economie is overal
Vorige week hadden wij het al over de rel Heertje vs. Kneppers op de UvA. Inmiddels blijkt mevrouw Kneppers gewoon gepromoveerd. In universiteitsblad Folia slaat zij terug:
Die meneer Heertje belemmert eigenlijk al jaren de vooruitgang en de ontwikkeling van het vak economie. Hij bekritiseert niet alleen mij, maar iedereen die zijn nek uitsteekt in het onderwijs.
Let vooral ook op het meegeleverde filmpje.
(Dank aan Linda).
Economische prikkels hebben ook een effect op beslissingen die op het eerste gezicht weinig met economie te maken hebben, zoals geboorte en zelfs overlijden. De BBC meldt dat in Japan een explosie in het aantal echtscheidingen wordt verwacht. Per deze maand wordt het voor vrouwen namelijk veel makkelijker om de helft van het pensioen van haar ex-man te claimen.
Op de korte termijn ligt het inderdaad voor de hand dat het aantal scheidingen zal toenemen, maar het is maar de vraag of dat op de lange termijn ook geldt. Immers: de afweging om wel of niet te gaan trouwen gaat nu ook veranderen. Japanse mannen zullen in de toekomst wellicht minder snel in het huwelijksbootje stappen. Er zijn economen die beweren dat de exacte regels omtrent scheidingen geen effect zullen hebben op het aantal echtscheidingen. En dat is zelfs empirisch aangetoond.
Nogal wat zaken hangen samen met de conjunctuur. Gaat het goed, dan koopt men meer en doet men minder aan criminaliteit. Gaat het slecht, dan verandert alles de andere kant op. In de media wordt deze link verrassend weinig gelegd. Sociale fenomenen worden daar vaak geduid door experts uit het veld, die deze plank maar al te vaak misslaan. Wij stellen daar graag een scatterplot tegenover.
Er is sinds anderhalf jaar een conjuncturele ommezwaai, dus de krant staat vol met berichten van opvallende trendbreuken. De criminaliteit kende u al. Vandaag kijken we maar eens naar de samenhang tussen inkomen en consumptie:
Lies van Gennip van de anti-rokerslobby Stivoro zegt niet verbaasd te zijn dat er weer meer wordt gerookt. ‘De overheid is erg passief. In 2004 is tegelijkertijd met de accijnsverhoging de campagne ‘Start met Stoppen’ begonnen. Toen zijn er één miljoen mensen gestopt, waarvan liefst een kwart een jaar later nog was gestopt. Maar sinds die tijd zijn er geen grootschalige campagnes meer geweest.’
Ja ja. Eens kijken: we zetten de verandering in het werkloosheidspercentage, onze favoriete conjunctuur-indicator, af tegen de verandering in het aantal geconsumeerde sigaretten per persoon (CBS).
Fraai. Maar nog mooier is het verband tussen de conjunctuur en de consumptie van dat beeldmerk van de kapitalist, de sigaar:
Jammer genoeg is de data over shag weinig gedetailleerd; dat verband kon wel eens de andere kant op lopen. De echte hobbyist mag nu gaan berekenen hoe het zit met het verband tussen het aantal gevangenen en de sigarettenconsumptie; maar pas op voor de zogenaamde “derde factor”.
Ik typ dit verhaal in de trein. In het openbaar vervoer is weinig te doen, terwijl je er veel tijd doorbrengt. Dat verklaart de veelheid van theorieën over het OV.
Neem bijvoorbeeld het psychologische effect van vertragingen, dat veel groter is dan dat van een file in het autoverkeer. Vijf minuten later met de trein en iedereen zit te zuchten; vijf minuten file en je hoort er nooit iemand over. Dat heeft te maken het feit dat de opportunity costs in het OV zo in het oog springen. Een trein komt te laat binnen en je hebt je voor niks naar het station gehaast. Als je daarentegen vast staat op een plek waar 5 minuten geleden nog geen file was, dan kom je daar nooit achter.
Ik zit trouwens alleen op deze plek, net naast de deur aan het begin van de coupé. Daar is namelijk de optiewaarde van het verder zoeken naar een rustige zitplaats het grootst. Mensen die binnenkomen en mij hier zien zitten kunnen erbij gaan zitten of verder lopen door de rest van de coupé, op zoek naar een plek met meer ruimte. Hoe groter de rest van de coupé, hoe eerder men dat doet en dus zit ik altijd meteen aan het begin, zoals dat heet, pontificaal.
Beste hoteleigenaar,
Met tranen in de ogen las ik het briefje dat u bij mijn handdoeken gevoegd had. Dat het milieu zo te lijden heeft van mijn beslissing in uw hotel te verblijven! Laat me u snel een goede tip aan de hand doen:
Met uw wasserij heeft u een contract gesloten waarbij u meer betaalt naarmate u meer vuile was aanlevert. Dat is de normale gang van zaken, want hoe meer was, hoe meer kosten de wasserij moet maken. Met mij, uw gast, heeft u een ander contract: hoeveel handdoeken ik ook verbruik, u brengt mij voor deze kamer hetzelfde in rekening. Dit wetende droog ik elk lichaamsdeel met een nieuwe handdoek, die ik vervolgens allemaal op de grond achterlaat.
U ergert zich aan deze gang van zaken en probeert mij nu te chanteren door, in slecht Engels, een beroep te doen op mijn zorgen om het milieu. Dit is niet de juiste manier: als ik al gehoor zou geven aan uw verzoek, dan zou ik elders de grotere viespeuk uithangen en wordt het milieu er niet beter van. U kunt beter ons contract aanpassen en mij voor elke handdoek laten betalen. Zo ongeveer wat het kost om hem te laten wassen. De kamerprijs kan dan omlaag.
(Ben een weekje op vakantie geweest, maar ik zie dat Marco niet stil heeft gezeten. Vanaf morgen ga ik inhalen! TK)