economie is overal
Intrigerend: in de VS zijn recent zo weinig nieuwe auto’s verkocht en is de vraag naar tweedehands zodanig gestegen dat de prijs die op de tweedehands markt voor sommige modellen wordt betaald nu nog hoger ligt dan de prijs voor precies dezelfde auto een jaar geleden. Wie dat zag aankomen had dus die tweedehandsjes als lucratief beleggingsobject kunnen gebruiken.
Benieuwd of dat ook in Nederland het geval was.
Waar ik mijn vakantiegeld aan uitgeef? Geen idee. Het komt met alle andere bedragen op mijn rekening terecht en ik kijk alleen naar het totaal. Niet typisch, want de meeste mensen weten precies waar hun vakantiegeld naartoe gaat, blijkens dit onderzoek. Sommigen hebben er zelfs een bepaalde bestemming voor, in veel gevallen daadwerkelijk een vakantie.
Misschien klopt het onderzoek, misschien niet. De relevante vraag is of mensen meer aan vakanties besteden als het bedrag aan vakantiegeld toeneemt. Wie extra vakantiegeld ziet als een gewone loonstijging zal misschien een klein gedeelte aan vakanties uitgeven, maar zo werkt het niet bij iedereen. De Tilburgse econoom Peter Kooreman liet ooit zien [pdf] dat een verhoging van de kinderbijslag een ander effect heeft dan een gelijke verhoging van het overige inkomen: de extra kinderbijslag wordt eerder besteed aan zaken als kinderkleren. Zoiets zou ook voor vakantiegeld kunnen gelden.
Voor mensen zoals ik is vakantiegeld alleen maar lastig (zie eerder). De werkgever houdt loon achter, betaalt daarover geen rente, en komt er gemiddeld zes maanden later alsnog mee op de proppen. Het is echter populair, misschien wel omdat mensen zichzelf niet vertrouwen met het kapitaal. Als de vakantie geboekt moet worden, is het geld alweer uitgegeven. In die zin is het vergelijkbaar met Amerikaanse kerstmis-clubs, die je geld bewaren totdat het tijd is voor kadootjes. De vraag is of dit tegen-jezelf-beschermen motief nog werkt. Tegenwoordig is een lege bankrekening geen belemmering meer om toch geld uit te geven, en de schuldeiser komt het geld gewoon in mei halen.
Hallo vanuit Denemarken. Ik verkeer voor korte tijd aan de Deense kust en worstel dus een paar dagen met het lokale monopolygeld (waar men voorlopig niet vanaf wil). Denemarken is een mooi land om als vergelijking naast Nederland te leggen omdat de uitgangspunten zo vergelijkbaar zijn maar de beleidskeuzes vaak precies andersom. Dat geldt voor het geld, maar ook voor bijvoorbeeld het arbeidsmarktbeleid (Deense flexicurity versus Nederlandse ontslagbescherming – het CPB organiseerde er onlangs een conferentie over).
Een ander verschil is het uitbannen van de historische fout van het vroegpensioen. Waar we dat in Nederland vrij efficiënt gedaan hebben kwamen de Denen er niet goed uit. Hoewel ze in 2006 besloten dat hun efterløn op termijn niet houdbaar was, werd de verhoging van de bijbehorende leeftijdsgrens uitgesteld tot het verre 2019 (zie deze moeizaam vertaalde pagina). Iedereen die tijdens het besluit boven de 48 (!) was had van de hervorming geen last.
Dat was misschien wat oneerlijk en de huidige regering probeert er wat meer vaart achter te zetten. En dat had een heuse kleine crisis tot gevolg deze week, toen de Deense PvdA uit het overleg stapte. Dat vult de kranten en houdt de Denen bezig; de uitkomst is nog ongewis. Voor de passerende econoom is het geruststellend dat de ruzies gaan over de begroting van 2020, en niet die van vorig jaar.
Op het internet doen curieuze verhalen de ronde over hoe Osama Bin Laden zijn schuilplaats geheim hield. Zo meldde CNN dat buurjongetjes wiens bal over de omheining vloog, gecompenseerd werden met een klein geldbedrag zodat ze niet binnen de omheining hoefden om hun bal weer op te zoeken.
Dat doet een beetje denken aan het beroemde verhaal van Coase: boeren die gecompenseerd worden wanneer de vonken van langsrazende treinen hun gewassen afbranden, zullen daar misbruik van maken door hun gewassen juist zo dicht mogelijk bij de spoorlijn te planten.
En inderdaad: de New York Times meldt dat buurjongetjes daarop hun ballen expres over de omheining werkten.
De hele economenblogosfeer gonst vandaag van bewondering voor deze video, waarin Hayek en Keynes op eigentijdse wijze de voor- en nadelen van fiscaal beleid uiteenzetten. Inderdaad bijzonder knap gedaan. De eerste aflevering (over monetair beleid) staat hier.
De vraag van de dag van de ING bank is slim gesteld, en de uitslag doet ons ernstig achter de oren krabben.
De meerderheid van de invullers wint liever €10.000 in de loterij dan dat het eigen huis €30.000 meer waard wordt. Geld is geld, ben je geneigd te denken, maar kennelijk is er verschil.
