Thijs

ANWB stemadvies

Met honderdduizenden landgenoten heb ik dit weekend ook maar de uitgebreide vragenlijst over rekeningrijden ingevuld op www.anwbledenpeiling.nl. De meest verrassende vraag was de laatste:

Ik vertrouw er maar op dat de Wielrijdersbond de ledenadministratie er straks alsnog bij pakt. Ook zou het leuk zijn als de bond wat zou testen op de consistentie in de antwoorden. Bijvoorbeeld in koppels als

Lastig zat trouwens, om relevante vragen te stellen zonder het antwoord al voor te zeggen. Wat dacht u van

Tja, duurder = nadeel, uiteraard. En op het eerste gezicht klopt het ook nog; de marginale kosten van de bedrijven met rijdend materieel gaan immers omhoog. Maar is het ook geen voordeel dat de loodgieter een keer op tijd op zijn afspraken kan komen?

Hoe dan ook, het is natuurlijk een vreemde gang van zaken om de 300.000 houders van een wegenwachtpas die én internet hebben én de hele zaak een bal kan schelen over een miljardeninvestering te laten beslissen. Maar laten we eerlijk wezen, een grotere kans om marginal voter te worden zal ik in mijn leven niet meer krijgen. Dus heb ik, indachtig onze eerdere argumentatie op deze site, de juiste vakjes pro-kilometerprijs nog maar eens aangekruisd. Wie weet helpt het.

Voor twijfelende stemmers: echt waar, die kilometerheffing is een prima idee. U kunt u laten overtuigen door Mathijs Bouman of door mijn slotbetoog.

Lees verder “ANWB stemadvies”

Een verstandig persoon

Interviews met succesvolle mensen in de Intermediair zijn vaak niet te harden: allemaal weten ze precies waarom ze het zo geweldig doen. Des te opmerkelijker dat de heer Bagijn, oprichter van Binck Bank, deze week zomaar twee verstandige dingen zegt in zijn loopbaan interview:

over beleggen: “Omdat je de markt niet kunt verslaan. De koersen hangen af van het nieuws en nieuws is onvoorspelbaar. Beleggingsadviezen […] hebben geen enkele toegevoegde waarde. […] Je kunt dus zeggen dat ik twintig jaar van mijn leven heb weggegooid, want zolang ben ik ermee bezig geweest.”
over zijn eigen verdienste: “Ik ben er niet van overtuigd dat ik een talent heb. Geluk is een grotere factor. Ik zei al: als ik in de Bijlmer geboren was…”

Nou moet natuurlijk wel iemand zich bezig houden met de vraag wat een bedrijf zo ongeveer waard is, maar voor de marginale belegger geldt punt 1 zeker. En als de oprichter van een beleggersbank tot dit inzicht kan komen, kan iedereen het.

Nou krijgt zijn nieuwe bedrijf (een vermogensbeheerder op basis van indexfondsen, zie ook punt 1) ook al van die goede kritieken. Zou dat ook geluk zijn?

De winter en de groei

Zijn ze nu goed voor de economie of niet, die afgelopen winterse weken? ING deed er onderzoek naar maar komt niet echt tot een conclusie: de één werkt en koopt meer, de ander juist minder. Hogere stookkosten zijn niet aan de orde want de gasprijs is laag en voor de koudegolf was het juist relatief warm.

Hoe de NOS er dan van kan maken dat kou goed is voor de economie vanwege de gasverkoop zal wel altijd een raadsel blijven. Belangrijker is dat de daadwerkelijke groeicijfers die straks beschikbaar komen ook geen uitsluitsel geven over het effect op de welvaart. Twee redenen: ten eerste zit veel van het positieve effect niet in de statistieken. Mijn (zeer gelukkige) collega die een week vrijnam om te schaatsen zorgt ook voor een lager BBP. Ten tweede is veel van de niet geplande productie juist het gevolg van narigheid. Zie bijvoorbeeld de extra uitkeringen van verzekeraars door sneeuw- en ijsschade (15 tot 20 miljoen). Over dit effect, en de geringe waarde van BBP als welvaartsmaatstaf, schreven we eerder na een grote storm.

Zout is goud

Voor de liefhebber van allocatieproblemen is het gedoe rond de verdeling van strooizout een mooi spektakel. Door de onverwachte kou en sneeuw is er veel meer zout nodig dan gepland, waardoor we het schouwspel van de verdeling van een schaars goed opnieuw kunnen aanschouwen.

En een fraai schouwspel is het. De ultieme belanghebbende, de automobilist, heeft er deze keer niets mee te maken. Spelers zijn Rijkswaterstaat, de provincies en de gemeenten, en de zoutleveranciers. Tussen die laatsten en de vragende partijen gaat het als verwacht, de prijs is gestegen en nieuwe voorraden worden aangevoerd.

