Categorie: Arbeidsmarkt

Correctie anoniempje

Gisteren plaatsten we kanttekeningen bij Manpower’s anoniem solliciteren initiatief. Uit een nieuw bericht in het AD (en ook de Volkskrant) blijkt het toch anders in elkaar te zitten:

Manpower doet dit voor het eigen personeel, niet voor de bedrijven die bij het uitzendbureau aankloppen. Het gaat om vierhonderd vacatures, waarop belangstellenden anoniem kunnen reageren.

Waarvan akte. Maar nu doet zich een veel groter probleem voor. De crux zit hem natuurlijk in dat kunnen. Kansarme allochtonen zullen inderdaad graag anoniem solliciteren. Maar een kansrijke autochtoon zet natuurlijk z’n naam onder z’n brief. Gevolg: een personeelschef die een anonieme sollicitatie binnen krijgt, weet al hoe laat het is. En dus is zo’n sollicitatie nauwelijks nog anoniem te noemen. Inderdaad, Fokke en Sukke slaan de spijker op z’n kop (bedankt Pim!)

Anoniempje

Uitzendbureau Manpower gaat een proef nemen met anoniem solliciteren. Bij het aanbieden van kandidaten aan bedrijven die tijdelijke banen te vergeven hebben, worden geen namen meer vermeld, maar alleen feitelijke mededelingen over opleiding en ervaring,

zo lezen wij vanochtend in het AD. Sympathiek initiatief. OK, het is al eens eerder onderzocht, maar meer onderzoek juichen wij altijd toe.

Valt er dan helemaal niets op aan te merken? Nou ja, toch wel. Stel u hebt een bedrijf en bent op zoek naar een werknemer. Er komt een stapel sollicitaties binnen.  De meeste sollicitaties zien er uit zoals sollicitaties er altijd uitzien. Maar een aantal komt via Manpower, en hebben alleen “feitelijke mededelingen over opleiding en ervaring”. Dat is een stuk minder informatief. U zult dus al snel geneigd zijn de werkzoekenden van Manpower links te laten liggen en voor de reguliere kandidaten te gaan. Dan weet je tenminste waar je aan toe bent.

Het probleem is dus dat hier maar een gedeelte van de sollicitaties anoniem is. En dat zal de resultaten beinvloeden. De uitkomst kon wel eens zijn dat haast niemand van Manpower nog wordt aangenomen, allochtoon of autochtoon. In een ideale onderzoeksopzet zou je alle sollicitaties anoniem willen hebben. Of zelfs allochtonen gewoon onder Nederlandse namen laten solliciteren, zoals in de eerder aangehaalde Amerikaanse onderzoeken het geval was.

Hold up

Het hold-up probleem is de inefficiënte situatie tussen twee partijen waarbij er een mogelijkheid tot samenwerking bestaat die niet gebruikt wordt, omdat de ene partij voor de samenwerking een specifieke investering zou moeten doen. Maar ze weet dat als ze die investering eenmaal gedaan heeft, de andere partij een grotere onderhandelingsmacht heeft en dus meer van de winst zal eisen.

Een gouwe-ouwe, zogezegd, dit probleem. Je zou dus denken dat de filmmaatschappij Warner Bros. hier rekening mee houdt, als ze investeren in de specifieke bekendheid van jonge sterren. Toch?

Arbeidstekort

Onderzoek van het Amsterdamse SEO Economisch Onderzoek haalt vandaag de krant. De belangrijkste quote: “Het werknemerstekort in de Europese Unie loopt in 2050 op tot bijna 32 miljoen arbeidskrachten.”

De quote lijkt te betekenen dat de vraag naar arbeid in 2050 32 miljoen FTE groter is dan het aanbod. Hoe weten de onderzoekers wat vraag en aanbod over 43 jaar zullen zijn? Het aanbod is makkelijk berekend: Eurostat publiceert een demografisch scenario waaruit blijkt hoeveel Europeanen in 2050 tussen de 15 en 64 zullen zijn. Aangenomen dat de participatie niet verandert geeft dat het aanbod. Voor de vraag neemt men aan dat die net zo groot is als op dit moment.

Waar gaat het allemaal fout?

