Als frisse jonge AIO op een Groningse receptie zag ik eens een ouder heerschap binnenlopen. Hij werd hartelijk begroet door de aanwezige hoogleraren en andere hotemetoten. Maar het duurde niet lang voor hij de oversteek maakte naar de andere kant van de kamer en zich bij het groepje AIO’s en postdocs voegde. Het was Jan Pen, emeritus hoogleraar en de bekendste econoom uit Stad en Ommeland, die eens kwam informeren waar de jonge onderzoekers zich zoal mee bezighielden. Er volgde een serieus gesprek over economie, ook dat nog, en de oude man had over alles een mening. Vanochtend meldt de krant zijn overlijden, 88 jaar oud.
Foutje bedankt, de berichten over Pen’s overlijden zijn sterk overdreven. Desondanks staan we maar eens stil bij deze econoom.
Hoewel Pen duidelijk van voor mijn tijd was, was hij voor een hele generatie Nederlanders het prototype van een econoom. Ik keek eens naar een aflevering van Te land, ter zee en in de lucht waarin deelnemers met een voertuig een helling af moesten. Eentje had een bril op en een nogal ingewikkeld apparaat, waarop Jack van Gelder becommentarieerde “Ja ja. Nou nou. Kijk hem zitten. Tjonge! Jan Pen! Het is professor Pen!”
Zijn invloed op de Haagse politiek in de jaren 70 is bekend, zijn optreden in Hermans’ Onder Professoren ook. Maar de reden dat ik Jan Pen toch nog goed heb leren kennen is zijn geweldige schrijftalent, een zeldzaamheid onder economen. Zijn columns in het Parool waren altijd goed en de vele bundels daarvan zijn zeer de moeite waard. Veel vraag leek er overigens niet naar te zijn. Bij De Slegte lagen ze jarenlang voor weinig geld te koop.
Treffend, natuurlijk. Het belangrijkste onderwerp was voor Pen de betrekkelijkheid van economische groei. Van hem is het begrip selectieve krimp, en Groningse collega’s hoorde ik nog wel eens snoeven dat we van Pen allemaal “moesten gaan fluitspelen of zo”. Zoals dat gaat is het concept, gekoppeld aan de huidige crisis en “groen” stimuleringsbeleid weer helemaal actueel.