Categorie: Haute finance

Opsplitsing ABN Amro had voorkomen kunnen worden

De berichtgeving omtrent de overnamestrijd van ABN Amro blijft wat merkwaardig. Zo meldde de Volkskrant zaterdag dat het opsplitsen van de bank volgens Invloedrijke Ingewijden “niet nodig was geweest”. Die formulering suggereert dat de krant het vanzelfsprekend vindt dat die opsplitsing iets slechts is, maar dat is natuurlijk absoluut niet evident. Welk alternatief was er dan geweest?

De opsplitsing [… had] op twee momenten vermeden kunnen worden door achter de schermen te interveniëren. Eerst begin dit jaar, toen ABN Amro en ING bijna gefuseerd waren. Zo’n ‘nationale kampioen’, die de tweede bank van Europa had opgeleverd, zat vast op ‘de poppetjes’. Een interventie van het kabinet had dat kunnen verhelpen.

Helaas verzuimt de krant om duidelijk te maken hoe de Nederlandse consument gebaat zou kunnen zijn bij de vorming van zo’n nationaal bankenmonopolie. Inderdaad, in het geheel niet.

De dalende dollar

Internetters die al Googlend op deze site terechtkomen zijn vaak op zoek naar informatie over een vallende dollar, iets waar we bijna twee jaar geleden over schreven (en later nog eens). Om aan de vraag uit de markt tegemoet te komen: hoe is het nu met de dollar?

Met de crisis op de financiële markten een paar weken geleden, waarbij vooral Amerikaanse producten minder waard bleken dan gedacht, leek het moment daar dat de dollar een flinke uitglijder kon maken. De logica: Amerika heeft maandelijks grote buitenlandse investeringen nodig om zijn tekorten te dekken, maar wie wil nog investeren als de aangeboden effecten van lage kwaliteit blijken te zijn? Bij uitblijvende kopers moet de prijs omlaag.

Zoals de Economist deze week vaststelt is dat erg meegevallen. De dollar daalt wel, maar er is geen sprake van een val. En dat is mooi. Een daling van de dollar is op zich niet slecht, zelfs niet voor de Amerikanen, als er maar geen paniek uitbreekt waardoor het financiële systeem kapot gaat. Vergelijk het met een menigte die een stadion verlaat: één voor één is prima, met z’n allen tegelijk door de deur en het gaat mis.

Een stabiliserende factor blijken de bijzondere marktpartijen te zijn: de centrale banken maar ook de Chinese overheid. Die rennen niet meteen weg als er verliezen geleden worden en voorkomen zo een vlucht naar de deur. Nog niet zolang geleden werd het feit dat staatsbeleggers aan meer denken dan alleen de winst nog gezien als gevaarlijke eigenschap. Maar dat ging over aandelen, en aan het aanhouden van valuta kleven geen rechten van inspraak.

SMS-rente

De Volkskrant meldt dat het Finse bedrijf Ferratum sinds kort via sms of internet leningen aanbiedt van maximaal 300 euro met een looptijd van vijftien dagen. Voor een lening van 300 euro zijn de ‘bemiddelingskosten’ 75 euro.

Het Nibud heeft uitgerekend dat dit neerkomt op 600 procent rente op jaarbasis. ‘De behandelingskosten zijn immers 25 procent van de hoofdsom, gedurende een looptijd van vijftien dagen’.

Het Nibud onderdrijft schromelijk. 365 delen door 15, dat keer 25, dan kom je inderdaad uit op 600 procent. Maar om tot een rente op jaarbasis te komen, lijkt het voor de hand te liggen om uit te gaan van samengestelde interest. En dan komt 25% in 15 dagen neer op ruim 22000% op jaarbasis. Kassa.

(Naschrift: Ach, het moest een keer gebeuren. Inderdaad, Thijs en ik bleken gisteravond ongeveer gelijktijdig een post te produceren over hetzelfde onderwerp. Het gebeurde eigenlijk ook al bij deze aankondiging, maar toen trok Thijs ruimhartig zijn bijdrage terug. Omdat het nooit kwaad kan dingen op twee manieren uit te leggen, laten we ze nu toch maar allebei staan. En gezien het enorme belang van het onderwerp natuurlijk).

