Categorie: Theorie

Langer leven

Stel, je hebt een hekel aan sporten maar overweegt om eraan te beginnen omdat het leidt tot een langer leven. Maar stel ook dat Midas Dekkers gelijk heeft en de lengte van je leven (in verwachte waarde) exact toeneemt met de tijd die je aan sporten besteedt. Is er dan nog sprake van een opbrengst?

Ik zou zeggen: ja. Ik weet niet hoe het met u is, maar ik brand van nieuwsgierigheid over de gebeurtenissen in 2060. Als ik, door vandaag een rondje hard te lopen, de kans groter maak dat ik de Olympische Spelen van dat jaar kan zien (als ze nog bestaan) dan is dat een opbrengst. Idem voor het meemaken van mijn achterkleinkinderen en de Linux kernel versie 12.2.0. Je kunt zeggen: ik hecht waarde aan absolute tijd.

In de bovenstaande simplificatie van het effect van sporten kun je, als het ware, je leven even op pauze zetten. Als zo’n techniek echt bestond, dan was er vast wel vraag naar. Maar nu de economie. Want als ik een standaard intertemporele nutsfunctie maximaliseer met een positieve tijdsvoorkeurvoet, dan wil ik helemaal geen pauze in het leven. Alles wat verder weg ligt is immers minder waard. Klopt dat model eigenlijk wel?

(Onbegrijpelijke anecdote voor theoretici volgt.)
Lees verder “Langer leven”

Hendrik Houthakker

Vandaag wordt bekend dat op 15 april Hendrik Houthakker is overleden. De in Amsterdam geboren econoom werkte sinds 1952 in de Verenigde Staten en werd door Nederlandse journalisten steevast omschreven als “volledig ver-Amerikaanst”. (pronounced HOW-tak-er, staat er in het bericht over zijn dood). Houthakker is tot nu toe de enige Nederlander die ooit de fameuze John Bates Clark medaille voor economen onder de 40 heeft gewonnen (zie eerder hier). Wikipedia heeft een verrassend technische samenvatting van zijn belangrijkste resultaat.

Het verdelen van arbeid

Door het werk in een economie te verdelen kunnen de werkers zich specialiseren, waardoor de totale productiviteit omhoog gaat en iedereen beter af is. Het is de essentie van the Wealth of Nations, een klassieker uiteraard maar misschien wat droge kost voor de amateur-econoom.

Gelukkig keert het inzicht uit 1776 keer op keer terug, onder meer in dit stukje Frasier uit de aflevering waarin de hoofdpersoon en zijn broer, beide psychiaters, vergeefs zelf proberen het toilet te repareren. De loodgieter komt uiteindelijk, de natuurlijke orde is hersteld, en een filosofisch moment bij een glas wijn brengt ons terug bij Adam Smith.

capture

Klik hier voor de video.

Een fiscale stimulus vs. de Wet van Say

In de VS wordt op dit moment werk gemaakt van een fiscale injectie om de afzwakkende conjunctuur wat op te peppen. Er zijn meerdere componenten: een subsidie op investeringen en een programma om geld uit te delen aan burgers. In het Nederlands: een soort WIR en een soort Zalmsnip. Van de eerste kun je vrij goed voorspellen dat het middel werkt. De tweede is lastiger en in ieder geval één econoom, de hier bekende Steven Landsburg, denkt van niet. Dat leverde wel meteen ruzie op met andere economen. (update: meer hier)

De vraag is deze: als de overheid geld aan burgers uitdeelt, zorgt dat dan voor extra productie? Landsburg zegt nee: doet de overheid niets, dan is de consumptie wel lager maar dan gaat het bespaarde geld naar investeringen. Netto effect nul. Keynesiaanse economen zeggen dat er wel een effect is. Voor theoretici draait deze onenigheid om het al dan niet gelden van een economische wet, de wet van Say.

(Iets opschrijven is een onderwerp beter leren kennen en dus schrijf ik mijn kennis hieronder maar even uit. U mag meelezen maar er is een kans dat u dit onderwerp te saai vindt.)

Lees verder “Een fiscale stimulus vs. de Wet van Say”

De imperfecte mens

Er ligt weer een advies van de Raad van Economisch Adviseurs, het A-team van economen dat onze parlementariërs bijstaat. Leuk stuk, goed leesbaar voor de leek. Twee zaken springen in het oog:

  1. Hoeveel invloed heeft deze Raad? Vooralsnog niet bijster veel: de eerste twee adviezen zijn “voer alsjeblieft onze eerdere adviezen eens uit”.
  2. Behavioral economics, de tak van de economie waarbij de niet-rationele mens centraal staat, is helemaal beleids-relevant aan het worden. In dit stuk wordt stilgestaan bij niet-rationeel uitstelgedrag (donoren, pensioenen), luiheid (het belang van standaardkeuzes) en jawel, keuzestress. Desondanks pleit de REA voor minder bevoogding, omdat “wetgevers ook maar mensen” zijn en dus net zo onhandig.