Daar staat tegenover dat voor de extra 30 mille natuurlijk gewoon een extra hypotheek genomen kan worden, waarmee dat geld net zo concreet wordt. Het blijft een opmerkelijk resultaat.
Als ondernemer kijk je waar je kansen liggen. Valt ergens veel te verdienen, dan spring je er in. Ontstaat er zoveel concurrentie dat de prijzen tot onder je kosten gaan dalen, dan pak je je biezen en ga je weer iets anders doen. Op zoek naar nieuwe kansen.
De garnalenvissers denken daar heel anders over. Inderdaad, de sector die het een paar jaar geleden nog aan de stok kreeg met de NMa omdat ze niet eens onderlinge afspraken mochten maken. De garnalenvissers zijn vier weken massaal in staking, om zo te protesteren tegen ‘de veel te lage kiloprijs’. Op zich slim, want het effect van zo’n langdurige staking is natuurlijk precies hetzelfde als dat van collectieve vangstafspraken. Alleen is het een stuk lastiger voor de NMa om hier een stokje voor te steken.
Het verhaal is meteen een fraaie illustratie van waarom alleen al de hoop op staatssteun leidt tot grote economische inefficientie. Echte ondernemers gaan immers iets anders doen als de prijs te laag wordt. En wat doen de garnalenvissers?
We zullen in de komende dagen heel veel vergaderen.
Dus, door een terugval in de vraag loopt de omzet van KPN omlaag en daarmee de winst. Om de winst te herstellen wordt in de kosten gesneden en gaat het bedrijf het met 5.000 werknemers minder doen. Logisch toch?
Nou nee. De 5.000 werknemers zijn niet meer nodig vanwege automatisering en omdat hun werk wordt uitbesteed aan India. KPN heeft dus een manier gevonden om hetzelfde product te leveren voor minder geld. Als de leiding van het bedrijf probeert de winst zo hoog mogelijk te maken (en dat is hun werk) dan zou deze besparing altijd doorgevoerd moeten worden, en niet alleen als het slecht gaat.
Er zijn twee mogelijkheden. De eerste is dat de leiding helemaal niet bezig is de winst zo hoog mogelijk te maken. Mensen ontslaan is vervelend en pas als het echt niet anders kan grijpt men naar de botte bijl. De tweede mogelijkheid is dat de besparingsplannen van KPN niet zo simpel zijn als nu wordt voorgesteld. Misschien is het onduidelijk of de computers en de Indiërs wel een vergelijkbaar product kunnen leveren. Twijfels hielden het plan tot nu toe tegen.
Of het is toeval dat de ontslagen en de teruglopende omzet samenvallen. Maar zo wordt het verhaal niet gebracht.
Nu al meer dan de helft van de wereldbevolking op Twitter lijkt te zitten, wordt het misschien eens tijd dat wij dat ook gaan doen. Vaart der volkeren en zo, u kent dat wel. Hoe dan ook, vanaf nu kunt u ons vinden onder @eco_nomie_nl. Verwacht er niet te veel van: vooralsnog staan er vooral automatische linkjes naar onze artikelen, links en reacties. Maar wie weet.
Facebook lijkt ons vooralsnog duidelijk een stap te ver.
Altijd mooi als economisch onderzoek invloed heeft op de beleidsdiscussie. Gemeenten moeten zelf maar bepalen op welke zondagen hun winkels open mogen, vinden D66 en GroenLinks, die recent onderzoek in De Economist aanhalen dat dezelfde conclusie trekt. Saillant detail is dat een van de auteurs van dat onderzoek Elbert Dijkgraaf is, nu prominent kamerlid van de SGP, een partij die fel tegenstander is van het plan.
In het bewuste artikel verklaren de auteurs het aantal koopzondagen waar een gemeente voor kiest uit een aantal demografische en politieke variabelen. Die blijken een duidelijke invloed te hebben. Met andere woorden: gemeenten zijn prima in staat hun eigen beslissingen op dit punt te nemen. Echter
Dijkgraaf stelt dat zijn D66-collega [van der Ham] verkeerd uit zijn stuk citeert. Volgens hem gaat het er om dat gemeenten binnen de marge van de landelijk vastgelegde maximum van twaalf koopzondagen zelf moeten beslissen of ze een koopzondag willen. “Omdat het een wetenschappelijke analyse is zou mijn conclusie nooit kunnen zijn zoals Van der Ham die stelt”, aldus Dijkgraaf. “Simpelweg omdat gemeenten die volledige vrijheid niet hadden en die cijfers er dus ook niet waren.”
Nogal flauw en opportunistisch. Hier blijkt haast sprake van PVV-logica: de situatie is anders, dus kunnen we er niets over zeggen. De conclusie van het artikel luidt immers:
Clearly, by taking into account [of] these differences a clear-cut case exist[s] to decentralize the decision on Sunday shopping opening compared with rules on a national level.
en daar is geen woord Chinees bij.
Een saillant detail dat onvermeld blijft is dat de co-auteur van het stuk Raymond Gradus is, directeur van het wetenschappelijk instituut van het CDA.