Maand: oktober 2007

Over Myerson

Nog even terugkomend op Myerson: een paar jaar geleden was ik op een conferentie waar hij ook was. In de wandelgangen ving ik op hoe hij enthousiast met iemand aan het praten was over het gecorreleerde evenwicht, en hoe dat concept toch een stuk natuurlijker is dan het Nash evenwicht. Om zijn woorden kracht bij te zetten deed hij met een stalen gezicht de volgende boude uitspraak: “Ik durf te wedden dat in alle parallele universums waar speltheorie is uitgevonden, er meer met het gecorreleerde evenwicht zijn begonnen dan met het Nash evenwicht”.

Zo’n man verdient een Nobelprijs.

Nobelprijs voor mechanism design

Inderdaad, het is Myerson geworden, persoonlijk favoriet van ondergetekende. Hij krijgt de Nobelprijs met Maskin en Hurwicz, voor ‘mechanism design’. Een behoorlijke techneutenprijs, want de bijdrage van de heren is vrijwel onmogelijk uit te leggen aan iemand zonder grondige scholing in theoretische economie. Teletekst maakt er traditiegetrouw weer een enorme puinhoop van:

Ze krijgen de prijs voor hun theorie die de werking van de vrije markt in kaart brengt. Uitgangspunt is dat de ideale vrije markt niet bestaat,bijvoorbeeld omdat de concurrentie niet helemaal vrij is. De Amerikanen hebben nu een theorie ontwikkeld die de invloed van zulke factoren in formules vat. Er worden modellen ontwikkeld die een optimale uitkomst moeten geven bij onderhandelingen en prijsvorming.

Dat slaat dus nergens op. Het soort problemen waar mechanism design zich wel mee bezig houdt? Stel een overheid overweegt om ergens een brug te bouwen. Uiteraard is dat alleen zinvol als voor alle burgers gezamenlijk de brug meer waard is dan de aanleg ervan kost. Probleem: het heeft weinig zin om aan iedereen te vragen hoeveel ze voor een brug over zouden hebben. Dan gaat immers iedereen óf een bedrag noemen dat veel hoger is dan zijn werkelijke waardering (namelijk: als de brug alleen gebouwd wordt als het totaal van de genoemde waarderingen hoger is dan de kosten van aanleg) óf juist een bedrag dat veel lager is (namelijk: als iedereen moet bijdragen aan de kosten naar rato van zijn genoemde waardering). Mechanism design (en meer in het bijzonder, Myerson’s revelation principle) laat zien dat het toch mogelijk is om een mechanisme te verzinnen waarbij iedereen netjes zijn echte waardering voor de brug opgeeft. En uiteraard zijn de resultaten veel fundamenteler en de toepassingen veel talrijker dan dit simpele voorbeeldje.

Hurwicz-Maskin-Myerson

Daar is-tie dan, de Zweedse-rijksbank-prijs in de economische wetenschap ter-ere-van Alfred Nobel 2007. Voor mechanism design theory, dat klinkt wat obscuur, maar denk incentive compatibility, revelation principle en instituties in het algemeen. Benieuwd hoe de pers dit gaat brengen. Marco noemde Maskin en Myerson in zijn (lange) lijst, de laatste zelfs als gedroomde winnaar. Gefeliciteerd!

Woekerhuur

Op de site checkjekamer.nl schrijft een medewerker van de landelijke studentenvakbond

Er zijn gelukkig wettelijke regels die de maximale huurprijs voor een kamer vaststellen: het puntenstelsel. Met dit deel van de kamercheck kun je kijken wat jouw maximumhuur is.

Een andere manier om dit te zeggen is deze: Er zijn gelukkig regels die ervoor zorgen dat studenten die een kamer gevonden hebben er niet teveel voor betalen, en die er tevens voor zorgen dat grote groepen studenten helemaal geen kamer kunnen vinden. Want wie een maximumprijs onder de marktprijs introduceert, zorgt voor een vraagoverschot. Oftewel, wie blij is met het huurplafond moet zich niet druk maken over kamernood.

