Categorie: On line

Vrije markt?

Wij zijn dol op markten. Al die initiatieven op het internet waar vrager en bieder op efficiënte wijze aan elkaar worden gekoppeld, we zijn er dol op. Neem nu een website als werkspot.nl, de “marktplaats voor klussen”. Iedereen die een klus heeft kan die op de website zetten, en iedereen die zo’n klus kan uitvoeren, kan zich vervolgens aanbieden. De opdrachtgever beslist met wie hij of zij in zee gaat. Ideaal, zou je zeggen. Transparant. Degene die de klus het goedkoopst kan uitvoeren, zal over het algemeen de opdracht krijgen en dat is efficiënt.

Niet dus. Het feit dat het hier de bouwwereld betreft, een sector die niet bepaald bekend staat om zijn vrije marktwerking, doet al vermoeden dat er wellicht iets niet in de haak is. En inderdaad. Vorige week meldde het NRC (helaas niet online):

[D]e site, die samenwerkt met brancheverenigingen in de bouw, manipuleert die laagste prijs, is inmiddels de klacht van een aantal aanbieders. De beheerder weert zonder opgaaf van reden biedingen die te laag zouden zijn. Om beunhazen buiten de deur te houden, is het verweer van de site. Om de prijs kunstmatig hoog te houden, zeggen inschrijvers op klussen die geweerd werden omdat ze te goedkoop zouden zijn.

Wie lager dan 25 euro per uur biedt, wordt geweigerd, volgens een gedupeerde aanbieder. Wie op de site bijvoorbeeld kijkt bij Klussen Algemeen en sorteert op prijs, ziet inderdaad een onwaarschijnlijk hoog aantal aanbiedingen van precies 25 euro. De NMa heeft inmiddels een onderzoek ingesteld.

Merkwaardig genoeg is het NRC-stuk niet terug te vinden onder het kopje “Recent in de Media” op de website.

Economie voor bij

Even let je niet op en dan is de aflevering van Economie voor Jou (eerder en eerder, we waren nooit erg onder de indruk) van vorige week meteen de laatste.

[…] de Volkskrant, die ons heeft laten weten wegens bezuinigingen te moeten stoppen met deze rubriek. Een fraaier voorbeeld van financiën als randvoorwaarde voor ‘economie’ hadden we zelf niet kunnen bedenken.

In de laatste aflevering stelt de econoom van dienst voor, ter bestrijding van de crisis,

[…] om nu aan te kondigen dat de hypotheekrenteaftrek in zeg 2015 wordt afgebouwd voor nieuwe kopers. […] Met die aftrekpost moet toch een keer iets gebeuren. Want structureel verstoort die renteaftrek de huizenmarkt. Door nu al aan te kondigen dat je hem op een later tijdstip gaat afschaffen, zullen aspirant kopers die voor de bui binnen willen zijn nu een huis kopen.

Het is niet onlogisch om twee vliegen in één klap te willen slaan, een impuls voor de huizenmarkt en eindelijk die verstorende aftrek eruit.

Het probleem, voor zover ik het zie, is dat we in een kredietcrisis zitten. Het is geen goed moment om aan de bezittingen van banken te gaan morrelen. Bezittingen zoals bijvoorbeeld alle Nederlandse hypotheken. Wie aankondigt op termijn de hypotheekrenteaftrek eruit te doen, kondigt in feite een grote waardedaling van het huizenbestand aan. Dat heeft meteen zijn weerslag op de balanspositie van alle Nederlandse banken.

Ik weet, er staat “nieuwe kopers” maar dat maakt het alleen maar erger. Je kunt dat op twee manieren lezen: huidige hypotheken mogen, met aftrek, worden meegenomen naar een nieuw huis. In dat geval wordt er grote ongelijkheid gecreëerd tussen (oude) huizenbezitters en jonge starters na 2015. En als de hypotheek niet mee mag, dan leidt dat opnieuw tot grote inefficiënties omdat bezitters niet zullen verhuizen, voor bijvoorbeeld een betere baan. In beide gevallen geldt daar bovenop het probleem van de bankenbalans.

De juiste aanpak voor de hypotheekrenteaftrek is overigens om hem, te beginnen over 10 jaar, met 2 procent per jaar af te bouwen over een periode van 50 jaar. Maar niet tijdens deze crisis.

