augustus 2007 – Pagina 2

Nog meer gratis economie

Gratis onderwijs in de economische wetenschap: het kon al, maar de mogelijkheden breiden zich uit. De boekenhandelaar hier op de hoek biedt nu ook downloads van economieboeken die niks kosten, maar waar de interessante algebra wordt onderbroken door advertenties.

Het RTL4-model voor het hoger onderwijs, zeg maar. Is het wat? Het aanbod is niet slecht: er is onder meer een drietal monografieën en een heus Nederlandstalig macroboek, allemaal geschreven door UvA UD Koen Vermeylen. De kwaliteit daarvan is prima. Maar wie gaat het lezen?

En daar komen we op een pijnlijk punt. De distributie gaat pas goed lopen als docenten deze boeken gaan voorschrijven. Dat zal voorlopig niet gebeuren, al is het alleen maar omdat beslissingen over boeken erg traag verlopen. Het meeste aanbod is daarom van het type naslagwerk, maar daarin is sinds jaar en dag voldoende online, gratis, aanbod. Die extra verhandeling over het stochastische groeimodel met advertenties komt bovenop een grote stapel zonder advertenties die docenten over de hele wereld al jaren geleden online gezet hebben.

Zagen

Een groot aantal activiteiten waarmee op dit moment Europeanen hun brood verdienen kan goedkoper worden gedaan door Chinezen, transportkosten incluis. Voordeel: het leven wordt goedkoper. Nadeel: die Europeanen moeten iets anders gaan doen. Wat te doen?

De meningen over handel, globalisering, outsourcing, variëren vaak precies met de portemonnee van de ondervraagde persoon. Bedreigde producenten: tegen, het kopend publiek: voor. Het debat is eeuwen oud en economen vertellen al net zo lang hoe het zit: uiteindelijk is iedereen beter af bij vrije handel.

En toch stopt het nooit, de vraag om bescherming voor de eigen industrie. Luister naar deze reportage, vanochtend op Radio 1, en hoor de geïnterviewde vrolijk om heffingen vragen om te voorkomen dat wij, zijn klanten, goedkoper uit zijn. Een passend antwoord voor deze meneer stamt uit 1845.

Inbraakbeveiligingsbelastingkorting

CDA en PvdA willen dat winkeliers die hun zaak beveiligen tegen overvallen, daarvoor worden beloond met een belastingkorting, zo meldde het AD gisteren. Onduidelijk is waarom ze dat willen.

Economisch gezien is het subsidieren van een activiteit verdedigbaar als de maatschappelijke baten groter zijn dan de private baten. Voorbeeld: wie zijn huis isoleert, krijgt daarvoor subsidie. Verdedigbaar, want isolatie leidt niet alleen tot een lagere energierekening van de isoleerder, maar ook tot minder vervuiling en daar heeft de buurman ook weer baat bij. Aangezien de individuele huizenbezitter het voordeel van de buurman niet meeneemt in zijn afweging om al dan niet te isoleren, is een subsidie dus te rechtvaardigen. Private baten komen dan meer in overeenstemming met maatschappelijke baten.

Maar een winkelier die zijn winkel beveiligt? Dat lijkt toch vooral een zaak van de winkelier zelf, eventueel in overleg met zijn verzekeraar. Sterker nog: wanneer een winkelier zijn winkel beveiligt, zal de potentiele inbreker wellicht een deurtje verder gaan. En dat is juist een nadeel voor de buurman. Economisch gezien lijkt het dus nog eerder te rechtvaardigen om een extra belasting te heffen op inbraakbeveiliging, vanwege de negatieve externe effecten op de omliggende winkeliers. Of zou ik nu te ver gaan?

Naar de stad

Vorig jaar zijn binnen Nederland 652.302 mensen verhuisd. Wat is de trend? Leest u even mee:

Een op de zeven mensen die vorig jaar zijn verhuisd, verkaste naar een van de vier grote steden.

Aha. Dan zal het wel druk worden in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht, zo onderhand? Dat blijkt reuze mee te vallen. Want hoewel het persbericht van het CBS dezelfde strekking heeft, kan de echte geïnteresseerde de achterliggende cijfers zo naar boven halen. (Hetgeen overigens fantastisch is, maar dat terzijde).

Bent u er klaar voor? Totaal aantal mensen dat vorig jaar naar de grote stad verhuisde: 90.276. Totaal aantal mensen dat uit de grote stad verhuisde: 90.203. Netto stroom naar de stad, immigratie, geboorte en sterfte daargelaten: 73 personen.

Last resort

En hup, daar gaat weer 47 miljard euro aan liquiditeit van de ECB de markten in. Dit ANP-bericht telt het op bij de bedragen van vorige week en zet de teller voor het totaal op €156 mrd, een derde van het Nederlands BBP. Gezien de looptijd van de kredieten (één dag) is dat optellen een beetje onzin, maar vooruit. Goed idee van de ECB?

