Thijs

Hedge funds

De New Yorker van twee weken geleden heeft een aardig artikel over de Nederlandse econoom Harry Kat, werkzaam in Engeland. Hij onderzocht het risico en rendement van zogenaamde hedge funds, investeringsfondsen die tegen zeer hoge commissie grote winsten beloven. En wat je eigenlijk al verwacht blijkt waarheid: de kosten zijn inderdaad hoog maar met de winst valt het in de praktijk bijzonder tegen.

Wie kennis heeft van de statistische eigenschappen van de verhandelde fondsen kan, gratis, een portefeuille op de efficient frontier samenstellen en het beter doen dan 80% van de hedge funds. Tekenend: als Kat een computerprogramma schrijft dat iets dergelijks automatisch doet krijgt hij prompt een aanbieding van een investeerder die het wel wat rustiger aan wil doen. [via]

Sommigen maken zich druk over de inefficiëntie die ontstaat als getalenteerde mensen hun dagen doorbrengen met iets dat een computerprogramma ook kan doen. Maar niet iedereen ziet de aciviteiten van hedge funds als tijdverlies: lees bijvoorbeeld de mening van Nobelprijswinnaar Becker.

Op de bon

Een kleine maand geleden ging in Iran de benzine op de bon. Wie dat soort maatregelen neemt moet het onverwacht doen en dat was goed gelukt, tot groot verdriet van de Iraanse automobilisten. Volgens de nieuwe regels is er voor iedere particulier 100 liter per maand tegen de oude, lage prijs.

Van Thomas Erdbrink, NRC-correspondent in Teheran, komen nu de details van de situatie. De Iraanse overheid had zich in een hoek gemanoeuvreerd. De president, die op een populistisch platform gekozen is, had lage benzineprijzen beloofd. Maar de kosten voor de subsidie (Iran kan niet genoeg raffineren en moet dus tegen marktprijzen inkopen) liepen de spuigaten uit. Nu is er voor iedereen een beperkte hoeveelheid tegen de oude prijs: belofte gehouden. Daarnaast kan men binnenkort boven zijn quotum inkopen tegen een hogere prijs.

Een situatie als deze schreeuwt om een zwarte markt. Immers, wie benzine in zijn tank heeft kan ermee gaan rijden of het doorverkopen aan zijn buurman en de winst in zijn zak steken. Op mijn vraag of er zwarte handel is antwoordt Erdbrink

Natuurlijk zijn er manieren om extra benzine te krijgen, maar men staat hier niet met oliedrums langs de kant van de weg, zoals in buurland Irak waar benzine ook schaars is.

Andere commentatoren wijzen erop dat het de zwarte markt al open is:

Ik hoorde dat er al volop illegale liters te koop zijn, rond 500 toman de liter, de verwachte prijs van het vrije tarief.

En dat is uiteraard efficiënt. Meer gevolgen:

De vervuiling in Teheran is aanzienlijk afgenomen. […] andere prijzen [stijgen] vanwege het rantsoen. Kip, zuivel, eieren zijn allemaal nog duurder geworden.

Lui

Waarom zijn de inwoners van Afrika arm? Omdat ze te lui zijn om te werken. Geloof het of niet, volgens dit artikel in de Volkskrant is dat de strekking van dit boek van tropisch landbouwkundige Toon van Eijk.

‘Als je ze uitbetaalt, komen ze niet meer todat het geld op is. Ze zijn niet gericht op het leveren van kwaliteit. Zo kun je geen project afmaken […] In de praktijk hoor je iedereen over dat arbeidsethos klagen, zeker onder blanke ontwikkelingswerkers.

Er is een eenvoudige manier om te zien dat dit onzin is: zet een Afrikaan in Amerika of Europa neer en hij of zij werkt net zo hard als de Westerlingen. Maar niet alleen de analyse van de oorzaak klopt niet, ook de oplossing is twijfelachtig:

Afrika moet een protectionistisch beleid voeren. Want bij liberalisering van de markten hoort ook een concurrerend arbeidsethos. Dat kun je alleen opbouwen door jezelf af te schermen.