Last resort

En hup, daar gaat weer 47 miljard euro aan liquiditeit van de ECB de markten in. Dit ANP-bericht telt het op bij de bedragen van vorige week en zet de teller voor het totaal op €156 mrd, een derde van het Nederlands BBP. Gezien de looptijd van de kredieten (één dag) is dat optellen een beetje onzin, maar vooruit. Goed idee van de ECB?

Twee eminente Nederlandse economen laten zich uit. Sweder van Wijnbergen vorige week in het 8 uur Journaal (wie zegt dat economen nooit ergens komen?) vond het prima. Hij schetst de klassieke functie van de ECB als lender of last resort, een bank voor banken die ervoor zorgt dat de kredietverlening aan bedrijven tegen normale tarieven door kan gaan, ondanks het tumult op de financiële markten. Over de diepere oorzaak, de onzekere waarde van ingewikkelde derivaten, zegt hij dat er in de toekomst meer toezicht op die handel moet komen.

Willem Buiter (die trouwens sneller blogt dan Marco en ik bij elkaar) ziet het anders: krediet verstrekken aan banken tegen risicoloos onderpand verhelpt het probleem helemaal niet. Dat probleem is namelijk dat niemand de derivaten in kwestie nog wil kopen omdat de waarde ervan onbekend is. De markt ligt volkomen stil, en als onderpand voor ECB-krediet zijn ze in ieder geval waardeloos (update: bij de Amerikanen overigens niet). Volgens Buiter zou de ECB in zo’n geval de handel zelf weer op gang moeten brengen door ongelimiteerd te kopen en te verkopen tegen prijzen, vast te stellen door het bankpersoneel.

Reken maar dat dat voorlopig niet gebeurt. Maar het stuk van Buiter staat bol van de inzichten en is zeker de moeite waard voor iedere econoom die deze week op verjaardagen uit moet leggen wat er nu weer gaande is op de beurs. (update 2: verwijs uw zwager ook naar dit artikel van, daar is-tie weer, Maarten Schinkel in de NRC.)

Virtuele bank run

Het zal u niet ontgaan zijn. Er is paniek in de financiele wereld. De Volkskrant meldt dat rekeninghouders al meer dan een week hun spaartegoeden terug eisen van Ginko Financial, dat aan de rand van de afgrond bungelt. Tevergeefs. En de problemen bij Ginko zijn niet uniek.

Waar u Ginko Financial kunt vinden? Uhm, in het online-spel Second Life. Inderdaad, in Second Life is er geen centrale bank.

[dank aan Bastiaan]

Hedge funds

De New Yorker van twee weken geleden heeft een aardig artikel over de Nederlandse econoom Harry Kat, werkzaam in Engeland. Hij onderzocht het risico en rendement van zogenaamde hedge funds, investeringsfondsen die tegen zeer hoge commissie grote winsten beloven. En wat je eigenlijk al verwacht blijkt waarheid: de kosten zijn inderdaad hoog maar met de winst valt het in de praktijk bijzonder tegen.

Wie kennis heeft van de statistische eigenschappen van de verhandelde fondsen kan, gratis, een portefeuille op de efficient frontier samenstellen en het beter doen dan 80% van de hedge funds. Tekenend: als Kat een computerprogramma schrijft dat iets dergelijks automatisch doet krijgt hij prompt een aanbieding van een investeerder die het wel wat rustiger aan wil doen. [via]

Sommigen maken zich druk over de inefficiëntie die ontstaat als getalenteerde mensen hun dagen doorbrengen met iets dat een computerprogramma ook kan doen. Maar niet iedereen ziet de aciviteiten van hedge funds als tijdverlies: lees bijvoorbeeld de mening van Nobelprijswinnaar Becker.

Klassejustitie

Tt070427-1 De rechter in Amsterdam heeft uitspraak gedaan in de Dexia-leasezaak. In het kort: beleggers lieten zich verleiden om te speculeren met geleend geld, verloren en bleven zitten met een schuld. Daarna spanden ze een zaak aan tegen de bank die erom draait dat de beleggers van tevoren niet op de hoogte waren gesteld van de risico’s.

De uitspraak is bijzonder: een vergoeding gaat worden vastgesteld op basis van “salaris, opleidingsniveau, beleggingservaring en vermogen van de gedupeerde”. Hoe minder ervaren en opgeleid, hoe meer vergoeding, dat begrijp ik. Immers, die zaken maken het meer waarschijnlijk dat het contract niet goed begrepen is. Maar hoe rijker, hoe lager de vergoeding… wat zou daar achter zitten?

update: Hier staat een samenvatting van de uitspraak, dit is de relevante passage:

Daarbij gaat het erom of de afnemer de lease-overeenkomst ook zou hebben gesloten indien Dexia haar zorgplicht niet zou hebben geschonden. Omdat dit achteraf niet meer goed is vast te stellen, moet volgens de rechtbank een schatting worden gemaakt.

