingverlaging wordt gedeeld door de burger en de winkelier, maar extra banen komen er niet bij. Althans, niet bij de kappers.

[Eerder over de Franse interventiedrift.]

Van 19 naar 20%

In de uitgelekte begroting staat dat het BTW-tarief per 1 januari 2009 stijgt van 19% naar 20%. De opbrengst van deze operatie, zo’n 2 miljard euro, zal worden ingezet om de WW-premie, een belasting op arbeid, te verlagen. Dat geeft natuurlijk

  • herverdeling. Voor de overheid veranderen de inkomsten niet maar voor individuele burgers kan er wel wat veranderen. Wie niet werkt maar wel winkelt, zeg gepensioneerden, gaat erop achteruit. Over het algemeen is de BTW een regressieve belasting, dus de lagere inkomens hebben er meer last van. Tegelijk zal de werkende mens minder premie betalen, tenminste, als iedereen hetzelfde blijft werken en kopen. Maar dat is niet waarschijnlijk, want andere tarieven betekenen ander
  • gedrag. Het doel van de operatie is om, via lagere lasten, meer mensen aan het werk te krijgen. De hoop is dat sommigen van de groep die twijfelt om (part time) te gaan werken, door de lagere lasten over de streep getrokken worden. Of dat sommige werkgevers het nu wél aantrekkelijk vinden om extra personeel in dienst te nemen. Want het is niet op voorhand duidelijk
  • wie gaat betalen. Als de hogere BTW 1-op-1 wordt doorgerekend stijgen de prijzen met 0,84 procent. Maar de winkelier kan er ook voor kiezen de marge te verlagen. Een eerdere BTW-verlaging werd maar voor 70%-80% in de prijs verwerkt. En lagere premies kunnen hogere lonen betekenen, maar ook lagere arbeidskosten. Eén en ander hangt af van de elasticiteiten van vraag en aanbod.
  • In Duitsland is begin dit jaar het BTW-tarief verhoogd van 16 naar 19 procent, ook met het doel de lasten op arbeid te verlagen. Daar gaat het voorlopig goed.
  • Ten slotte is het besluit om budgetneutraal te werken, en dus niet alleen de WW-premie te verlagen, anticyclisch en dat is een goede zaak.

Duidelijk? En nou maar hopen dat het er op de radio net zo mooi uitkomt. Vrijdag, 11:30, Radio 1 update: nieuwe link. (En zie ik iets over het hoofd? Graag voor vrijdag in het commentaar!)