Stuitend

Al vaak genoeg schreven wij over zogenaamde beleggingsexperts. Daarom moet iemand het wel heel bont maken om nog het vermelden waard te zijn. Gelukkig is daar Adriaan Hiele. Columnist bij het NRC, een krant waar verder best wel zinnige dingen in staan. In zijn laatste column van afgelopen zaterdag (“Mijd de index”, pg. 27, niet gratis online) ageert hij tegen indexbeleggen. Indexfondsen worden steeds populairder, en dat is niet voor niets. Door te beleggen in een fonds dat nauwgezet de index volgt, hoef je niet te betalen voor dure fondsbeheerders die denken het beter te weten en door een actief beleggingsbeleid alleen maar hogere transactiekosten genereren die ten koste gaan van jouw winst. Immers, de markt valt niet te verslaan. Maar dat is grote onzin, weet Hiele. En de economen hebben het gedaan:

[Over een lange periode de markt verslaan] kan in ieder geval niet volgens de geleerden van de universiteiten. Die lui beschikken over tijd, geld en geduld om historische koersen (en andere indicatoren) te bestuderen en daarop een pakkende theorie te baseren. Als het een beetje meezit, kan je met zo’n bedenksel een Nobelprijs winnen. Vaak ben je dan al op leeftijd en drukker met je gezondheid in de weer dan met de centen. Helaas. Volgens die geleerden kan je de markt niet verslaan.

Goed. Inderdaad, kant noch wal. Dat je de index niet kunt verslaan is dus maar een theorietje om een Nobelprijs te winnen. Die stelling is op zijn minst inconsistent. Wie een Nobelprijs wil winnen, zal toch met iets nieuws moeten komen. Waarom hollen al die economen dan achter deze ene theorie aan? Economen kunnen immers geen geld verdienen met informatie die al bekend is. Net zo min als beleggers trouwens.
Lees verder “Stuitend”

Regionale tariefverschillen

De kamer is bezorgd over de tarieven van de OV chipkaart, zo leerden we eind vorige week. De invoering van de kaart mag niet leiden tot grote regionale tariefverschillen, vinden bijna alle partijen.

Waarom is niet duidelijk. Regionale tariefverschillen zijn overal. Zo zijn huizen op het platteland aanzienlijk goedkoper dan die in het hartje van Amsterdam. En daar is niets mis mee. Tariefverschillen in het openbaar vervoer zouden net zo logisch zijn. Sterker nog, sommige onrendabele lijnen die nu niet meer rijden, zouden misschien rendabel kunnen zijn als het tarief wat omhoog mag. En ook het hanteren van een piek- en daltarief, zoals de NS doet, is een uitstekende praktijk waar het openbaar vervoer uiteindelijk alleen maar beter van wordt.

“Prijsdifferentiatie kan ook veel voordelen opleveren”, zegt de woordvoerder van het CDA. Hij heeft gelijk.

Fijne Friedmaandag!

Het is Milton Friedman Dag vandaag, ter ere van de onlangs overleden econoom. Voor Europeanen is de invloed van Friedman in de Verenigde Staten nauwelijks te bevatten. Wat zei deze kleine man dat de Amerikanen zo in vervoering bracht? Dat zal wel niet te maken hebben met het enigszins droge Monetarisme, waar de naam van Friedman hier vooral mee verbonden is.

Misschien is het verhelderend om het verhaal van een Europese immigrant te lezen, die in Amerika in aanraking kwam met Friedman’s werk en er een grote bewonderaar van werd. The Economist noteert:

Wachtend op mijn vrouw voor een partijtje gemengd dubbel zette ik de televisie aan. Het was alsof ik door de bliksem geraakt werd. Het was Friedman’s documentaire Free to choose, en die had een geweldig effect op mij. […] De overheid in Oostenrijk, waar ik opgroeide, was erg anders. Toen ik in Amerika kwam, wilde ik zoveel mogelijk te weten komen over de Amerikaanse manier van zakendoen, van het kapitalisme. Friedman’s werk inspireerde me.

Het treft: de vijfdelige documentaire over economische vrijheid is deze dagen gratis te bekijken. Ingeleid door de Europeaan van de quote hierboven. Ik raad u aan op deze dag eens een aflevering tot u te nemen.

