Categorie: Radio en TV!

Dreigementen

De televisieserie 24 kent steeds 24 afleveringen die elk een uur in een dag beschrijven. Wij nemen thuis eerst alle afleveringen op en kijken ze daarna in hoog tempo, vanwege de onvermijdelijke cliffhanger op 1 voor heel. Dat verklaart waarom ik zo laat ben met dit bericht; de serie is op RTL5 al enige maanden afgelopen. In Amerika loopt de nieuwe reeks al, diverse BNers kijken daar al naar en ook het nieuws is al een reeks verder.

Enfin, omdat de serie mij toch dagelijks bezighoudt en het tenslotte vrijdag is, het volgende. In de vorige reeks steelt een groep terroristen in de VS twaalf flessen zenuwgas die ze in Moskou willen gebruiken. Ze hebben namelijk ruzie met de Russische regering. Die opzet mislukt omdat ze Amerika niet uitkomen en ze gaan over op plan B: de Amerikaanse president wordt gevraagd om hulp bij een aanslag op de Russische president en als hij weigert, zo dreigen de terroristen, laten ze het gas in Amerika los.

Elke econoom weet dat de president niet moet toegeven, want zo’n dreigement is niet sub-game perfect: als je weigert is het voor de terroristen niet optimaal hun dreigement uit te voeren: ze hebben zelf geen baat bij hun aanslag op de Amerikanen en ondergaan wel het risico van aanhouding, en verliezen bovendien hun gas.

Maar wie schetst mijn verbazing als, na het uitblijven van Amerikaanse hulp, de terroristen inderdaad toch tot een aanslag overgaan. En daarbij gepakt worden. Ik vind dat kijkersbedrog.

Er bestaan vele sites die schendingen van natuurkundige wetten in films en op tv aan de kaak stellen. Het wordt tijd ook iets dergelijks te doen voor economische wetten.

Fijne Friedmaandag!

Het is Milton Friedman Dag vandaag, ter ere van de onlangs overleden econoom. Voor Europeanen is de invloed van Friedman in de Verenigde Staten nauwelijks te bevatten. Wat zei deze kleine man dat de Amerikanen zo in vervoering bracht? Dat zal wel niet te maken hebben met het enigszins droge Monetarisme, waar de naam van Friedman hier vooral mee verbonden is.

Misschien is het verhelderend om het verhaal van een Europese immigrant te lezen, die in Amerika in aanraking kwam met Friedman’s werk en er een grote bewonderaar van werd. The Economist noteert:

Wachtend op mijn vrouw voor een partijtje gemengd dubbel zette ik de televisie aan. Het was alsof ik door de bliksem geraakt werd. Het was Friedman’s documentaire Free to choose, en die had een geweldig effect op mij. […] De overheid in Oostenrijk, waar ik opgroeide, was erg anders. Toen ik in Amerika kwam, wilde ik zoveel mogelijk te weten komen over de Amerikaanse manier van zakendoen, van het kapitalisme. Friedman’s werk inspireerde me.

Het treft: de vijfdelige documentaire over economische vrijheid is deze dagen gratis te bekijken. Ingeleid door de Europeaan van de quote hierboven. Ik raad u aan op deze dag eens een aflevering tot u te nemen.

Tis wat met die economie

Als Kees Driehuis de volgende plechtige woorden spreekt weet je dat het interessant wordt:

Het inherente gebrek van het kapitalisme is de ongelijke verdeling van zegeningen, terwijl de inherente waarde van het socialisme ligt in de gelijke verdeling van ellende, aldus Winston Churchill over staathuishoudkunde.

Het zou toch niet waar zijn: een vraag over economie in per seconde wijzer! En in de toegankelijke categorie deze eeuw nog wel. Eens kijken hoe het met uw kennis staat: naast het nerveuze gezicht van kandidaat Vincent Scholten ziet u negen economische stromingen. Koppel ze zo snel mogelijk aan onderstaande omschrijvingen; antwoorden na de klik.

