Categorie: Vrije markt

Nierdonoren

De Nierstichting levert een interessante bijdrage aan de discussie over het al dan niet verhandelbaar mogen zijn van nieren en andere donororganen:

De Nierstichting wil onder meer met financiële prikkels bevorderen dat er meer orgaandonoren in Nederland komen. Zo zouden mensen die hebben aangegeven hun organen na hun dood te willen afstaan, een korting kunnen krijgen op hun ziektekostenverzekering. Ook zouden zoals in Italië nabestaanden van donoren een korting op de begrafeniskosten kunnen krijgen.

Zulke prikkels en kortingen komen natuurlijk gewoon neer op het betalen voor donororganen, maar dan op een manier waarop de gemiddelde burger en politicus dat niet meteen door heeft. Slim plan dus.

Update (16 mei): Monuta belooft nu 150 euro korting op de uitvaart als van de overledene een of meer donororganen ter beschikking komen. In eerste instantie lijkt dat vooral een reclamestunt, met name omdat de verzekeraar hoopt “dat deze kortingsactie slechts van tijdelijke aard is, en dat donortekorten in de toekomst niet meer voor komen.” En de PvdA heeft geopperd om mensen die aangeven na hun dood organen te willen afstaan, een korting op hun paspoort te geven. (!?) Op het eerste gezicht een wat minder goed plan. Als je die korting hebt geincasseerd, kun je dat codicil immers weer intrekken. (Dank aan Linda).

Lijkenoverschot

De academisch ziekenhuizen hebben te kampen met een overschot aan ter beschikking gestelde lichamen, zo meldt het AD:

De universiteitsziekenhuizen kunnen de hoeveelheid beschikbaar gestelde lichamen niet meer aan. De koelcellen zitten nagenoeg vol. Als gevolg hiervan hebben het AMC in Amsterdam en het UMC Utrecht besloten geen nieuwe aanvragen te accepteren.

De oplossing ligt nogal voor de hand. Als het aanbod groter is dan de vraag, dan moet de prijs naar beneden. Laat burgers in het vervolg dus betalen voor het ter beschikking stellen van hun lichaam, en ook deze markt komt weer in evenwicht. Meteen een leuke extra inkomstenbron voor de academisch ziekenhuizen, die dientengevolge weer met minder overheidssteun toe kunnen.

Verkwanseld

Ja mensen, u leest het goed, Nederlandse bedrijven staan in de uitverkoop. Onze nationale trots wordt verpatst aan buitenlanders en Den Haag doet niets. Waar moet dat naartoe?

De tranen springen mij in de ogen bij het lezen van de opening van de Volkskrant vandaag. In één artikel wordt geklaagd dat buitenlanders onze bedrijven opkopen én dat Nederlandse bedrijven de laatste drie jaar “slechts duizend ondernemingen over de grens kochten”. Dat neigt naar Mercantillisme. Beste redacteuren, het is van tweeën een: of u bent tegen internationaal eigendom van bedrijven, ook dat van Nederlanders, of u ziet de voordelen van een wereldwijde kapitaalmarkt en bent ervoor, maar dan ook beide kanten op.

Oh, en welk Nederlands erfgoed staat in de uitverkoop? US Foodservice en LaSalle.

Postzegel

Meer concurrentie leidt tot lagere prijzen, zo houden wij onze studenten altijd voor. In de postmarkt schijnt dat anders te liggen, beweert althans het ANP:

TNT besloot vorig jaar de postzegel duurder te maken wegens de volumedaling op de postmarkt en de toegenomen concurrentie.

Hu!?

Vrijmarkt

Het zal in uw dorp niet anders zijn, hier liep de vrijmarkt vandaag als een dolle. De omzet zal dit jaar uitkomen op €261 mln, zo blijkt uit een onderzoek. Niet erg betrouwbaar overigens, gebaseerd op verwachte verkopen en dus waarschijnlijk een overschatting. Waarom weten we het niet precies? Omdat er geen BTW geheven wordt, en dat is meteen de reden dat het zo goed loopt.

Ik moest, vanachter mijn stalletje oude kinderkleding, denken aan een opmerking van Cheney in de afgelopen campagne. Hij vond dat het met de economie in Amerika prima ging, maar dat de statistieken niet deugden. Die misten immers de Amerikaanse variant van de vrijmarkt, Ebay. Hier in Nederland gaat de 261 miljoen ook niet in het BBP, omdat de verhandelde goederen al eerder als finale levering geteld zijn. Toch is de markt welvaartverhogend, omdat bij elke vrijwillige ruil beide partijen beter af zijn. Wat nog meer mooi is aan dit instituut:

  • Het lost een coördinatieprobleem op. Omdat iedereen op 30 april zijn spulletjes verhandelt is er ook een groot kopend publiek op de been. Daar gaat het bij dat andere Amerikaanse instituut, de garage sale, nog wel eens mis.
  • Het is hét jaarlijkse moment waarop alle slecht verhandelbare goederen even liquide worden. Hoewel dat tegenwoordig, met Marktplaats, ook in de rest van het jaar wel meevalt.
  • Mijn favoriet: lokatie-externaliteiten. Zoals bij geen andere markt is iedere verkoper hier een koper. Geregeld verlaten verkopers hun spulletjes om bij de buurman wat aan te schaffen. Dus heeft het veel zin om met z’n allen bij elkaar te gaan zitten.