Het welvaartseffect van downloads

Sinds de drieënhalf jaar dat dit weblog actief is zijn er exact 700 berichten op geplaatst. Heeft zoiets zin? Het is maar de vraag of iemand zich er iets van aantrekt wat we schrijven. Maar een (voor mij) belangrijke functie is deze: als er, zeg na drieënhalf jaar, een duur onderzoek verschijnt dat precies hetzelfde zegt als een bericht op deze site dan denk ik tevreden, zie je wel.

Het bericht in kwestie is nota bene het eerste dat ik hier schreef. Lees het nog eens rustig na en vergelijk het dan met dit rapport over downloaden dat vandaag verschijnt bij EZ. De conclusie: niet elke gedownloade file is een misgelopen verkoop, en wie een schatting wil maken van de omzetdaling als gevolg van downloaden moet rekening houden met een dalende vraagcurve.

Het is trouwens een erg leuk rapport, omdat de auteurs ook eens uitgerekend hebben hoe dat downloaden de welvaart nou beïnvloedt. Want er wordt misschien wel minder omzet gedraaid in de platenzaak, maar downloaders krijgen iets voor niets en dat is weer welvaartsverhogend. De conclusie is dat er tegen €100 mln omzetverlies een positief welvaartseffect van €200 mln euro staat.

Dat is een subtiel verhaal, natuurlijk. Downloaden is daarmee nog niet goed voor de economie, zoals de kranten meteen schrijven (alleen de Telegraaf heeft het, in de kop althans, goed). Welvaart is geen BNP en je kunt er geen belasting over heffen, om maar eens wat te noemen. En dan is er nog de kwestie van de artiesten, die uiteindelijk toch ook iets moeten verdienen. Daarvoor moet een nieuw model komen, aldus het rapport, dat meer draait om optredens en branding.

Verstandige woorden in een mooi rapport. Nou die andere 699 berichten nog.

update 22/1: Een rechter in de VS komt met een vergelijkbare redenering tijdens een file-sharing zaak.

Overbephishing

We hadden het al eens eerder over de “Tragedy of the Commons”: wanneer afzonderlijke personen beschikking hebben over gezamenlijke middelen, dan zal dat leiden tot een inefficiente overuitputting van die middelen. Nooit geweten dat dat in het Nederlands “Tragedie van de meent” heet, maar dit terzijde.

Volgens een Microsoft-rapport is er bij phishing (het op slinkse wijze via spam trachten te ontfutselen van passwords) ook sprake van zo’n meent-probleem:

De opbrengst van phishing is beperkt, terwijl er grote aantallen cybercriminelen zijn die proberen allemaal een stuk van de taart mee te pikken. “Omdat elke phisher een maximale opbrengst nastreeft, raakt de bron uitgeput en zijn de werkelijke opbrengsten uiteindelijk lager dan het potentieel.”

Overigens verdient de redactie van techworld zonder meer de prijs voor de mooiste kop:

Overbe-phishing leidt tot lagere criminele opbrengsten

Een voorbeeldige markt

Er wordt wat afgestolen en bedrogen in Nederland. De laatste jaren gebeurt dat meer en meer via internet, schrijft de Volkskrant. In dat artikel wordt gedaan alsof list en bedrog endemisch zijn aan het internet, maar al eerder schreven we hier dat het misschien ook een kwestie is van de verkeerde instituties. Maar de bron van alle kwaad is natuurlijk de heterogeniteit van producten. Wie ongezien een gebreide trui of een gebruikte radio koopt kan nou eenmaal op vele manieren bedrogen worden.

Hoe anders is het bij de handel in gestandaardiseerde producten. Mijn favoriete voorbeeld (en veelgebruikte hulp) is de website tweakers.net, die een pricewatch bijhoudt van computers en -onderdelen. De econoom haalt zijn hart op: voor de meeste producten is er vrijwel volledige mededinging. De artikelen zijn natuurlijk overal hetzelfde, maar bijgeleverde diensten zoals service, garantie en snelheid zijn dat niet. Daarom is er een rating-systeem met uitgebreide ervaringen van klanten. Van elk product bestaat een lijst met aanbieders, hun prijs en rating en een historie van de laagste en gemiddelde prijs (voorbeeld). Het is de wachten op de eerste Nederlandse econoom die met deze data een baanbrekend empirisch onderzoek doet.