  • Vraag. De totale werkgelegenheid van vandaag als arbeidsvraag van 2050 veronderstellen is, laten we zeggen, arbitrair. De vraag naar arbeid hangt af van veel zaken, zoals daar zijn productiviteit, prijs, bestedingen en de aanwezigheid van complementaire factoren zoals kapitaal. Allemaal zullen die in 43 jaar aanmerkelijk veranderen.
  • Aanbod. Misschien dat we in 2050 terugkijken naar vandaag en hartelijk moeten lachen om onze definitie van working age. Vooral de grens van 64 lijkt rekbaar. Ook verandert de participatie continu; toegegeven, daar schrijven de onderzoekers wel over maar dat haalt de krant niet. Beide factoren hebben te maken met het vergeten derde deel van het diagram:
  • Prijs. Stel, er zijn inderdaad 32 miljoen arbeidskrachten te weinig. Wat denkt u dat er gebeurt met de lonen? En zou een stijging van de lonen er misschien toe leiden dat er, zeg, minder vraag en meer aanbod zal komen?
  • Handel. Veel van de huidige vraag in Nederland komt uit het buitenland. Wij hebben een exportoverschot, wat ertoe leidt dat we vermogen opbouwen in het buitenland. Dat geeft ons het recht om op een zeker moment, zeg 2050, een importoverschot te creëren. Daarmee kunnen we aan een gedeelte van de vraag van gepensioneerden voldoen zonder dat er Nederlandse arbeid voor nodig is.

Het is erg lastig om iets te zeggen over de situatie in 2050 en zelfs economen die met al het bovenstaande rekening houden maken grote voorbehouden bij hun projecties. Het goed zijn als iets van die onzekerheid ook in de pers ter harte werd genomen.

Werkplek

Op mijn werkplek is inmiddels al ruim een jaar een grootscheepse verbouwing gaande. Dat betekent overlast, vaak heen en weer verhuizen en andere ergernis. Gelukkig is het allemaal niet voor niets, zo blijkt uit het Eerste Nationale Werkplekonderzoek:

Volgens het onderzoek krijgen mensen meer zin en plezier in hun werk als hun kantoor huiselijk is ingericht. Bijna de helft van de ondervraagden zou hierdoor zelfs langer willen doorwerken.

Merkwaardig genoeg wordt in het bericht de meest voor de hand liggende conclusie niet getrokken.  Als een huiselijke werkplek goed is voor creativiteit en productiviteit, wat is dan de meest ideale werkplek? Precies. Thuis. En het lost nog het fileprobleem op ook.

Gratis onderwijs

Mensen die afgestudeerd zijn verdienen meer dan mensen zonder universitaire graad. Waarom? Er bestaan twee theorieën, waarvan de eerste voor de hand ligt: de kennis die op de universiteit wordt opgedaan maakt de student productiever in zijn/haar latere werk, waarvoor het hogere loon compenseert.

Maar dan dit: veel studenten gooien na elk tentamen hun collegeblok bij het oud papier en vergeten pardoes de opgedane kennis. Een tweede theorie sluit aan bij deze observatie, en zegt dat een studie de niet meer is dan een hindernisbaan: wie vier jaar economie overleeft, heeft genoeg talent en doorzettingsvermogen om manager te worden. Zonder dat de inhoud van de studie er verder toe doet.

Afhankelijk van welke theorie klopt is het het wel/geen groot nieuws dat één van de beste universiteiten ter wereld de inhoud van alle vakken (inclusief economie) gratis op internet heeft gezet. Je kunt nu dus de colleges volgen van de sterren in het veld, maar zonder bewijs na afloop. Ik hecht meer waarde aan de tweede theorie; in dat geval is deze stap vooral goed nieuws voor docenten op andere universiteiten.

Loonverschillen

Eerder deze week was het op verschillende plekken en op verschillende manieren in het nieuws: het onderzoek van Regioplan, in opdracht van Loonwijzer. Daaruit zou blijken dat een ambtenaar in de Randstad gemiddeld 6% meer verdient dan daarbuiten. Ambtenaren en medewerkers in de zorg of het onderwijs verdienen gemiddeld 10 tot 20% meer dan werknemers in de private sector. Vrouwen verdienen tussen 10 en 30% minder dan mannen.

