Maand: oktober 2009

Nobel 2009

Nog maar drie nachtjes slapen en het is weer zo ver: de Nobelprijs Economie. Inmiddels hebben wij de goede traditie om jaarlijks te speculeren over de winnaar (hier bijvoorbeeld, en hier en hier).

Goed. Een prijs voor macro lijkt er niet echt in te zitten, na de economische ontwikkelingen van het afgelopen jaar en het compleet failliet verklaren van het vakgebied door Paul Krugman, nota bene de winnaar van vorig jaar. Dat zou ook betekenen dat Barro, mijn topfavoriet van vorig jaar, het wel kan schudden. Fama en French lijken me ook politiek nogal incorrect. Dixit staat nog steeds als een persoonlijk favoriet, maar nu co-auteur Krugman hem vorig jaar al heeft gekregen, is ook dat niet erg waarschijnlijk.

Wie dan wel? Mankiw geeft de noteringen bij bookmaker Ladbrokes. Frontrunners: Fama (een onwaarschijnlijk hoge 2/1),  Romer, Fehr, French, Nordhaus, Barro, Rabin, Tirole. De Wall Street Journal gaat dieper in op dat lijstje. Tirole zou bijzonder terecht zijn maar lijkt me (nog steeds) te jong, Rabin en Fehr al helemaal, Romer te macro. Nordhaus is interessant, want milieueconoom (modieus!) en vaker genoemd.

Net als in voorgaande jaren geeft Thomson (meer info hier) ook weer een lijstje. Wat mij betreft een wat curieuze rij namen: Fehr, Rabin, Nordhaus, Weitzman, Thaler, Gali, Gertler.

De topfavoriet lijkt dus Fama. Maar ik zet mijn geld op Nordhaus. Een beetje een outsider, maar gezien het moeizame imago van de economische wetenschap gedurende het afgelopen jaar is dat waarschijnlijk een pre. En ik hoop op Tirole.

De telefoonrekening

Begrijpt u ook niets van uw telefoonrekening? De wirwar aan tarieven maakt dat de burger door de bomen het bos niet meer ziet. En dus moet er iets aan gedaan worden.

Pogingen tot een rekeningen-beleid zijn natuurlijk dapper maar gaan voorbij aan de reden dat belbedrijven werken met al die ingewikkelde bundels, kortingen en beltegoeden. Dat heeft te maken de aard van het verhandelde product: afgezien van wat kleine verschillen in het netwerk maakt het de beller niet uit van wie hij de minuten afneemt, het product is volstrekt homogeen. En bij vrije concurrentie op een homogeen goed draait alles om de prijs. Als de kosten voor overstappen gering zijn is het enige evenwicht op den duur dat alle aanbieders dezelfde, minimaal mogelijke prijs hanteren.

Er is de aanbieders dus veel aan gelegen om de markt tóch niet homogeen te maken. De beste manier om dat te doen is onduidelijkheid in de prijsstructuur. Zolang de klant de prijzen niet kan vergelijken is de prikkel om over te stappen beperkt. En daarom zal het beleid dat vandaag wordt aangekondigd waarschijnlijk niet helpen: de huidige wirwar is met opzet veroorzaakt en na elke ontwarrende richtlijn kun je wachten op het volgende nieuwe “belproduct” dat nét niet in de officiële categorieën past.

Een beter idee is dat van economen Thaler en Sunstein. Zij pleiten ervoor dat bedrijven mogen prijzen zoals ze willen, zolang ze maar een maandelijkse rekening leveren in een standaard Excel-sheet. Daarin staat het gebruik van de consument en de bijbehorende prijs (in dit geval per gesprek de plaats, tijd, duur en de kosten). Concurrenten kunnen dan via hun website de gegevens publiceren die de consument in staat stellen uit te rekenen hoeveel hij bij hun kwijt zou zijn geweest, bij hetzelfde belgedrag. Zo kan de consument altijd de relevante gegevens vergelijken. Toevallig is Thaler over anderhalve maand in Den Haag. Goed opletten!

Paiement contre l’absence

of hoe het dan ook heet in het Frans. Bij Parijs wordt een proef gehouden om scholieren te betalen als ze minder spijbelen. Lees vooral ook de boze (Nederlandse!) belastingbetaler die reageert.

Hoe dan ook, je zou zeggen dat de opbrengst van schoolgaan zo hoog is dat dit soort betalingen niet nodig zou moeten zijn. Het rendement op een jaar school is makkelijk 10 procent (zie hier, of hier bijvoorbeeld) en dat is beter dan op een spaarrekening. Maar het is mogelijk dat scholieren problemen hebben die zorgen dat ze toch uitvallen. Gebrek aan geld en geen mogelijkheid om het te lenen, bijvoorbeeld. Of geen kennis over de hoge opbrengst van onderwijs.

In dat geval gaat dit programma ze niet helpen want de uitvoering is van een zeer hoge klungeligheid. Ten eerste hangt de uitbetaling af van het spijbelgemiddelde van de hele klas; de individuele prikkel is dus laag. Vervolgens wordt er uitbetaald in “bijzonder lesmateriaal” in plaats van harde cash. Alsof potentiële spijbelaars daarop zitten te wachten. En dan is het ook nog eens zo dat de eerste €2000 al wordt gestort voordat er iets gepresteerd is. (Overigens hebben de Fransen niet het alleenrecht op dit soort dommigheid, zie eerder hier.)

Jonge Australier

Net zoals de Verenigde Staten de John Bates Clark medal kennen (zie onze eerdere berichtgeving), heeft ook Australie sinds kort een prijs voor de beste econoom van onder de 40.  Normaal gesproken niet echt iets waar we hier aandacht aan zouden besteden, ware het niet dat die prijs dit jaar naar een Nederlander gaat, en dan nog eentje die in Groningen is opgeleid ook: Paul Frijters. Loftuitingen staan hier.

Van harte.

Bank run

Een garantie op banktegoeden neemt de prikkel weg om snel je geld op te halen als je bank over de kop dreigt te gaan. Dat maakt het ook weer minder waarschijnlijk dat de bank daadwerkelijk kopje onder gaat. Eén en ander werkt natuurlijk alleen als mensen weten dat het garantiesysteem bestaat.

Na de perikelen rond Icesave zou je zeggen dat Nederlanders wel weten dat er zo’n systeem is. Maar ze weten nu ook beter dan ooit te voren dat een bank daadwerkelijk om kan vallen en dat klanten daarna drie maanden hun geld kwijt zijn.

Dus. Het bericht dat spaarders massaal opnemen bij DSB bank zou aan de ene kant niet moeten leiden tot een bank run, een verder massaal opnemen omdat men bang is het geld te verliezen. Aan de andere kant garandeert degene die zijn geld opneemt zichzelf een liquide tegoed, terwijl de rest maar af moet wachten. We volgen het nieuws… (1. bank: Geen opnames, het zijn hackers) (2. VVD bang voor bank run) (3. Eén procent van de tegoeden opgenomen.) (4. Momenteel bedraagt de wachttijd voor toegang tot het onderdeel Internetbankieren meer dan 15 minuten.) (5. ‘Voortbestaan DSB onzeker’.) (6. Bank onder curatele). Post-mortem: 1/6 van het spaargeld is uiteindelijk opgenomen.