Eigen risico

Uw zorgverzekering heeft een verplicht eigen risico. De eerste €220 zorgkosten in een jaar betaalt u altijd zelf. Het is mogelijk dit eigen risico uit te breiden, met maximaal €500. In ruil daarvoor daalt de premie. Aantrekkelijk? Dat hangt af van de bespaarde premie en de verwachte zorgkosten.

In 2007 schreef ik op deze site dat gezonde mensen waarschijnlijk wel voor een hoog eigen risico zouden kiezen. Dat kan makkelijk uit. Ik negeerde daarbij Marco’s bericht van twee weken eerder, dat aangaf dat Nederlanders helemaal niet zo rationeel zijn bij het kiezen van eigen risico. Wat blijkt nu? Ik zat er he-le-maal naast. Het aandeel verzekerden dat in 2007 koos voor extra eigen risico was minder dan 5%. Ik las dit waanzinnige getal vandaag in dit working paper van Janko Gorter en Paul Schilp van DNB [pdf, via @wilte].

Ik heb twee keer moeten lezen of ik het goed begreep, maar in 2008 ging het dus echt als volgt: van de Nederlandse mannen tussen de 25 en 30 jaar hebben er 7 van de 10 zorgkosten die onder de €150, het verplicht eigen risico in dat jaar, liggen. Het is een gezond segment. Toch durven meer dan 9 van de 10 mannen uit die groep geen enkel extra eigen risico te lopen. Om met de auteurs te spreken,

Their expected additional costs from raising their voluntary deductible with €500 are certainly lower (since we calculated upper bounds) than the average premium rebate of €211.

De enige rationele verklaring is dat een extreme vorm van risico-aversie de Nederlanders in zijn greep heeft. Het is een wonder dat deze jonge mannen de straat nog over durven te steken.

Tijd voor een innovatie. Voor mannen onder de 40 (de groep met de laagste gemiddelde zorgkosten) wordt een eigen-risico-verzekering aangeboden. Dat werkt als volgt: de jonge man sluit een zorgverzekering af met een maximaal eigen risico. De bespaarde premie betaalt hij aan de eigen-risico-verzekeraar, die het extra eigen risico weer bijverzekert. De verzekerde mag zelf ook twee tientjes houden en is dus strikt beter af. De cijfers zeggen dat dit absoluut een winstgevend product moet zijn. Waarom bestaat het nog niet?

De irrationele patiënt

Stel ik bied u de volgende deal aan. U krijgt vandaag van mij 100 euro. Echter, als tegenprestatie moet u mij ergens in het komende jaar een nader te bepalen bedrag terug betalen dat ergens tussen de 0 en 100 euro zal liggen. Gaat u akkoord met deze deal? Dat lijkt mij wel. Zelfs in het meest ongunstige geval hoeft u nog steeds maar 100 euro terug te betalen, en verliest u dus niets. In alle andere gevallen gaat u er op vooruit.

Op haar economische pagina heeft de Postbank elke dag een “Vraag van vandaag”, waarin de bezoeker een poll mag invullen. Gisteren luidde de vraag: “Wilt u 100 euro extra eigen risico in ruil voor 100 euro minder zorgpremie?” Inderdaad, het scenario is precies hetzelfde als dat in mijn eerste alinea: in het meest ongunstige geval gaat u er niet op vooruit, in alle andere gevallen wordt u er alleen maar beter van. Financieel gezien dan.

De uitkomst? Een verbijsterende 49,6% van de ruim 39.000 respondenten gaat niet akkoord met deze deal. Nog eens 6,5% weet het niet. Slechts 43,9% laat geen geld op straat liggen en gaat akkoord. Goed, het is nu niet bepaald verantwoord wetenschappelijk onderzoek, maar toch. Het economisch bureau van de Postbank geeft de volgende verklaring:

Verzekerden die kiezen voor de korting moeten honderd euro apart houden voor het geval dat. Het kan zijn dat sommige consumenten zichzelf niet vertrouwen om van dit potje af te blijven. Liever betalen zij verspreid over het hele jaar iets meer dan dat zij plotseling honderd euro moeten ophoesten.

Maar het lijkt mij dat het aantal Nederlanders dat niet in staat is om in noodgevallen 100 euro op te hoesten, aanzienlijk lager is dan die 49,6%.

[dank aan Gerhard]