Persecondewijzer

  1. Vormde de theoretische en economische grondslag voor het communisme.
  2. De waarde van een goed wordt bepaald door de kosten, aldus Adam Smith, eind 18e eeuw.
  3. Groei van de geldhoeveelheid beperken om inflatie tegen te gaan.
  4. Vrijhandel ter verbetering van de economische positie van de staat in het Europa van de 16e en 17e eeuw.
  5. De overheid moet ingrijpen om economische schommelingen te reguleren.
  6. Natuur en landbouw zijn de basisrijkdom van een land, zij zagen handel als improductief.
  7. Nationale economie beschermen onder andere door invoerbeperkende maatregelen.
  8. Economische groei van het rijke westen mag niet ten koste gaan van de derde wereld en het milieu.
  9. Stroming van de subjectieve waardeleer, zocht de waarde in het nut van goederen.

Lees verder “Tis wat met die economie”

Concurrentie

De zegeningen van concurrentie zijn talrijk, maar worden maar weinig onderkend. Dat de klant niet gebonden is aan één aanbieder werkt disciplinerend, zorgt voor innovatie en houdt de prijzen laag. Maar waardering ho maar: als de concurrentie toeneemt klaagt de Nederlander over keuzestress.

Zo nu ook weer. Twee televisiezenders buitelen over elkaar heen om een zo spectaculair mogelijke ijsdansshow op het scherm te brengen, en wat schrijft het dagblad?

De twee zenders zijn sinds vorige week verwikkeld in een ijsdansoorlog. Steeds meer mensen vinden dat de kijker de dupe is, omdat je niet naar twee zenders tegelijk kunt kijken.

Kijktip

Gisteravond bij Zembla en nu nog te zien bij uitzendinggemist: De bouwfraudezaak, vijf jaar na dato. De belangrijkste conclusies zijn als volgt. Zeer ruwe schatting van het totale voordeel dat de bouwbedrijven hebben behaald van hun kartel: zo’n 20 miljard euro. Totaal aan opgelegde boetes en schadevergoedingen: 400 miljoen euro. Aantal klokkenluiders dat blijvend nadelige schade heeft ondervonden van de zaak: 3. Aantal topmannen dat blijvend nadelige schade heeft ondervonden van de zaak: 0. Een kartel loont!

(Dank aan Linda en Bastiaan).

Weg met Lingo!

Het zijn zware tijden voor Ton F. van Dijk, de netcoördinator van Nederland 1. U kent hem als de man die de bijl wilde zetten in het spelletje Lingo omdat de kijkers te oud zijn. Inmiddels is hij, na veel commotie, op zijn plan teruggekomen. Jammer, want hij had groot gelijk.

De publieke omroep, waar Ton werkt, wordt gefinancierd met belastinggeld. Dat systeem stamt nog uit de tijd dat de overheid het alleenrecht op uitzenden had en er geen manier was om de kijker per ontvangen programma te laten betalen. Beiden zijn niet meer van toepassing, maar de publieke omroep is er nog steeds. Je kunt je afvragen of dat verstandig is, maar zolang er uit algemene middelen wordt uitgezonden is het netjes om ervoor te zorgen dat de belastingbetaler goed bediend wordt. Daar is de omroep zich terdege van bewust, en dus houdt men nauwlettend in de gaten welke bevolkingsgroepen inschakelen.

Het blijkt al geruime tijd het geval dat ouderen, die betrekkelijk weinig belasting betalen, veel naar de publieke omroep kijken. Mensen tussen 20 en 50, de grote netto-betalers, zoeken hun heil eerder bij commerciëlen. Daarmee dreigt de publieke omroep een soort verlenging van de AOW te worden, waarbij de jeugd betaalt en de ouderen ontvangen. De inschatting van de publieke omroep is dat deze situatie op den duur politiek onhoudbaar wordt.

Met het verdwijnen van Lingo zou het belastinggeld van mensen tussen de 20 en de 50 worden ingezet om programma’s te maken waar ze zelf naar zouden kijken. Dat is niet bij voorbaat onverstandig. En wat Lingo betreft is de volkswoede slecht geïnformeerd, want het kijkend publiek is weer eens de verkeerde vraag voorgelegd. De kwestie is niet moet Lingo blijven maar wilt u belasting betalen om Lingo te behouden, of bekijkt u liever een reclameblok? Want met een schare fans die in de miljoenen loopt is het programma namelijk prima levensvatbaar zonder overheidssteun.

