Het meest gelezen van 2013

Gelukkig nieuwjaar! Ook een traditie: het jaarlijks overzicht van de meest gelezen berichten van het afgelopen jaar (zie ook 2011 en 2012):

Vooral onze berichtgeving over de Nobelprijs trok dit jaar veel lezers en beslaat precies de helft van de top 10 (#2, #5, #7, #9, en #10). Absolute topper is echter het bericht over de affaire Reinhart en Rogoff, met enkele straatlengtes voorsprong op de rest. Opmerkelijk: in de maand van verschijning was het aantal pageviews van dit bericht nogal modaal, in de maanden daarna ver25voudigden de kijkcijfers. Waarom, dat blijft een mysterie.

2013

Hoewel het jaar nog niet helemaal op is, wagen we het toch alvast om terug te blikken op 2013. Het is een jaar van verandering, wat betreft de on-line economiediscussie in Nederland. Niet zozeer wat ons betreft; al achtenhalf jaar bloggen we hier over het vakgebied, en dat blijven we ook het komende jaar gewoon doen. Maar in die tijd is het ecosysteem diverse malen veranderd. Toen we in 2005 begonnen speelde de economische discussie zich met name af in de wandelgangen, in kranten, tijdschriften en economische literatuur. Sinds die tijd is de discussie vrijwel geheel verschoven naar het internet: via weblogs, fora, naar nieuwssites en verzamelblogs. En wellicht is 2013 het jaar waarin het zwaartepunt opnieuw verschoof, naar Twitter. Niet dat alle andere kanalen niet meer bestaan, maar de real-time discussie verloopt meer dan ooit met 140 tekens tegelijk. Wie erbij wil zijn, moet zich snel aanmelden voor een Twitter-handle.

Op deze site zagen we dit jaar, zoals alle voorgaande jaren, meer bezoek dan ooit. Al is de vaart er wel een beetje uit.

2013

Als je dan kijkt waar het bezoek nog vandaan komt, blijkt de kracht van een website boven de vluchtige tweet. Veel bezoekers zijn via Google op zoek naar een economisch begrip, en komen uit bij één van de 3000 1200 berichten in ons archief. De zoektermen-top 10 van dit jaar ziet er als volgt uit:

1 (4) hold up probleem
2 (-) solliciteren
3 (-) inkomensverdeling nederland
4 (7) geld vouwen
5 (-) invasie normandie
6 (-) prijsconvergentie
7 (-) accijns op vuurwerk
8 (-) transitiviteit
9 (-) paleis op de dam desolate boedelkamer
10 (5) producentensurplus

Duidelijk is te zien dat er dit jaar geen politieke aandelenmarkt was, een term die vorig jaar de top-10 domineerde. “Terug naar de gulden” is verdwenen, “solliciteren” komt hoog binnen in de lijst. Het zijn tekenen van deze tijd.

Zoals gezegd, we gaan nog even door. Alvast de beste wensen en graag tot ziens in 2014!

[Eerder: 2012, 2011, 2010, 2009, 2008, 2007, 2006]

Piek arbeidsmarkt (update 2)

De groep mensen  die in dit jaar 65 werd is ongeveer 10,000 personen groter dan de groep die dit jaar 15 werd (CBS). Omdat de groep 15-64 de potentiële beroepsbevolking omvat, kunnen we daarom stellen dat de Nederlandse arbeidsmarkt dit jaar in potentie gekrompen is. Dat proces is al aan de gang sinds maart 2011, toen we (opnieuw volgens het CBS) een maximum in het aantal 15-64 jarigen bereikten van 11.156.280 personen.

bevolking2013

Voor de komende jaren blijft de groep 15-64 krimpen, totdat we over een jaar of 25 iets meer dan 7% verloren zijn. Dat is de vergrijzing van de Nederlandse economie en er was een tijd dat onze premier dit een fundamentele omslag noemde. Want als de potentiële beroepsbevolking krimpt, kun je wachten op krapte op de arbeidsmarkt, stijgende lonen, en een verslechterde concurrentiepositie.

Het is maar een paar jaar geleden, maar hoe anders was het beeld in 2013. Van krapte geen sprake, de werkloosheid liep op, is inmiddels meer dan twee keer zo hoog als in 2008. En het arbeidsaanbod, zagen we vorig jaar, nam gewoon toe omdat (door de crisis?) een groter gedeelte van die groep 15-64 zich aan ging bieden op de arbeidsmarkt.

De demografische verschuivingen zijn ook maar klein, vergeleken met de stromen op de arbeidsmarkt. Maar ze zijn er wel ieder jaar, en uiteindelijk moeten ze effect hebben. Ergens in deze jaren gaan we de maximale omvang van de Nederlandse arbeidsmarkt meemaken.