Twee keer fout: (1) door het voeren van een protectionistisch beleid bescherm je laag-productieve activiteiten. De noodzaak om, bijvoorbeeld door harder te werken, productiever te worden ontbreekt. (2) wie de handel stillegt voorkomt welvaartsverhogende ruil (en maakt Afrikanen dus onmiddelijk nog armer) en verhindert de opname van nieuwe technologie. Dom, dom, dom. Er is een reden dat ik geen adviezen geef over tropische landbouw: ik heb er geen verstand van.

(Overigens valt er wel degelijk een intelligent debat te voeren over ontwikkeling en protectionisme. Zie recentelijk Rodrik en DeLong, zeer aan te raden.)

Vraaguitval

Als, bij een min of meer gelijk aanbod, de vraag naar een artikel afneemt kan het goed zijn dat de prijs ervan daalt. Macaber voorbeeld.

The price of machetes has halved in parts of Nigeria since the end of general elections in April because demand from thugs sponsored by politicians has subsided, the state-owned News Agency of Nigeria reported.

NAN surveyed prices in the northeastern state of Gombe and found that a good quality machete was now selling for 400 naira ($3) compared with 800 naira before the elections, which were marred by politically motivated violence in many states.

(Een machete, voor wie er niet dagelijks mee omgaat, is een groot hakmes waarmee het goed ledematen verwijderen is.) [via]

Inhalende vrachtwagens

Uitzicht vanuit mijn auto op de snelweg in Denemarken Een lange autorit vanuit Denemarken. Ik tufte lekker door maar werd om de paar kilometer getrakteerd op dit uitzicht: twee vrachtwagens die elkaar, tergend langzaam, aan het inhalen waren. Deze rijdende blokkade zorgde voor een sliert vertraagde auto’s in de linkerbaan, wachtend op het einde van deze manoeuvre.

Inefficiënt, zoveel is duidelijk. Is het te voorkomen? Ja, want in de buurt van steden geldt in de spits een inhaalverbod voor zwaar verkeer. Maar dat is weer niet efficiënt voor de chauffeur van de snelle vrachtwagen die gevangen zit achter een langzame collega.

Al tuffend achter een dergelijk duo kwam het bij mij op dat er een simpele oplossing bestaat: de inhalende partij kan waarschijnlijk niet sneller, maar als de chauffeur van de wagen die wordt ingehaald eventjes het rempedaal aan zou raken, dan loopt het snelheidsverschil op en is de blokkade van korte duur. Maar waarom gebeurde dat dan niet?

Lees verder “Inhalende vrachtwagens”

Kraak, ruis

Al een paar dagen terug van vakantie zit ik te broeden op een pakkende economische analyse van Noorwegen. Vooralsnog komt er weinig, het is een lastig land om te begrijpen. Dat was al bekend.

Maar dan dit. Vanmiddag in de auto, in de bossen rond Tilburg, draaide ik aan de knoppen van mijn radio in de hoop iets anders dan de Tour te kunnen horen. Kom ik op de lange golf (kraak, ruis) zomaar terecht tussen vier mensen die een intelligent gesprek voeren over Adam Smith’s Wealth of Nations. Een flinke discussie over de betekenis van Smith’s argumenten, toen en nu, misbruik in het heden, inzichten die overeind blijven. Eén van hen heeft er zelfs een eigentijdse analyse over geschreven. En dat zomaar een half uur lang.

De BBC natuurlijk. U kunt het programma hier, in hifi stereo, ook beluisteren. Dan ga ik ondertussen mijn kijk- en luistergeld terugvragen en omwisselen in ponden (briefjes van 20, graag).

Geen dank

Econoom en provocateur Steven Landsburg heeft vandaag een artikel in de Wall Street Journal waarin hij de opmerkelijke economische groei van de laatste drie eeuwen beschrijft. Dat verhaal kan niet vaak genoeg verteld worden. Het provocerende gedeelte bestaat eruit dat hij een gedeelte van onze welvaart toeschrijft aan, jawel, economen.

I’m writing this on a personal computer instead of an electric typewriter partly because someone said, “Hey! I wonder if we can make computer chips out of silicon!” and partly because someone said “Hey! I wonder if we can finance startups with junk bonds!”

Landsburg schrijft leuke stukken, ook deze is aanbevolen.