Lenen

Deleningenman
Het is u niet ontgaan: we leven in een tijd waarin het makkelijk is een lening aan te gaan. Dat was niet altijd zo: het is niet zo gek lang geleden dat je voor krediet langs de plaatselijke bank moest, waar een ongemakkelijk gesprek met een zuinig kijkende directeur (waar heeft u het geld voor nodig?) meestal op niets uitliep.

Maar het is geen pretje om kredietverstrekker te zijn. Consumenten hebben een hekel aan je spotjes, de autoriteiten zitten continu achter je aan, politici hebben het op je gemunt. Het imago van de crediteur is al eeuwen niet best.

Tijd om het voor deze sector op te nemen. Want hoewel de spotjes inderdaad niet best zijn en menig kortzichtige consument zich in de nesten weet te werken heeft een goed werkende markt voor particulier krediet een groot voordeel: de macroeconomische conjunctuur wordt er een stuk rustiger van. In een ouderwetse recessie was er sprake van een cascade van negatieve schokken: bedrijf failliet, werknemers ontslagen, ex-werknemers geven minder geld uit, nog meer bedrijven over de kop, nog meer ontslagen, etcetera. Tegenwoordig wordt deze keten al in het begin doorgeknipt als de ontslagen werknemer een PL-etje afsluit om de maanden zonder werk door te komen.

Omdat recessies een geweldig verlies voor de economie betekenen levert de kredietsector hier een belangrijke bijdrage aan de welvaart van Nederland. (Zie, zoals altijd, ook de slimmeriken op Marginal Revolution.)

Bazelen

Het zijn geen mooie weken voor oud-hoogleraar economie Rolf Schöndorff. Al eerder figureerde hij in een weinig fraaie vertoning als een soort Sancho Panza aan de zijde van Arnold Heertje. Dit weekend verschijnt uit zijn pen een aflevering van het eerbiedwaardige economie voor jou, de doorgaans goed leesbare NRC-rubriek voor economen-in-de-dop, waarbij we de ogen meermaals ten hemel moeten heffen.

Het onderwerp, de liberalisering van voorheen-staatsbedrijven en marktwerking in het algemeen, is er één waarbij voor economen veel uit te leggen valt. De voordelen van marktwerking zijn groot maar diffuus en bestaan gedeeltelijk uit een dreiging; al met al moeilijk waarneembaar. Nadelen treffen vooral kleine groepen (concurrenten, ontslagen werknemers) maar doen het goed in de pers. Vaak lijken de nadelen groter; in zo’n geval heeft vooral de econoom de taak om goed in de gaten te houden of het publiek geen voordelen over het hoofd ziet.

Lees verder “Bazelen”

Markten zijn overal

Waar mogelijkheden zijn om door wederzijdse ruil iedereen beter af te maken, ontstaat al snel een markt. Amusant verhaal uit Canada: sinds kort is het voor Canadezen verplicht een paspoort te hebben om de VS te kunnen bezoeken. Gevolg: enorme wachtrijen bij de burgerlijke stand. Wie dringend een paspoort nodig heeft, moet urenlang in de rij staan of er zelfs een nachtje gaan liggen.

Een aantal daklozen sprong in het gat in de markt, en gaat tegen betaling een nacht in de rij liggen om uw plaats in de wachtrij te reserveren. Een nachtje wachten schijnt tussen de 50 en 100 Canadese dollar te doen. [via]

Hold up

Het hold-up probleem is de inefficiënte situatie tussen twee partijen waarbij er een mogelijkheid tot samenwerking bestaat die niet gebruikt wordt, omdat de ene partij voor de samenwerking een specifieke investering zou moeten doen. Maar ze weet dat als ze die investering eenmaal gedaan heeft, de andere partij een grotere onderhandelingsmacht heeft en dus meer van de winst zal eisen.

Een gouwe-ouwe, zogezegd, dit probleem. Je zou dus denken dat de filmmaatschappij Warner Bros. hier rekening mee houdt, als ze investeren in de specifieke bekendheid van jonge sterren. Toch?

Gratis schoolboekenlobby

De nieuwe regering heeft besloten dat schoolboeken voortaan niet langer hoeven worden betaald door ouders van de schoolgaande kinderen in kwestie, maar door alle belastingbetalers gezamenlijk. Schoolboeken heten dan ‘gratis’.

Maatschappelijk gezien zou dat een voordeel kunnen opleveren: wanneer de overheid als grote inkopende partij in staat is om een korting te bedingen waartoe individuele ouders niet in staat zijn, dan zou dat een welvaartswinst opleveren. Maar of dat er werkelijk van komt valt te betwijfelen. De eerste tekenen zijn in ieder geval niet bemoedigend. In het AD zet de lobby van schoolboekenuitgevers stevig in:

Nu betalen ouders voor ongeveer een miljoen kinderen jaarlijks gemiddeld ongeveer 290 miljoen euro, maar met dat bedrag denken de uitgeverijen niet uit te komen. De Valk [directeur van Wolters Noordhoff]: ,,Wij denken aan een bedrag tussen de 350 en 400 miljoen euro. Wat we heel belangrijk vinden is de toekomst, met alleen een prijscompensatie komen we er niet.”

Hu!? “Met dat bedrag denken de uitgeverijen niet uit te komen”!? Dat doen ze nu toch ook? En uiteraard denken de uitgevers helemaal niet aan hun eigen portemonnee, welnee, ze denken natuurlijk alleen maar aan het Algemeen Belang:

… laten we er geen kostendiscussie van maken, het gaat om goed onderwijs. Daarbij past dat als een onderwijsmethode verandert er ook nieuwe boeken moeten worden ontwikkeld.