Thijs

Feest!

De tijd vliegt, u weet het, en dus is het vandaag precies vijf jaar geleden dat op dit weblog het eerste bericht verscheen. Een scherpe analyse waarin een denkfout genadeloos wordt blootgelegd. Het heeft niets geholpen, vijf jaar later is de overtreder nog altijd op dezelfde manier actief.

Gelukkig is niet alles voor niets geweest. We naderen de 2,000 pageviews per dag en zien onze initiatieven terug in de nationale media. Bovendien is deze site een prettige uitlaatklep voor kleine, maar niet onbelangrijke, inzichten.

Dit is bericht nummer 924 en wat mij betreft gaan we nog even door. Als we de duizend halen hoort u het opnieuw!

Het materieel in Uruzgan

De regering verwacht het materieel van het Nederlandse leger voor een goede prijs over te kunnen doen aan de bondgenoten in Afghanistan. Onder meer onze voertuigen zijn in gebruikte staat en het is duur om ze terug te verschepen. De Australiërs en Amerikanen kunnen ze goed gebruiken.

Die goede prijs is in feite een cadeautje voor de Nederlandse regering, want als de bondgenoten gezamelijk inkopen vormen ze een monopsonie. Er zijn meerdere leveranciers van materieel en eigenlijk maar één kopende partij. Die partij kan de prijs laten zakken tot het niveau waarop nog net genoeg wordt aangeboden. Het is niet moeilijk om in te schatten hoe laag wij zullen gaan: de restwaarde van het materieel min de kosten om het terug te halen.

Nederland zou in een betere positie verkeren als er meer dan één vragende partij was. In deze tijden van bezuinigingen zou dat goed nieuws zijn voor de begroting van defensie. Maar om de wagens nou aan te bieden aan de Taliban…

Touché

Even tussendoor: vorige week heb ik eindelijk de biografie van Carl Sagan uitgelezen. Heeft niets met economie te maken, maar er stond een mooie opmerking in van zijn vrouw:

One time they attended a talk at Cornell by a speaker who had recently written an article titled “The Triumph of Capitalism.”

[dit moet vrijwel zeker Robert Heilbroner zijn geweest – TK]

Afterward, Druyan approached the speaker and asked if his next speech would be titled “The Triumph of Cocaine.”

Mijn vakantiefoto

Weekje in Madrid geweest, vooral om het stuwmeer aan vakantiedagen wat te dempen. Mooie stad, maar de econoom houdt natuurlijk altijd zijn ogen open. Spanje heeft te kampen met de naweeën van een grote burbuja inmobiliaria [engels], waarna het volume op de huizenmarkt dramatisch gedaald is. Ik kan melden dat het met de prijzen sindsdien ook niet al te best gaat.

Dit zijn nieuwe appartementen; bij de bestaande voorraad gaat het minder hard. Overigens weten ze in Spanje wel het een en ander van prikkels (en het werkt!), alsmede van bezuinigen. En het is maar goed dat ik terug ben voor de staking uitbreekt.

Nu weer aan de slag.

Premiejager voor de verzekering

Even met het ziekenhuis gebeld over de rekening die ze mij gestuurd hadden. Door een fout was er een veel te hoog bedrag gerekend voor het dichtmaken van mijn duim (na een incident in de keuken waar ik het liever niet over heb).

Waarom troost ik mij deze moeite? Omdat ik bij mijn verzekering het grootst mogelijke eigen risico heb aangekruist, en alle kosten voor mijn eigen rekening zijn. Als gezonde man van 38 kijk ik wel uit om in de pool van veelgebruikers van zorg terecht te komen en verzeker me alleen tegen echte rampen (voor zover dat mag, zie eerder hier).