Taxi!

Ik lees de columns van Ronald Plasterk graag. Hij heeft meestal gelijk en zo niet, dan zijn de argumenten toch de moeite waard. Het is jammer dat de Volkskrant ze niet online zet, zo wordt het een beetje moeilijk om ze hier te bespreken. Vandaag is het nog erger, want Plasterk’s column bespreekt twee artikelen die beide alleen voor abonnees te zien zijn. Dit wordt dus een lastig (en voor de doorzetters, een duur) debat.

Maar goed. De column heet de de heilige markt en u vindt hem op pagina 13. Het onderwerp is de taxibranche, die geliberaliseerde markt waar de prijzen hoog blijven en de kwaliteit afneemt. Lees verder “Taxi!”

iKoppelverkoop?

Er waart een spook door Europa. Dat begon vorig jaar al in Frankrijk, deze week volgde in rap tempo Duitsland, Noorwegen, en uiteindelijk ook onze eigen Consumentenbond. Aankopen bij iTunes kunnen alleen worden afgespeeld op een MP3-speler van Apple, en dat is niet eerlijk, vinden consumentenorganisaties. De consumentenbond dient een klacht in bij de NMa, wegens koppelverkoop en derhalve misbruik van marktmacht. Ook in de VS is al een rechtszaak gaande.

Lastige kwestie. Voor de consument is het natuurlijk uiterst irritant als je legaal aangeschafte muziek niet op je favoriete MP3-speler past. Maar misbruik van marktmacht? Apple is zeker niet de enige die legale downloads aanbiedt, en die markt lijkt ook redelijk toegankelijk voor nieuwe aanbieders. Ook is Apple niet de enige die MP3-spelers aanbiedt. Zoveel marktmacht heeft het bedrijf dus niet. Het is zeker een ander verhaal dan Microsoft, die door de EU werd bekeurd wegens het koppelen van Windows aan andere produkten: Microsoft heeft wel degelijk een bijna-monopolie voor besturingssystemen.

Apple verkoopt ook accesoires die alleen op de iPod kunnen, niet op concurrende spelers. Iets soortgelijks geldt voor veel auto’s. Ook koppelverkoop? Als ik een HP-printer koop, dan zit ik vast aan de absurde dure print-cartridges van dat merk. Dat is zeker koppelverkoop. Bovendien is het niet waar dat de aangeschafte muziek het alleen op Apple spelers doet. De muziek kan immers ook op 5 computers worden gezet. Ook als die niet van Apple zijn.

Er zijn zelfs argumenten in de literatuur dat dergelijk gebrek aan interoperabiliteit goed is voor consumenten. Minder interoperabiliteit leidt tot lagere prijzen. Bedrijven moeten nu scherper concurreren om een consument aan zowel de iPod als iTunes te krijgen, in plaats van aan de Microsoft Zune en de webwinkel die daarbij hoort. Ik gebruikte dat argument al eens eerder. Als Apple inderdaad wordt gedwongen om muziek te verkopen die op alle spelers past, dan zit het er dik in dat de prijs omhoog gaat.

Tis wat met die economie

Als Kees Driehuis de volgende plechtige woorden spreekt weet je dat het interessant wordt:

Het inherente gebrek van het kapitalisme is de ongelijke verdeling van zegeningen, terwijl de inherente waarde van het socialisme ligt in de gelijke verdeling van ellende, aldus Winston Churchill over staathuishoudkunde.

Het zou toch niet waar zijn: een vraag over economie in per seconde wijzer! En in de toegankelijke categorie deze eeuw nog wel. Eens kijken hoe het met uw kennis staat: naast het nerveuze gezicht van kandidaat Vincent Scholten ziet u negen economische stromingen. Koppel ze zo snel mogelijk aan onderstaande omschrijvingen; antwoorden na de klik.