Maar wie een maximumprijs introduceert roept tegelijk een zwarte markt in het leven. Immers, er bestaan volwassen vragers en aanbieders die het best eens kunnen worden over een prijs die weliswaar boven het maximum ligt, maar toch voor beiden acceptabel is. Wie die verhuurders vervolgens wegzet als woekeraars, die zorgt ervoor dat het aanbod van kamers nog verder opdroogt.

Inkomenseffecten

Uhm. In principe ben ik altijd een voorstander van meer onderzoek, maar ik weet niet helemaal zeker of ik dit nu echt had willen weten. Volgens dit artikel (zie ook hier) verdienen lapdancers (v) meer in de vruchtbare periode van hun menstruele cyclus. Het verschil met de periode waarin zij menstrueren is zelfs een factor twee. Vrouwen die aan de pil zijn presteren aanzienlijk constanter maar verdienen gemiddeld minder. De data? 18 vrouwen, in 296 diensten en goed voor 5300 lapdances. [via]

Mogelijk vervolgonderzoek? Uitslagen van sportwedstrijden misschien? Of verkiezingsuitslagen?

Celbelspel

Een manier om tegen de arbeidsmarkt aan te kijken is dat zij die een baan hebben (de insiders) de buit verdelen en de werklozen (de outsiders) zoveel mogelijk buiten de deur proberen te houden, zie bijvoorbeeld de discussie over ontslagbescherming. Dat de arbeidsmarkt niet de enige plek is waar het er zo aan toe gaat, blijkt uit een artikel in de Telegraaf:

De verdeling van beltijd leidt onder gedetineerden in de koepelgevangenis in Haarlem geregeld tot onderlinge conflicten waarbij het personeel tussenbeide moet komen. […] Volgens de Inspectie voor de Sanctietoepassing zijn er voldoende telefoons voor gevangenen. Gedetineerden moeten de beltijd echter zelf verdelen tijdens de recreatietijd. Daarbij vormen zich kliekjes waarbij de telefoon wordt doorgegeven aan de volgende in de groep. Nieuwe gedetineerden die nog niet in een groep zijn opgenomen, zijn daarvan de dupe en kunnen daardoor minder vaak bellen.

Bovendien: als gevangenen ruzie krijgen, “wordt het dagprogramma van alle gedetineerden in de Koepel stilgelegd”. Een interessant probleem derhalve. Een beetje speltheoreticus denkt al snel aan termen als Nash-bargaining en ultimatum game. En, onvermijdelijk natuurlijk, het gevangenendilemma.

Nobel 2007

Op het moment dat dit bericht de lucht ingaat, duurt het nog precies een week voordat de Nobelprijs Economie 2007 bekend wordt gemaakt. Hoogste tijd om te beginnen met speculaties. Allereerst kunnen we natuurlijk zonder meer ons lijstje van vorig jaar herhalen, want toen we zaten er volledig naast:

Alchian, Baghwati, Demsetz, Diamond, Dixit, Fama, French, Hart, Holmstrom, Jorgenson, Maskin, Milgrom, Myerson, Krugman, Thaler, Tullock, Williamson, Wilson.

Thomson (zie ook de post van Thijs vorig jaar) komt dit jaar ook met de naam van Jean Tirole, maar dat lijkt me toch een lastig verhaal. De man is zonder meer een van de meest briljante en produktieve economen, maar heeft niet echt een bijdrage geleverd die me fundamenteel genoeg lijkt voor het Nobelcomite. Maar we blijven hopen. Bovendien had Thomson vorig jaar Phelps correct getipt. Dit jaar noemen ze ook Helpman en Grossman, en Wilson en Milgrom. Maar als ik het goed heb was dat vorig jaar ook al het geval.

U wilt meer namen? Mankiw noemt Fama, Feldstein en Barro. Tyler Cowen heeft nog een intrigerende suggestie: Nordhaus. Immers: houdt zich bezig met milieu en dat is hot. Verder noemt hij Fama, Thaler, French, Williamson, Tirole, Krueger, Bhagwati, Tullock. Joshua Gans komt nog met Krugman, Romer, Myerson, Dixit, Maskin. Zelf hoop ik op Dixit of Myerson, en tip ik Fama en French. (zie vorig jaar). Hoewel die efficiente markten natuurlijk niet meer zo populair zijn.