Schokkende resultaten. Belangwekkend onderzoek. Belangrijke beleidsimplicaties. Zou je denken. Totdat je ziet hoe het is uitgevoerd. De gegevens zijn verzameld onder iedereen die op de website www.loonwijzer.nl de moeite heeft genomen om de online enquete in te vullen. Dat lijkt niet bepaald een representatieve steekproef. De analyses die vervolgens met die gegevens zijn uitgevoerd, zijn zo mogelijk nog bedroevender. Zo is het gemiddelde uurloon van iedereen die aangeeft ambtenaar te zijn en in de Randstad te wonen, vergeleken met het gemiddelde van iedereen die aangeeft ambtenaar te zijn en niet in de Randstad te wonen. Daar komt dat 6% verschil vandaan. Nogal wiedes. Topambtenaren zitten haast per definitie in Den Haag en dus verdienen ambtenaren in de Randstad daar gemiddeld meer.

Hetzelfde geldt voor de andere Schokkende Resultaten. Er is nauwelijks rekening gehouden met opleidingsniveau, ervaring, en meer van dat soort dingen. Het onderzoeksrapport beweert dat wel te doen, maar blijft daarbij steken in staatjes waarin bijvoorbeeld onderscheid wordt gemaakt in “jonger dan 45” en “ouder dan 45”, in plaats van gebruik te maken van gedegen econometrische analyses. De uitkomsten van het onderzoek zeggen dus bijzonder weinig. Ook niet dat vergelijkbare werknemers bij de overheid meer verdienen dan in de private sector. Want dat zou de relevante vergelijking zijn.

Merkwaardig genoeg lijkt het onderzoek niet meer terug te vinden op de website van Loonwijzer. Gelukkig heeft een alerte medewerker van deze weblog het eerder deze week gedownload en hier geplaatst.

Scandinavisch model

In de tijden van het polder-moddol, toen Nederland kon pronken met de laagste werkloosheidscijfers, waren er altijd buitenlandse cynici die zich afvroegen hoe laag onze werkloosheid zou zijn als je alle WAO’ers mee zou rekenen.

Die cynici hadden gelijk: al onze werklozen bleken opgeborgen als arbeidsongeschikt. Een grote herkeuring was het gevolg, en inmiddels hebben we een stuk minder zieken, maar wel meer werklozen. Goed, volgende land dan maar? (En wil Wouter Bos zich even bij de balie melden?)

Topinkomens

De afgelopen week vielen politici weer over elkaar heen om in de meest krasse bewoordingen hun afschuw te laten blijken over topinkomens in de publieke sector. Directe aanleiding was een onderzoek van Intermediair. Het blad zette alle topinkomens op een rijtje. Er zijn nog steeds (semi-)ambtenaren die meer verdienen dan de premier en dat is een schande. De plannen om een maximum aan die inkomens te stellen vliegen dan ook om je oren. Wat vinden economen ervan? Het is een lastig probleem. Zomaar wat overwegingen:

Lees verder “Topinkomens”

Tegenpolen

We bespraken het al eerder, de Nederlandse regering durft werknemers uit Oost-Europa nog niet zomaar binnen te laten. Geef ze eens ongelijk, als zelfs de economen het onderling niet eens zijn over de effecten.

Waarom is het effect van immigratie op bijvoorbeeld lonen zo moeilijk te meten? Kun je niet gewoon het loon, of de werkloosheid, van laaggeschoolde arbeiders voor en na de het openen van de grenzen vergelijken? Dat kan, maar het probleem is dat er vaak veel tegelijk aan de hand is in de economie: de conjunctuur, technische ontwikkelingen, noem maar op. En dus is het niet eerlijk om alle veranderingen in het loon aan immigratie toe te schrijven. Het liefst zou je een aantal identieke landen verschillend immigratiebeleid laten voeren, en dan de effecten achteraf vergelijken.

En verhip, het lijkt wel of het daar nu van komt. Een aantal EU-landen heeft Oost-Europese immigranten de afgelopen twee jaar niet tegengehouden, een aantal heeft de grenzen sinds kort open en de rest houdt ze nog dicht. Voor maximale variatie in dit experiment zou het mooi zijn als Nederland daarom nog even wacht met het toelaten van de Oost-Europeanen, zeg tot eind 2007. Een aantal jaren daarna hoort u van ons wat, achteraf, het beste beleid zou zijn geweest.