Persecondewijzer

  1. Vormde de theoretische en economische grondslag voor het communisme.
  2. De waarde van een goed wordt bepaald door de kosten, aldus Adam Smith, eind 18e eeuw.
  3. Groei van de geldhoeveelheid beperken om inflatie tegen te gaan.
  4. Vrijhandel ter verbetering van de economische positie van de staat in het Europa van de 16e en 17e eeuw.
  5. De overheid moet ingrijpen om economische schommelingen te reguleren.
  6. Natuur en landbouw zijn de basisrijkdom van een land, zij zagen handel als improductief.
  7. Nationale economie beschermen onder andere door invoerbeperkende maatregelen.
  8. Economische groei van het rijke westen mag niet ten koste gaan van de derde wereld en het milieu.
  9. Stroming van de subjectieve waardeleer, zocht de waarde in het nut van goederen.

Lees verder “Tis wat met die economie”

iPod Index

Economen hebben een probleem als ze het inkomen in twee landen met elkaar willen vergelijken. Verschillende landen gebruiken vaak verschillende valuta en de wisselkoers weerspiegelt lang niet altijd de correcte relatieve waarde van die valuta. Daarom wordt gebruik gemaakt van Purchasing Power Parity: de wisselkoers waarbij de valuta dezelfde koopkracht hebben. In de praktijk komt dat neer op het bepalen van een mandje met goederen die de gemiddelde inwoner van het gemiddelde land consumeert, uitrekenen wat dat mandje in elk land kost, en op basis daarvan de ware wisselkoers bepalen.

Inderdaad, een heel gedoe. The Economist kwam daarom twintig jaar geleden met een mandje waarvan de waardebepaling een stuk eenvoudiger is: de Big Mac. Dat was niet eens zo’n gek idee, vooral omdat de onderdelen van een Big Mac meestal lokaal worden geproduceerd. De kosten van het produceren van een Big Mac zijn dus een redelijke afspiegeling van het prijsniveau in een land, en zolang McDonald’s de prijs van een Big Mac baseert op de productiekosten, is ook de prijs van een Big Mac een niet onaardige weerspiegeling van het algehele prijsniveau. Sterker nog, wetenschappelijk onderzoek laat zien dat de Big Mac Index een verrassend goede voorspeller is van wisselkoersbewegingen.

Na de Big Mac Index introduceert een Australische bank nu de iPod Index, waarin de lokale prijzen van de 2 GB iPod Nano met elkaar vergeleken worden [via]. Helaas is zo’n iPod Index helemaal geen goed idee. Lees verder “iPod Index”

Taxitarieven

Onrust in de taxibranche is al lang niet meer ongebruikelijk. Nu heeft de branche de Nederlandse staat voor de rechter gedaagd om het nieuwe tariefstelsel op te schorten. Dat nieuwe stelsel komt er op neer dat taxi’s alleen nog maar per kilometer mogen worden afgerekend, en dat er geen bedrag per minuut meer in rekening mag worden gebracht. Dat maakt de tarieven transparanter, vindt minister Peijs, en dat is goed voor de consument.

Natuurlijk hebben de taxichauffeurs dit keer gelijk. De kosten van een taxichauffeur hangen immers niet alleen af van de afstand die hij moet rijden, maar ook van de tijd die hij daarvoor nodig heeft. Als de prijs niet meer van die rijtijd mag afhangen, dan zullen ritten die relatief veel tijd kosten, domweg niet meer uitgevoerd worden. Concreet betekent dat: geen taxi’s in de spits. Taxi’s mogen door de nieuwe plannen dan wel goedkoper worden, zoals het AD zaterdag becijferde, maar als die goedkope taxi’s vervolgens niet rijden, daar heb je daar als consument vrij weinig aan. Net zo weinig als aan die transparante tarieven.

Recycling in China

Op steeds grotere schaal wordt er papier vanuit het Westen naar China geexporteerd om daar gerecycled te worden, zo leren wij in een artikel gisteren in het NRC over een Chinese vrouw die schatrijk met deze handel is geworden.

Maar papier is niet het enige dat in China gerecycled wordt. Kent u ze nog, de Leeuwenhose die Bavaria kado gaf bij het laatste WK voetbal? De overtallige oranje broeken-met-staart duiken nu op, geloof het of niet, in een Chinees gezelschapspel. Op YouTube staat zelfs de originele Chinese commercial, die overigens vrij hilarisch is. [via]