Tag: Paul Krugman

Complexe econometrie

De beste inzichten komen op latere leeftijd, en dus is het verstandig om even naar deze presentatie van Paul Krugman [pdf] te kijken. De econoom en columnist, die binnenkort 63 wordt, doet een opmerkelijk levensinzicht aan de hand: complexe econometrie overtuigt niemand. En complexe econometrie begint voor Krugman bij lineaire regressie met meerdere variabelen, een methode die op de middelbare school onderwezen wordt.

Dat is slecht nieuws, niet in het minst voor mensen die jaren van hun leven hebben besteed aan het onder de knie krijgen van complexe econometrie (ahem). Maar klopt het ook?

In ieder geval is het doel van econometrie niet altijd overtuigen. Soms werkt een complex model gewoon, zoals een handelsalgoritme of een model dat beslissingen neemt voor een verzekeraar. Dat de meeste mensen niet begrijpen hóe het werkt, laat staan overtuigd zijn, dat maakt niet uit – het model draait, net zoals de motor in mijn auto, zonder dat ik helemaal begrijp waarom.

Krugman probeert wél te overtuigen, vooral op het specifieke terrein van de macro-economie. Daar is de scepsis wellicht groter dan elders, omdat de data niet altijd heel goed is, en er veel afhangt van de keuzes die de econometrist maakt. Toch is het nogal onbevredigend dat zelfs zijn slimme collega’s een model niet overtuigend vinden als dat ingewikkelder is dan een simpel lineair verband.

Maar het raakt wel een snaar. Ook in Nederland zien we dat de tijd van “het model zegt nu eenmaal” voorbij is, en het CPB op de knieën moet uitleggen waar bepaalde inzichten vandaan komen. Het respect voor de onderzoeker, die het wel zal weten, is verdwenen. Dat is jammer, voor de onderzoeker, maar niet helemaal onterecht.

Wat is eraan te doen? Krugman zoekt de oplossing in “natuurlijke experimenten”, wat in zijn slides een verzameling puntenwolken, tijdreeksen en verdelingen is, en in “verrassende voorspellingen die uitkomen”. Dat laatste is een echo van Milton Friedman, die theorieën ook al beoordeelde op het vermogen om voorspellingen te genereren. Dat biedt enige hoop, want ook een complex model kan simpele voorspellingen doen. Alleen lijkt het nogal inefficiënt, omdat er altijd tijd zal zitten tussen de voorspelling en het resultaat. Krugman hoopt nu eindelijk zijn gelijk te halen over een analyse van 7 jaar geleden.

Ik heb zelf mijn hoop gevestigd op een betere oplossing. Aangenomen dat complexe econometrie soms nuttige inzichten oplevert, is er een voordeel te behalen voor degene die de moeite neemt om de resultaten te begrijpen. Nu het makkelijk is om datasets en computercode te delen, kan dat ook.  Het feit dat “niemand” overtuigd wordt door een complexe analyse biedt een voordeel aan degene die wél kan doorgronden of de econometrist een punt heeft. Een goede reden om een eigen econometrist in huis te halen.

Paul Krugman

Degenen die een politiek statement verwachten achter de toekenning van de Nobelprijs voor Economie aan Paul Krugman zullen niet hard hoeven zoeken. De columnist van de New York Times die sinds zijn aantreden van leer trok tegen George W. Bush en zijn beleid kreeg als eerste de classificatie shrill, waarmee gedoeld werd op het onbeleefde van zijn aanhoudende commentaar op de president. Kon hij niet ook eens wat aardigs schrijven?

Maar dat Krugman de prijs ook gekregen had zonder zijn columnistenschap staat buiten kijf. Als academisch econoom heeft hij maar liefst drie belangrijke innovaties op zijn naam. De eerste twee vonden plaats in het gebied van de internationale economie. Krugman ontwierp eind jaren tachtig het model van het gedrag van wisselkoersen die in een target zone zitten, een destijds veel voorkomend geval. Onder meer de landen van de huidige EU hielden op die manier hun munten losjes aan elkaar gekoppeld.

De andere innovatie was de handelstheorie op basis van monopolistische concurrentie. Waar de klassieke theorie alle handel verklaart uit comparatieve voordelen was het duidelijk dat dit in de praktijk niet klopte: tussen landen vond veel intra-industriële handel plaats, bijvoorbeeld in auto’s. Franse auto’s gingen naar Duitsland, Duitse naar Frankrijk. Dat kan niet als er alleen op basis van statische productiviteitsvoordelen gehandeld wordt.

De invloed van Krugman op academici was groot. Zo hing op de gang van de afdeling algemene economie van de RuG een serie portretten van klassieke economen, allemaal van voor de tweede wereldoorlog. Daarin dook eind jaren tachtig, niet ver van David Ricardo, ook een foto van Krugman op, uitgeknipt en wat onhandig in een lijst gefrommeld. Een rebellendaad ongetwijfeld op het moment van ophangen, maar met de toekenning van de hoogste economeneer vandaag niet eens zo onlogisch.

Inmiddels begon de academicus Krugman ook boeken voor het grote publiek te schrijven, met name uit frustratie over de lage kwaliteit van het publieke debat. Peddling prosperity en Pop internationalism zijn nog steeds goed leesbare en leuke boeken. Maar het was nog niet voorbij met de ontdekkingen. Krugman bedacht dat hij de theorie van Monopolistische Concurrentie ook kon gebruiken om een oud probleem uit de economie op te lossen, dat van de lokatietheorie. De verklaring van de grootte van steden en de lokaties van industrie als natuurlijke uitkomsten van handel en specialisatie zette hij uiteen in het leuke boekje Geography and Trade, dat leidde tot de geboorte van huidige Economische Geografie. Het Nobelcomité geeft aan dat hij de prijs krijgt “for his analysis of trade patterns and location of economic activity”, de laatste twee innovaties dus.

De modellen van Krugman zijn technisch zeer doortimmerd maar ook nog eens erg relevant. Het is een combinatie die maar weinig voorkomt binnen de economie. Een prima keuze voor de prijs. Al had het comité zich misschien wat meer bewust moeten zijn van de schaarste van dit soort mogelijkheden. Zoals Marco al aangaf was het goed mogelijk geweest deze prijs mede toe te kennen aan Avinash Dixit. Niet voor niets heet het model van monopolistische competitie het Dixit-Stiglitz model, en de laatste van die twee had de prijs al eerder gekregen.