Waarom gaat dit zo goed? Een gedeelte van het antwoord moet zijn dat techneuten, voor wie deze informatie bedoeld is,  mensen zijn die snel van zo’n on-line service gebruik maken. Dat biedt weer een mooie niche advertentiemarkt, die de site zo te zien in de lucht kan houden. Ook zijn de taal en de wensen binnen deze doelgroep homogeen, zodat de beschreven ervaringen van de één inderdaad nuttig zijn voor de ander. Vergelijk dat maar eens met een algemene variant als kieskeurig of vergelijk.

Oud nieuws

Het is niet eens zo gek lang geleden dat in dit land ieder uur de radionieuwsdienst te horen was, verzorgd door het ANP. Dat bureau verzorgde het nieuws op de radio vanaf 1937. Nou is radio een vluchtig medium, maar een groot deel van die bulletins blijkt nog te bestaan:

Bij een verhuizing in Hilversum in 1993 werd een villa leeggehaald waar ooit de Radionieuwsdienst ANP was gevestigd. In de kelder van dit pand bevond zich een reusachtige hoeveelheid uitgetypte teksten van radionieuwsbulletins.

En in een gebeurtenis die mij gelukkig en trots maakt in deze tijd te leven is nu dat complete archief, doorzoekbaar, opengesteld voor de gewone burger. Kijk hier om direct te zoeken of blader eerst wat rond maar pas op: wie eenmaal begint kan moeilijk stoppen.

Voor economen is er veel te doen. Ik kan me voorstellen dat, gezien het belang van nieuws in de economie, hier een geweldige nieuwe bron van data is opengegaan. Maar ook de economisch toerist kan zijn ogen uitkijken. Ik vond onder meer beursberichten uit 1939, de eerste IMF bijeenkomst in 1946, boerenemigratie in 1948, het begin van de Sterling-crisis in 1976, en de oprichting van het EMS in 1978. En dan het bewijs dat in 70 jaar niet alles verandert: de ANWB dringt er bij de minister op aan de gestegen benzineprijs te compenseren met een lagere accijns. Uit het bulletin van 25 maart 1937.

(De links verwijzen rechtstreeks naar de gescande pagina’s, het verschijnsel permalink moet de KB nog uitvinden)

Problemen oplossen

Wie vrijdag of in het weekend even niets te doen heeft, kan altijd nog wat Openstaande Problemen in de Economie gaan oplossen, zie dit lijstje op Wikipedia.

De lijst is nogal curieus en willekeurig, en een mens vraagt zich af hoe het in vredesnaam in de online encyclopedie is terecht gekomen. Of ze ooit opgelost gaan worden betwijfel ik ook ernstig. En al helemaal of iedereen ze dan ook als opgelost gaat beschouwen. Economie is nu eenmaal geen wiskunde, waar een laatste stelling van Fermat ondubbelzinnig kan worden bewezen. [via]

Download!

Al eerder merkte ik hier op dat de oplettende onderzoeker niet meer naar conferenties hoeft om de papers te krijgen. Binnen een paar dagen staat de hele boel immers op internet. Een mooie tip in die categorie zijn de papers die gepresenteerd worden op het NBER summer institute, dat op dit moment zitting heeft. Wie hier niets van zijn/haar gading tussen vindt, die heeft geen hartslag meer.

Waarom dan nog wel naar conferenties gevlogen? Contacten, natuurlijk, en eigen presentaties. En uiteraard om bij te eten, gezien de vele lunches, coffees en pastries op het programma.

En weer een concurrent

Voor wie geinteresseerd is in economie valt er op het web steeds meer te lezen. Thijs wees al op EconomieOpinie en MeJudice. Nu blijkt Kennislink, een site “die wetenschappelijke informatie toegankelijk maakt voor een breed publiek”, sinds september jongstleden een pagina Economie en Bedrijfskunde in de lucht te hebben. Het is met afstand onze leukste concurrent.

Overigens kwamen we achter het bestaan van deze site omdat er een artikel van onder meer ondergetekende is gereproduceerd, maar dan gelardeerd met leuke plaatjes en links, waaronder eentje naar deze weblog.