Zo. Als de winnaar er nu nog niet tussen zit, gaan we volgend jaar gewoon nog meer namen noemen.

De zwakke dollar

Voor €0,71 heeft u een dollar, tegenwoordig. Wat betekent dat?

  1. Is dit een historische grens? Tien dagen geleden werd een voorlopig dieptepunt bereikt op €1 = $1,4273. Dat is een verlies van 11 dollarcent sinds begin dit jaar en eigenlijk gaat dat al zo sinds Sinterklaas 2002, toen een dollar nog 1 op 1 voor een euro kon worden geruild. Misschien is het goed om, voor één keer, terug te gaan naar guldens. De dollarkoers is nu fl.1,54 en zo laag was hij in 1995 ook. (link) Over de bijna 9 jaar dat we de euro hebben is de dollarkoers eerst omhoog (1.17 -> 0.84) gegaan en vanaf juli 2001 omlaag. (link) Er zijn mensen die 1,40 een “psychologische grens” noemen, maar dat kun je van 1,50 en 1,60 ook wel zeggen.
  2. Wat gaan wij er van merken in onze portemonnee? Dingen die door Amerikanen gemaakt worden, die worden goedkoper. Voor veel artikelen wordt de prijs niet dagelijks aangepast (meestal wordt de koers al eerder door de handel bepaald) maar op termijn werkt het wel door. Ik zeg “door Amerikanen gemaakt” omdat veel Amerikaanse producten (sportschoenen, MP3 spelers) eigenlijk in Azië gemaakt worden. Wat vooral goedkoper wordt zijn vakanties in de VS en zogenaamde “verhandelbare diensten” zoals bijvoorbeeld internethosting.
    Voor de Nederlandse consumenten is het dus uitverkoop. Het nadeel van een dalende dollar is dat onze producten duurder worden in de VS. Bijvoorbeeld, een vliegtuig van Airbus wordt nu duurder ten opzichte van een Boeing en dat kost klanten en leidt hier tot banenverlies.
  3. Is het slecht voor Nederlandse bedrijven in Amerika? (en is dat dan slecht voor de consument?) Ja: Nederlandse bezittingen in de VS worden op deze manier minder waard, en Nederlandse bedrijven die aan de VS verkopen krijgen het moeilijker. De consument merkt dit via een omweg, namelijk doordat zijn investeringen in de VS erop achteruitgaan. Dat raakt meer mensen dan je zou denken, want iedereen investeert via pensioenfondsen en soms via een beleggingshypotheek. Het is niet zo dat multinationals een slecht resultaat in Amerika hier proberen te compenseren.
  4. Gaan de prijzen van grondstoffen die in dollars worden verhandeld nu ook omlaag? Oftewel: hoe zit het met de benzineprijs. Helaas gaat die niet 1-op-1 mee omlaag, maar een zwakkere dollar is in dit geval zeker niet slecht. De Amerikanen moeten nu meer betalen voor olie en gebruiken daardoor (hopelijk) minder. Minder vraag naar olie leidt tot een lagere prijs dan we anders gezien zouden hebben. Maar wat er in absoluut niveau gebeurt hangt van veel meer zaken af.

Morgenochtend, 11:30, Radio 1. Doe ik iets vreselijk fout, dan graag voor die tijd in het commentaar!. Te laat, hier is de MP3 (6.7Mb).

Overigens, dit is een aardig stukje geschiedenis om de huidige situatie in perspectief te zien.

Geld in de ruimte

Te leuk om geen melding van te maken: wetenschappers van de universiteit van Leicester hebben een munt ontwerpen voor interplanetair verkeer. De quasi-universele intergalactische denominatie, kortweg quid, is gemaakt van teflon en heeft geen scherpe kantjes. Het is dus niet erg is als het ding tegen je aanbotst als ie wat in the luchtledige rondzweeft en er zijn geen problemen met rare magnetische stralingen die je saldo zomaar zouden kunnen uitwissen.

De BBC gaat er nog wat uitgebreider op in en heeft ook foto’s. Behulpzaam als altijd meldt de omroep ook alvast de wisselkoers: “£6.25 to the Quid”. Zo’n tien euro per stuk dus. Daarmee meteen al de munteenheid met de, eh, hoogste koers.