Concrete nieuwe aanbevelingen: de AOW-leeftijd omhoog, meer invloed werknemers op pensioenfondsen, en natuurlijk een rem op de uitgaven. Dat laatste is hoogst onwaarschijnlijk maar die aanbeveling is een politieke investering voor over enkele jaren, de zogenaamde I told you so.

In de praktijk

Het is altijd mooi om te zien dat standaardsituaties uit de theorie zich nog steeds voordoen in de praktijk. Neem deze: een producent zal aanbieden als de prijs hoger is dan de marginale kosten, ongeacht het feit dat de prijs misschien lager is dan de gemiddelde kosten.

Door het grote aanbod van asperges als gevolg van het aanhoudende onverwacht warme weer zakken de prijzen van asperges. Boeren klagen dat ze er niets meer op verdienen, zelfs fors verlies op leiden. [oei-spelling! TK] Voor de beste kwaliteit asperge krijgt de boer nu nog maximaal 3 euro per kilo en dat is niet genoeg om de kosten te dekken. (de Volkskrant)

Troost voor de boeren: de tijd van die smalende economen komt nog wel.

Nepveiligheid

Sommige mensen kunnen alles. Bruce Schneier is een beveiligingsexpert, auteur, internetheld van het kaliber eigen t-shirt.

En, kennelijk, iemand met inzicht in economie. Want wat een geluk: waar we op deze pagina’s meestal lopen te zeuren over mensen die het fout doen kan ik eindelijk eens een artikel aanraden. Lees dit verhaal in Wired over hoe de markt voor beveiligingsproducten een voorbeeld is van Akerlof’s Market for Lemons. Met een aardige bijrol voor de Nederlandse hardware-site tweakers.net.

Niet om door te komen

Niets zo lastig als het kopen van een boek. Nee, niet zo’n boek, maar een boek dat je voor je plezier zou willen lezen. Dit boek bijvoorbeeld, Vernon God Little van de Britse schrijver DBC Pierre. Hoe beslis je dat, uit de duizenden beschikbare titels, dit boek goed gaat passen bij je eigen smaak? Je weet zoiets pas zeker als je het boek uit hebt, en dan heb je het in de meeste gevallen al betaald.

De reputatie van een boek of schrijver wordt dan belangrijk. Ik was geïnteresseerd in het boek van Pierre omdat het de Booker Price gewonnen had, een goed signaal voor hoge kwaliteit. Recencies op internet deden de rest en inderdaad, tijdens een lange vlucht heb ik om de inhoud zitten schateren in mijn vliegtuigstoel.

Dat het soms misgaat bewijst deze lijst van de BBC: de top-10 van boeken die Britten ongelezen in de kast hebben staan. Kennelijk overtuigd door signalen van kwaliteit melden hele hordes zich bij de boekhandel voor Harry Potter of Salman Rushdie om vervolgens op pagina 8 het boek wanhopig dicht te slaan.

Daar bestaat een verklaring voor: een mogelijk signaal over de kwaliteit van een boek is het aantal mensen dat het boek al gekocht heeft. Uitgevers weten dat: zie de triomfantelijke advertenties met teksten als “reeds 25.000 verkocht” in de vrijdagse krant. Maar als kopers zich uitsluitend laten leiden door voorgaande kopers wordt het signaal steeds minder betrouwbaar. Je zou dat het Da Vinci Code-effect kunnen noemen, maar in de theorie staat het bekend als Herd Behavior (overigens, tip: dit is één van mijn favoriete artikelen ooit).

Wie schetst trouwens mijn verbazing over de nummer 1 van de lijst ongelezen boeken: het meesterlijke Vernon God Little! Volstrekt ten onrechte natuurlijk. De eerste die een mailtje met zijn/haar adres stuurt naar eco@nomie.nl mag het checken: ik zal mijn gelezen versie (als ik ‘m terug kan vinden) gratis op de post doen. Gratis boek is vergeven.

Gladstrijken

Stel u wint de loterij. Wat te doen met al dat geld?

Hier is alvast een tip: voor iedere periode geldt dat meer dingen kopen leuk is, maar dat het leuke effect van nóg meer dingen kopen steeds minder wordt. U heeft last van afnemend marginaal nut. Daaruit volgt onmiddelijk dat een optimale besteding van uw prijs bestaat uit het netjes uitsmeren van de consumptie over de rest van uw leven. Niet meteen een dure auto kopen maar gewoon het geld op de bank zetten en dan elk jaar een beetje opmaken.

Een rekenvoorbeeld. Als u op uw 34e ineens 85 miljoen wint, heeft u naar verwachting nog 38 jaar te leven. Met een rendement van 4% en een tijdsvoorkeurvoet van 2% geeft u 3,1 miljoen per jaar uit en geniet u maximaal van het geld.

Economen: altijd prima advies, nooit iemand die ernaar luistert. De verhalen van de meeste loterijwinnaars eindigen met scheiding, armoe en verdriet. Hoe geweldig is het daarom om het verhaal van deze man te lezen, die het advies daadwerkelijk lijkt op te volgen.