Veel Nederlanders zijn in de omstandigheid dat (na het verplichte eigen risico) hun rekeningen geheel vergoed worden door de verzekeraar. In dat geval loont het uitpluizen van behandelcodes en hangen in een telefoonmenu natuurlijk niet de moeite. In Amerika gebruiken ze daarom copayments, een verplichte eigen bijdrage aan behandelingen die verder vergoed worden. Zo hebben patiënten de prikkel om een beetje op te letten (en om niet altijd naar de dokter te gaan; of dat laatste is optimaal is, is trouwens niet duidelijk).

Niet dat zoiets nou meteen ook bij ons moet, maar verzekeraars zijn er wel bij gebaat dat de verzekerde zijn hoofd er een beetje bijhoudt als de rekening voorbij komt. Die weet immers veel beter wat er allemaal aan hem gebeurd is en kan kosten besparen door fouten in de rekening te melden. Maatschappijen zouden eigenlijk een percentage van die bespaarde kosten moeten uitbetalen aan de oplettende verzekerde.

De geldpers

Gaat de ECB euro’s bijdrukken als onderdeel van het nieuwe plan om de munt te redden? Mathijs Bouman denkt van wel, Frank Kalshoven hield de mogelijkheid dit weekend open. Maar extra euro’s betekent inflatie en de ECB heeft als enige doel om inflatie te voorkomen. Volgens Bouman voorspelt deze passage niet veel goeds:

the Governing Council decided: To conduct interventions in the euro area public and private debt securities markets (Securities Markets Programme) to ensure depth and liquidity in those market segments which are dysfunctional.

Maar direct daaronder staat

In order to sterilise the impact of the above interventions, specific operations will be conducted to re-absorb the liquidity injected through the Securities Markets Programme. This will ensure that the monetary policy stance will not be affected.

Dat betekent dat de ECB welliswaar sommige obligaties gaat opkopen, maar dat doet met de opbrengsten van de verkoop van andere stukken. Vooralsnog wordt er dus geen euro bijgedrukt. Ik denk dat het er voorlopig ook niet van komt; als het probleem op die manier opgelost kon worden zouden al die fiscale steunoperaties niet nodig zijn. Maar wie ben ik? Houdt u de komende dagen deze pagina in de gaten voor de geaggregeerde mening van de wereldkapitaalmarkt. Gebaseerd op de koers van inflatie-geïndexeerde obligaties, die aangeeft wat de verwachtingen van de markt op lange termijn zijn. Wie erg bang is voor uitholling van zijn spaargeld koopt trouwens gewoon zelf wat van die dingen (indirecte kleine stukken hier). En zet meteen even de rente op je hypotheek vast.

Als er dan toch inflatie uitbreekt, geldt het gebruikelijke verhaal: mensen met schulden zijn beter af, mensen met (nominale) assets verliezen. De economie gaat wat minder efficiënt draaien en we hebben uiteindelijk een dikke recessie nodig om weer van de inflatie af te komen.

Allemaal naar Griekenland?

Is het door de schuldencrisis eigenlijk een goed idee om nu een vakantie naar Griekenland te boeken?

Nou nee. In vroeger tijden was de Drachme nu in waarde gedaald en konden we goedkoop aan het Griekse strand verblijven. Doordat we nu geen wisselkoers meer hebben werkt dat niet meer. Op termijn zal het wel goedkoper worden om naar Griekenland te gaan: er moeten miljoenen ambtenaren aan een andere baan geholpen worden. De kans is groot dat veel van hen in de toeristische sector terecht komen, iets waar het land een comparatief voordeel in heeft. Om meer toeristen naar Griekenland te krijgen moeten de relatieve prijzen dalen. Dat duurt alleen veel langer dan een paar maanden.

Als je van de crisis wilt profiteren is een reis naar een land met een eigen, zwakke, munt meer aan te bevelen. IJsland is een goede kandidaat, en ook de koers met het Britse pond is sinds eind 2008 sterk verbeterd. Helaas geldt voor deze landen geen zongarantie.