Daarvoor moeten we kijken naar wat er precies gebeurt binnen de groep 15-64. Van de potentiële werkenden biedt zich maar een gedeelte aan, en daarvan heeft ook maar weer een gedeelte echt werk. In 2013 zagen we dat het aanbod een maximum bereikte in juli, en daarna licht terugliep (sommige analisten weten waarom). Qua banen ging het harder: in november waren er 70.000 minder werkenden dan in januari (CBS).

bevolking2013_2

Daardoor blijft de piek in het aantal werkenden liggen waar hij vorig jaar ook al lag: in het derde kwartaal (om precies te zijn: juli) 2008. Voor wat betreft het arbeidsaanbod noteren we een nieuw maximum in juli 2013. Voor beiden geldt dat er een kans is dat we hier de komende decennia niet meer overheen komen, maar gegeven is dat niet. Vooral het aantal werkenden kan nog wel eens over dit maximum, door het hogere aanbod en het langzame tempo van de demografische afkalving. Maar dan moeten we wel eerst de crisis uit.

Altijd wel gedacht

In zijn kerstverhaal in ESB (link voor abonnees) neemt Philip Hans Franses de hele economenwereld kostelijk op de hak. In zijn versie van 2014 komen allerlei voorspellingen plotseling uit. Mijn favoriete passage is deze:

De lente

Mede dankzij de rap stijgende huizenprijzen gaat ook de inflatie flink omhoog. Een zeer bekende economieprofessor neemt het woord in vele televisieprogramma’s waarin hij laat weten al bijna tien jaar lang te waarschuwen voor het inflatiespook, en zo roept hij triomfantelijk: “Zie je wel, het is zover! Ik heb het altijd al geweten.” En: “Ja, het is soms even wachten op een stijging van inflatie, in mijn geval zelfs acht volle jaren,maar ja, als het dan gebeurt, dan ben je natuurlijk erg trots op je eigen inzichten.”

Please consider the environment

Even iets heel anders. Met enige regelmaat krijg ik ze, mailtjes die ondertekenend zijn met de tekst

Please consider the environment before printing this e-mail.

Uiteraard is het tegengaan van verspilling een nobel en prijzenswaardig streven. Maar elke keer vraag ik me weer af wat nu eigenlijk de milieueffecten van deze boodschap zijn. Ga maar na.

Enerzijds: er zijn twee soorten mensen. Mensen die hun mail uitprinten, en mensen die dat niet doen. Misschien heb ik het mis, maar het lijkt me dat het aantal mensen dat door deze mededeling besluit om de mail dan toch maar niet te printen, nogal klein is. Het positieve milieu-effect van de mededeling is dan dus ook nogal klein.

Anderzijds: voor iedereen die de mail, ondanks de wervende tekst, toch besluit uit te printen betekent die extra regel tekst wel meer inktgebruik, in het ongunstigste geval zelfs meer papiergebruik, en dus meer milieuvervuiling. Wat uiteindelijk het netto milieu-effect van de mededeling is, is mij niet duidelijk, maar het zou zo maar negatief kunnen zijn.

Ik overweeg dan ook mijn mails af te gaan sluiten met de mededeling

Please consider the environment before signing your mail with “please consider the environment before printing this e-mail”.

Zijn Nobelprijswinnaars rabiaat rechts?

Op Twitter woede vorige week een korte maar hevige discussie naar aanleiding van een nogal curieuze column van Ewald Engelen waarin deze de Nobelprijs economie afdeed als een “effectieve witwasmachine voor rabiaat rechts economisch denken”, wat op Twitter leidde tot lijstjes van winnaars die toch best links zijn. Uiteindelijk bleek hij vooral de oorsprong van de prijs te bedoelen, niet de winnaars.

Hoe dan ook. Voor wie geinteresseerd is in de het gedachtengoed van Economieprijswinnaars is er nu het definitieve antwoord. Dit document geeft een gedegen analyse van 71 prijswinaars, hun politieke orientatie en, vooral, hoe die tijdens hun carriere opgeschoven is. Dat levert een erg mooi overzicht op voor iedereen met interesse in de recente geschiedenis van het economisch denken (via @economiewurm).

Ik moet toegeven dat ik nog niet de complete 467 pagina’s heb gelezen, maar figuur 2 op pagina 20 geeft al een aardige samenvatting, met Frisch, Leontief en Tinbergen als zeker uiterst links (of liever: least classical liberal) en Becker, Coase, Friedman, Hayek en Smith als zeker uiterst rechts (most classical liberal). Er staan zelfs meer economen aan de rechterkant van de tabel (en dus aan de linkerkant van het politieke spectrum, verwarrend genoeg) dan aan de linkerkant, maar dat kan een definitiekwestie zijn. Rabiaat rechts zijn ze gemiddeld dus zeker niet.