De rechtbank veronderstelt hier dus dat beleggers met veel geld eerder risico genomen zouden hebben dan beleggers met weinig geld. Is dat redelijk? Uit de standaard beleggingstheorie ken ik geen Euler-vergelijking waarin het vermogen een rol speelt. Maar zo goed zit ik daar ook niet in. Iemand?

Lenen

Deleningenman
Het is u niet ontgaan: we leven in een tijd waarin het makkelijk is een lening aan te gaan. Dat was niet altijd zo: het is niet zo gek lang geleden dat je voor krediet langs de plaatselijke bank moest, waar een ongemakkelijk gesprek met een zuinig kijkende directeur (waar heeft u het geld voor nodig?) meestal op niets uitliep.

Maar het is geen pretje om kredietverstrekker te zijn. Consumenten hebben een hekel aan je spotjes, de autoriteiten zitten continu achter je aan, politici hebben het op je gemunt. Het imago van de crediteur is al eeuwen niet best.

Tijd om het voor deze sector op te nemen. Want hoewel de spotjes inderdaad niet best zijn en menig kortzichtige consument zich in de nesten weet te werken heeft een goed werkende markt voor particulier krediet een groot voordeel: de macroeconomische conjunctuur wordt er een stuk rustiger van. In een ouderwetse recessie was er sprake van een cascade van negatieve schokken: bedrijf failliet, werknemers ontslagen, ex-werknemers geven minder geld uit, nog meer bedrijven over de kop, nog meer ontslagen, etcetera. Tegenwoordig wordt deze keten al in het begin doorgeknipt als de ontslagen werknemer een PL-etje afsluit om de maanden zonder werk door te komen.

Omdat recessies een geweldig verlies voor de economie betekenen levert de kredietsector hier een belangrijke bijdrage aan de welvaart van Nederland. (Zie, zoals altijd, ook de slimmeriken op Marginal Revolution.)

Arbitrage voor domme studenten

Hoera, de Tweede Kamer heeft het voor elkaar: volgens dit bericht mag elke student het komend studiejaar €7500 lenen tegen 3,7% rente. Eerder dreigde deze luxe situatie te worden afgeschaft.

Luxe? Jazeker, want de student heeft zo voor een lening van minstens 4 jaar de kredietwaardigheid van de Nederlandse staat, met bijbehorend rentepercentage. Het geld mag worden geïnvesteerd in een hoog-renderend financieel project.

In principe is dat project de student zelf. Immers, een jaar studie levert 7 tot 9 procent rendement. Maar voor studenten die het geloof in eigen kunnen verloren hebben is er altijd nog de AK-bank, die (met inleggarantie van de DNB) over 4 jaar risicoloos 4.4% rente biedt. Dat is nog altijd €50 arbitrage per jaar.

Centenkwestie

In Nederland weten we eigenlijk niet goed wat we nu aan moeten met onze muntjes van 1 en 2 eurocent. Veel winkels nemen al niet eens meer de moeite om ze aan te nemen of uit te keren. De produktie is nog kostbaarder dan de waarde van de muntjes in het geldverkeer. Het alternatief, de muntjes maar gewoon afschaffen, is al helemaal weggegooid geld.

In de VS hebben ze hetzelfde probleem, maar dan met de penny (1 dollarcent). François Velde, van de Amerikaanse Centrale Bank in Chicago, komt met een even eenvoudige als briljante oplossing. Kondig per decreet af dat alle muntjes van 1 en 2 cent vanaf heden 5 cent waard zijn. De muntjes blijven dan een nuttige functie vervullen, de waarde ligt in een klap boven de produktiekosten, de produktie van 5-cent-muntjes kan voorlopig even stilgelegd worden en het is ook nog eens een meevallertje voor diegenen die relatief veel muntjes gebruiken, en dat zullen de laagste inkomensgroepen zijn. [via]

Wie een neusje heeft voor arbitragemogelijkheden gaat nu alvast 1- en 2-cent-muntjes hamsteren.