Een mogelijk gevolg van de crisis zal juist zijn dat de Grieken naar ons toe komen. Maar dan niet als toerist, maar als werknemer. Een belangrijk aanpassingsmechanisme in Europa zal immers de interne arbeidsmarkt moeten zijn.

Dit en meer om 13:30 met ondergetekende op Radio 1. ~~Suggesties welkom!~~ Inmiddels gebeurd. Voor alle fans: hier staat de MP3 (5,8 Mb).

Bericht uit Griekenland

De schuldencrisis in Griekenland is voor economen gesneden koek. Er is onverantwoord veel geleend en nu moeten de Grieken door ons worden gered. Maar wat is er de afgelopen jaren precies gebeurd? Zagen de Grieken zelf niet dat het wel fout moest gaan? Begrijpen wij koele Noordelingen, met onze harde voorwaarden, het Griekse probleem eigenlijk wel?

We vragen het aan Claire Economidou, een paar jaar geleden mijn Griekse collega op de universiteit Utrecht. Een macro-econome die haar Ph.D. in Wisc0nsin haalde en daarna vijf jaar in Nederland werkte. Sinds een half jaar is ze weer in Griekenland, precies op tijd voor de huidige crisis. Ik stuurde haar een email met vragen, die ze hieronder beantwoordt.

Lees verder “Bericht uit Griekenland”

Club PAM

Vaste lezers zagen de afgelopen dagen de grafiek van de politieke aandelenmarkt vreemde sprongen maken. Om twaalf uur vanmiddag stond hij erbij zoals hieronder.

De koers van de VVD had op dat moment bijna de 70 bereikt, de PvdA hing rond de 18. Alles kan, maar het lijkt waarschijnlijk dat er door deelnemers niet echt gespeculeerd werd op een historische politieke ommezwaai. De koers van je favoriete partij opjagen is ook leuk, vooral als het geen echt geld kost.

Want dat is natuurlijk de Achilleshiel van deze onderneming: iedereen die zich inschrijft krijgt een gratis kapitaal, dat naar hartelust gebruikt kan worden. Zoals ik eerder deze week al schreef voldoet de markt eigenlijk niet aan de basisvoorwaarden, omdat er geen harde financiële prikkel aanwezig is.

Wat nu? Tot ons behoorlijke chagrijn moeten we afstappen van het principe van vrije toetreding en hebben we de politieke aandelenmarkt semi-besloten gemaakt. Zomaar inschrijven bij Inkling en dan de gratis dollars verbrassen kan niet meer, u moet eerst langs de ballotage. Mensen die mee willen doen sturen een mailtje naar eco@nomie.nl met hun volledige naam, e-mail adres en Inkling-gebruikersnaam. Daarna krijgen ze toegang tot de markt. Wie al actief was heeft automatisch toegang.

Angus Maddison

Vanuit Groningen en Parijs bereikt ons het bericht dat Angus Maddison is overleden. De Brit, die vanaf 1978 professor aan de RuG was, speelde een grote rol in het verzamelen en standaardiseren van productie- en productiviteitsstatistieken. In zijn werk stelde hij vast hoe economieën er in het verleden uitzagen. Dat soort gegevens is onontbeerlijk voor economen die proberen te begrijpen wat er sindsdien is gebeurd. Een direct resultaat van zijn aanstelling in Groningen was het ontstaan van het GGDC, een internationaal vermaard centrum dat Maddison’s werk voortzet.

Maar iedereen die ik vandaag over Maddison sprak begon over hetzelfde detail: de enorme, futuristische, witte gymschoenen waarop de professor zich door de gangen van het WSN gebouw verplaatste. Zoals wel vaker storen de echt invloedrijke mensen zich niet al teveel aan hun voorkomen. Collega’s in een strak pak keken hem benijdend na.

Maddison’s laatste boek verscheen een dikke twee jaar geleden en heeft de karakteristieke titel Chinese Economic Performance in the Long Run, 960-2030 AD.