Twee eminente Nederlandse economen laten zich uit. Sweder van Wijnbergen vorige week in het 8 uur Journaal (wie zegt dat economen nooit ergens komen?) vond het prima. Hij schetst de klassieke functie van de ECB als lender of last resort, een bank voor banken die ervoor zorgt dat de kredietverlening aan bedrijven tegen normale tarieven door kan gaan, ondanks het tumult op de financiële markten. Over de diepere oorzaak, de onzekere waarde van ingewikkelde derivaten, zegt hij dat er in de toekomst meer toezicht op die handel moet komen.

Willem Buiter (die trouwens sneller blogt dan Marco en ik bij elkaar) ziet het anders: krediet verstrekken aan banken tegen risicoloos onderpand verhelpt het probleem helemaal niet. Dat probleem is namelijk dat niemand de derivaten in kwestie nog wil kopen omdat de waarde ervan onbekend is. De markt ligt volkomen stil, en als onderpand voor ECB-krediet zijn ze in ieder geval waardeloos (update: bij de Amerikanen overigens niet). Volgens Buiter zou de ECB in zo’n geval de handel zelf weer op gang moeten brengen door ongelimiteerd te kopen en te verkopen tegen prijzen, vast te stellen door het bankpersoneel.

Reken maar dat dat voorlopig niet gebeurt. Maar het stuk van Buiter staat bol van de inzichten en is zeker de moeite waard voor iedere econoom die deze week op verjaardagen uit moet leggen wat er nu weer gaande is op de beurs. (update 2: verwijs uw zwager ook naar dit artikel van, daar is-tie weer, Maarten Schinkel in de NRC.)

Astrologie

Wekelijks, als mijn ochtendtrein Utrecht CS nadert, haast ik mij nog even door de column van Michaël Zeeman in de Volkskrant. De correspondent in Rome krijgt van de krant op maandag de gelegenheid zijn hart te luchten over alles dat mis is in Nederland. Hij doet dat in een absurd aandoende stijl die mij vaak grinnikend het perron op doet stappen. Werkbare alternatieven biedt hij helaas niet. Maar helaas, deze week ben ik zelf de klos. Lees mee:

In de geldkwestie is het opmerkelijk hoezeer economie op astrologie lijkt. De beoefenaren van beide vakken maken bij voorkeur omslachtige berekeningen, waarin verschijnselen die vermoedelijk niets met elkaar te maken hebben toch met elkaar in verband worden gebracht. Net als de astrologen vormen de economen een streng volkje, dat het eigen terrein met dreigingen, geheimzinnige rituelen en intimidatie bewaakt.

Het gaat over de lichte daling die de beurs de vorige week liet zien en de berichtgeving daarover. Ik vrees dat dit een reputatieschade is die we op het conto moeten schrijven van zogenaamde analisten en experts die we zo vaak in de pers zien. Maar de karakterisering van economen als een volkje dat het eigen terrein met intimidatie bewaakt? Wie heeft dat gedaan?

[De column staat overigens niet online]

Virtuele bank run

Het zal u niet ontgaan zijn. Er is paniek in de financiele wereld. De Volkskrant meldt dat rekeninghouders al meer dan een week hun spaartegoeden terug eisen van Ginko Financial, dat aan de rand van de afgrond bungelt. Tevergeefs. En de problemen bij Ginko zijn niet uniek.

Waar u Ginko Financial kunt vinden? Uhm, in het online-spel Second Life. Inderdaad, in Second Life is er geen centrale bank.

[dank aan Bastiaan]

Jaap

Jaap.nl mag niet zonder toestemming volledige advertentieteksten en foto’s overnemen van websites van makelaars, zo bepaalde de rechtbank van Alkmaar gisteren. Jammer voor alle huizenverkopers die zich tot een NVM-makelaar hebben gewend in de verwachting dat die zijn uiterste best zal doen om hun huis te verkopen. We hadden het er al eens eerder over. Directeur Tim Scholte van Jaap.nl slaat de spijker op z’n kop:

Scholte hoopt op de steun van de consument. Die moeten de makelaars onder druk zetten om hun huizen ook op Jaap.nl neerzetten. De consument heeft er volgens Jaap.nl alleen maar baat bij als zijn huis via verscheidene sites wordt aangeboden: des te groter is de kans dat het huis wordt verkocht. Daar staat tegenover dat makelaars die zijn aangesloten bij de NVM, er mogelijk voordeel bij hebben dat er geen sterke concurrent van Funda komt. Op Funda staan immers alleen de huizen die worden verkocht via NVM-makelaars.

Prijsconvergentie

Eén van de doelen van Europese eenwording is prijsconvergentie. Door het gebruik van dezelfde munt en het opheffen van grensformaliteiten ontstaat er een Europese markt voor producten waarop de concurrentie groter is dan op nationale markten. Prijzen in de verschillende Europese landen zullen door arbitrage naar elkaar toe bewegen.

Een mooie manier om dit te zien is te vinden in het, zojuist verschenen, World Drug Report van de Verenigde Naties. Daarin een tabel met de groothandelsprijs van een kilo cocaïne in 14 Europese landen. Een grafiek:

Brussel kan tevreden zijn, dit ziet er keurig uit. Opmerkelijk: ik heb de landen die niet meedoen met het Schengenverdrag in het blauw aangegeven. Je zou verwachten dat de prijzen daar, door de grenscontroles, sterker afwijken van het gemiddelde. Dat lijkt op het oog niet zo te zijn.