#economendag

De economendag vandaag kon qua drukte rustig wedijveren met de Libelle zomerweek. Een verslag van de ochtend staat hier bij Mathijs Bouman. Zelf was ik er pas in de middag, voor de hoofdact: vers Nobelprijswinnaar Robert Shiller die de Tinbergenlezing verzorgde.

Voor de vele economenfans die niet naar DNB konden komen staat hieronder mijn Twitter-verslag. Het is de tweede keer dat ik zoiets probeerde (hier de eerste keer) en ik moet zeggen, het houdt je goed bij de les. Tegenwoordig is er zelfs op dit vlak concurrentie: kijk vooral ook bij Mathijs Bouman (opnieuw) en bij @emsent, ook live vanuit de zaal.

Bij de (oergezellige) borrel achteraf merkte iemand nog op dat Shiller wel uitgebreid inging op Eugene Fama, zijn mede-winnaar, maar met geen woord gesproken heeft over Lars Peter Hansen, de derde laureaat. Dat is wel een beetje het lot van de econometrist, maar toch niet heel erg aardig.

Lees verder “#economendag”

Fama, Hansen en Shiller

Tja, dat komt er van als je je als econoom aan voorspellingen gaat wagen. Niet Barro, maar Fama, Hansen en Shiller wonnen zojuist de Nobelprijs Economie 2013.

Zij krijgen de prijs vanwege hun bijdrage aan een beter begrip van financiele markten. Die zijn erg lastig te voorspellen op de korte termijn, maar aanzienlijk beter op de lange (net als de Nobelprijs bijvoorbeeld [kuch]).

Wel een illuster trio: in essentie krijgt Fama hem voor de efficiente markthypothese, Shiller vanwege het aantonen dat markten juist niet efficient zijn. Met het onderscheid tussen korte en lange termijn geeft het Nobel-comite daar toch weer een aardige draai aan. Hansen is vooral econometrist en introduceerde GMM (Generalized Method of Moments), en kan dus uitrekenen wie gelijk heeft.

Fama geldt al jaren als topfavoriet (en werd ook in onze kolommen ongeveer elk jaar genoemd als kanshebber).  Ook Hansen werd genoemd. Shiller was bij de bookmakers zelfs topfavoriet. Tja. Efficiente markten dus. Maar vooral de combinatie van de drie is verrassend.

Saillant detail: Shiller staat gepland om aanstaande vrijdag in Amsterdam de KVS/Tinbergenlezing te geven. Benieuwd of dat nog doorgaat.

Zoals gebruikelijk heeft het Nobelcomite weer excellente achtergrondinformatie: het persbericht hier, uitgebreidere populaire informatie hier, gedegen wetenschappelijke achtergrond hier.

Meer Nobelprognose

De Wall Street Journal geeft een overzicht van alle, maar dan ook alle) mogelijke kandidaten. Knap werk als de winnaar daar niet tussen zit.

Op Twitter tipt Joshua Gans een prijs voor  Dixit, Sutton en Tirole, en dat zou helemaal geen gek idee zijn (al ben ik wat monder enthousiast over Sutton in dat rijtje). Iets richting econometrie zou ook niet gek zijn; Hanson, Angrist en Deaton zijn dan kansrijk.

Maar goed, dat zijn bespiegelingen voor volgend jaar. Uiteraard gaat de prijs dit jaar naar groeitheorie (en wel hierom). Thijs tipt Acemoglu, maar die lijkt me veel te jong. Eigenlijk is het volstrekt duidelijk. In huize Barro kan de champagne alvast koud worden gezet. Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid gaat de prijs dit jaar immers naar Robert Barro. Maandag om 13:00 uur weten we het zeker.

Wie nog terug wil kijken: deze website geeft een fraai panorama van het kantoor van Alvin Roth, een van de winnaars van vorig jaar. Wie goed rondkijkt ziet wat zijn geheim is: hij is eigenlijk met zijn drieën. En ik wil ook zo’n whiteboard.

Tot slot nog een aardige anekdote (via). Winnaars die bericht krijgen uit Stockholm geloven vaak niet dat ze echt hebben gewonnen. Dat geldt met name voor economen. Een van de eerste telefoontjes komt namelijk van de editor van de Nobel website, voor een interview. Zijn naam? Adam Smith.

Hier is het gesprek met mevrouw Phelps nog terug te luisteren.