RTL werpt zich op als de redder van Lingo

Kijktip

Tim Harford is een Britse schrijver, columnist en econoom. Vorig jaar schreef hij het sublieme “The Undercover Economist“, warm aanbevolen voor iedereen die iets van micro-economie wil begrijpen. Maar na het boek is er nu, jawel, de TV-serie! De BBC zendt vanaf aanstaande vrijdag, 8 uur Nederlandse tijd, een op het boek gebaseerde reeks programma’s uit onder de mooie titel: “Trust Me… I’m an Economist“. Waarschijnlijk redeneert de omroep dat een beetje econoom op vrijdagavond toch niets beters te doen heeft, maar dit terzijde. Warm aanbevolen.

De dag dat de dollar valt

Gisteren maar eens gekeken naar die documentaire over de gevolgen van een crash van de dollar. De scenarioschrijver, Maarten Schinkel, had het goed voor elkaar: in Hong Kong en New York mocht hij dramatisch naar de horizon wijzen onder het uitspreken van wijsheden als “hier gebeurt het allemaal”. Ik moest meteen denken aan een oud NOVA-item over globalisering, waarin hoogleraar De Haan in de Groningse V&D op de uitgestalde koopwaar wees en uitriep “allemaal geïmporteerd!”. Nee, dat had Schinkel toch beter voor elkaar. Maar klopt zijn scenario?

De documentaire beschrijft de (toekomstige) dag waarop de Amerikaanse dollar een flinke val maakt. Dat is een waarschijnlijke gebeurtenis, omdat de dollar nu wordt gesteund door Aziatische centrale banken die hun land willen helpen bij de export naar de VS. Die centrale banken kunnen daar in principe elk moment mee ophouden, en dan is het feest voorbij. Maar ja, dat lijkt iets tussen Amerika en Azië; wat hebben wij daarmee te maken? “Van alles!” roepen de makers, en er volgt een rij onwaarschijnlijke gebeurtenissen. De bron van alle ellende is een zogenaamde bank run in Europa: onze banken maken een enorm verlies door de dalende dollarkoers, een faillisement dreigt, het vertrouwen loopt terug en men begint en masse zijn geld van de bank te halen. Chaos is het gevolg. Maar loopt het zo’n vaart? Waarschijnlijk niet. Uw tegoed bij de bank is verzekerd tegen dit soort gebeurtenissen, juist om paniek tegen te gaan. Wat gebeurt er dan wel?

Lees verder “De dag dat de dollar valt”

Schuld en boete

Stel, u runt een winkeltje en uw buurman komt elke dag een mandje boodschappen halen. Bij de kassa aangekomen vraagt hij steevast of hij de boodschappen op rekening mee mag nemen, om aan het eind van de maand af te rekenen. Aan het eind van de maand vraagt hij of het misschien ook een maandje later mag. In een moment van zwakte geeft u toe.

Nu wordt het lastig: als de buurman de volgende dag weer komt shoppen kunt u een verder krediet eigenlijk niet weigeren. Immers, als zijn geloofwaardigheid verdwenen is, hoe zit dat dan met het geld van de vorige maand, dat u ook nog zou krijgen? Zo loopt het probleem steeds verder uit de hand.

Het beste is om gewoon niet aan dit soort kredietverlening te beginnen. Dat verklaart misschien al die bordjes over de afwezigheid van Piet Krediet, die de Nederlandse café’s opsieren. Maar ja, door uw tegemoedkoming had u er wel een klant bij.

Het lijkt misschien vreemd, maar bovenstaand verhaal is in het kort de situatie zoals die op dit moment is tussen de China (de winkelier) en de Verenigde Staten (de niet-betalende klant). Inmiddels is de vordering van de Chinezen op de Amerikaanse staat zo groot, dat het opzeggen van verder krediet de Chinese centrale bank in ernstige problemen zou brengen. Een situatie die niet eeuwig voort kan duren. Het is dus wachten op de crisis, iets waar je eigenlijk weinig over hoort. Aanstaande zondag 20 november is er echter een zeldzaamheid te verwachten: een televisiedocumentaire over dit onderwerp, mede geproduceerd door de economieredactie van het NRC. We zijn benieuwd. (Herhaling zaterdag 26 november, 11:00 ’s ochtends.)