Moord op het Damrak

Het is tijd voor een nieuwe aflevering in de categorie it’s the economy, stupid, waarin we trends in het nieuws verklaren uit de economische conjunctuur. Mijn nieuwsgierigheid werd gewekt door dit artikel, waarin de trendmatige afname in het aantal moorden wordt gemeld. Al eerder relateerde ik het aantal gevangenen aan de conjunctuur, dus wie weet welke sinistere rol de economie in dit geval speelt.

Het valt vies tegen. Mijn favoriete indicator, de toename in de werkloosheid, doet niks, zowel in niveau als eerste verschillen. Misschien is moord inderdaad de daad van een verwarde geest en moeten we het in de behavioral economics zoeken. Maar de grafiek van het aantal moorden deed me toch aan iets denken. Vergelijk dit eens:

Links staat de reeks van het aantal moorden per jaar, rechts de grafiek van de eindstand van de AEX- maar dan op de kop. Ziet u een overeenkomst? Ik wel, en mijn econometrische software ook:

Dus het rendement op de AEX in dit jaar is een functie van de afname in moorden van vorig jaar. In dit geval bepaalt de economie dus niet het criminele gedrag, maar lijkt het andersom te werken. Een leading indicator, nog wel. Gegeven de nieuwe moorddata kunt u rustig nog even in aandelen blijven zitten.

De imperfecte mens

Er ligt weer een advies van de Raad van Economisch Adviseurs, het A-team van economen dat onze parlementariërs bijstaat. Leuk stuk, goed leesbaar voor de leek. Twee zaken springen in het oog:

Hoeveel invloed heeft deze Raad? Vooralsnog niet bijster veel: de eerste twee adviezen zijn “voer alsjeblieft onze eerdere adviezen eens uit”.
Behavioral economics, de tak van de economie waarbij de niet-rationele mens centraal staat, is helemaal beleids-relevant aan het worden. In dit stuk wordt stilgestaan bij niet-rationeel uitstelgedrag (donoren, pensioenen), luiheid (het belang van standaardkeuzes) en jawel, keuzestress. Desondanks pleit de REA voor minder bevoogding, omdat “wetgevers ook maar mensen” zijn en dus net zo onhandig.

Concrete nieuwe aanbevelingen: de AOW-leeftijd omhoog, meer invloed werknemers op pensioenfondsen, en natuurlijk een rem op de uitgaven. Dat laatste is hoogst onwaarschijnlijk maar die aanbeveling is een politieke investering voor over enkele jaren, de zogenaamde I told you so.

Treuren om de opkoopregeling

Normaal bewaren we berichten over het Europees landbouwbeleid tot de komkommertijd. Dat is toepasselijk, en het beleid is zo rampzalig dat er altijd wel iets over te schrijven valt. Maar de actualiteit gebiedt een reactie.

Vandaag wordt bekend dat de EU stopt met het opkopen van maïs voor een garantieprijs. De commissaris schrijft dat de garantieprijs zo hoog was dat boeren in “gebieden met lage productiekosten” direct voor Brussel produceerden. De maïs werd slechts gezaaid met het oog op de opkoopregeling. Daardoor zat de EU met een overschot en liep de lokale maïsprijs, die voorheen kennelijk onder de garantieprijs lag, op. Twee jaar wordt er nog een maximale hoeveelheid gekocht en daarna is het uit met de pret.

Natuurlijk is het opkopen tegen een garantieprijs een rampzalige manier om inkomenspolitiek te bedrijven. In het persbericht over het afschaffen van de vaste maïsprijs staat een hele lijst ongewenste effecten (zie “why phase out..”). Maar vervolgens wordt vrolijk gemeld dat de garantieprijzen voor andere producten gewoon blijven bestaan. Gelden die argumenten daar dan niet voor? En dan de manier van afschaffen: in plaats van het gefaseerd verlagen van de prijs wordt gekozen voor een hoeveelheidsrestrictie. Hoe de quota verdeeld worden over de geïnteresseerde boeren mag Joost weten.

Beschouw ondertussen, zolang hij nog bestaat, de huidige situatie: Europeanen wordt, middels een verstorende belasting, geld afhandig gemaakt. Dat geld wordt gebruikt om maïs op te kopen dat door boeren speciaal voor Brussel geplant wordt. Die maïs wordt opgeslagen en gekoeld tot hij bederft. In de regio van de boeren lopen de prijzen, zowel van maïs als van andere, nu minder aangeboden, producten op zodat het leven voor bewoners duurder wordt.