Maar tussen de vragende partijen onderling is ook concurrentie, en daar loopt het een stuk minder gesmeerd. Sommige strooiers hebben een goed contract gesloten met de leveranciers, anderen zitten er al doorheen. Het is niet waarschijnlijk dat de verdeling op deze basis efficiënt is, en dus wordt er van alle kanten ingegrepen. Er worden prioriteiten gesteld, er is een zoutloket, en de machtige Randstad komt het zout straks halen in de provincie.

Je zou zeggen: organiseer een tweedehands markt voor zout. Maar dat inzicht is nog niet doorgedrongen:

In de gemeente Groningen is wel ruim voldoende strooizout. Daar is nog een voorraad van ongeveer duizend ton. Toch zijn andere gemeenten volgens een woordvoerder nog niet langs geweest met het verzoek zout over te nemen.

H&M vernietigt perfecte kleding

Dit is typisch zo’n bericht waardoor je gaat twijfelen aan het marktsysteem. Wat doen kledingzaken met niet-verkochte waar?

[…] grote ketens met kleding die te goedkoop is om opnieuw te verkopen, zoals de H&M, gooien ongebruikte kleding weg. […] Er worden gaten in gemaakt met machines en de zolen van schoenen worden eruit geknipt zodat ze niet meer gedragen kunnen worden.

Op zich valt dit wel te begrijpen. Als de ketens de kleding zonder schade aan de straat zetten gaat het publiek buiten staan wachten, in plaats van binnen geld uit te geven. Door de kleding te vernietigen lopen, als het goed is, de verkoopcijfers op.

Maar tegelijkertijd moeilijk te verteren, natuurlijk. De stad (het gaat over New York) is koud en vol met mensen die wel wat kleding kunnen gebruiken, maar geen geld hebben. En dan dit.

Toch moet het mogelijk zijn om iets slimmers te doen. H&M verliest geen geld als de afgeschreven kleren terechtkomen bij mensen die ze gegarandeerd nooit gekocht zouden hebben. De kwestie is of er te discrimineren valt tussen reguliere klanten en die laatste groep. En dat kan op veel manieren: door de kleren naar arme landen te sturen (zoals gebeurt met shirtjes van de verliezende partij van de Super Bowl) of te doneren aan organisaties die alleen aan armen leveren. De kosten van zo’n transactie zijn vast hoger dan het verknippen, maar de imagoschade blijft uit.

De praktijk doet trouwens enigszins denken aan de moedwillige beschadiging van boeken om ze te kunnen verramsjen, maar dat gewoon een kwestie van slechte contracten.

Update: H&M belooft beterschap.

Politieke ontwikkeling, de middenklasse en Noord Korea

De laatste berichten uit Noord Korea geven aan dat het regime druk bezig is met het plukken van de rijkere Noord-Koreanen. Er is een nieuwe munt ingevoerd en per persoon mag maar een beperkt bedrag worden omgewisseld; wie meer had gespaard heeft pech. Dat zijn vooral degenen die profiteerden van recente economische vrijheden:

Om de voedseldistributie te verbeteren besloot het Noord-Koreaanse regime in 2002 bepaalde markten iets meer vrijheid te gunnen. Boeren mochten hun eigen producten verkopen.

Dat dit slecht uitpakt voor de prikkels in de toekomst laat zich raden.

Waar is het regime bang voor? Misschien wel dit: de gebeurtenissen in Noord Korea verlopen exact volgens het patroon dat Daron Acemoglu en coauteurs in dit paper gebruiken om de geschiedenis van West Europa te begrijpen. Die begint als vrijwel alle landen zuchten onder een absolute vorst en de groei maar langzaam verloopt. Dan worden de handelsroutes over zee geopend waardoor plots veel geld verdiend kan worden. In landen waar hierdoor een sterke middenklasse ontstaat volgt daarop een politieke omwenteling: de middenklasse verwerft juridische bescherming van haar bezit en de absolute macht van de vorst wordt beperkt. De instituties die daarbij horen leiden tot hoge economische groei.

De twee meest succesvolle landen maakten op die manier grote ontwikkelingen door: Nederland had zijn Gouden Eeuw en in Engeland ontstond de industriële revolutie. Dat Noord Korea hier geen zin in heeft geeft aan dat het regime niet is geïnteresseerd in welvaart voor zijn onderdanen.

Grazen

Veel Nederlanders eten niet meer drie keer per dag, maar grazen gedurende het werk hun calorieën bij elkaar.

Een opvallend resultaat is dat het middagmaal er bij mannen met 25 procent vaker inschiet dan bij vrouwen, van wie 19 procent de lunch wel eens overslaat. Als mogelijke oorzaak wordt de zorgsector genoemd, waar meer vrouwen werken. Deze sector houdt er relatief gezonde lunchgewoonten op na.

Ik ken nog wel een andere mogelijke verklaring. In dit recente onderzoek bekijkt Daniel Hamermesh [eerder] de relatie tussen de keuze om te grazen in plaats van te lunchen, en het uurloon van de eter. Het blijkt dat een hoger loon leidt tot minder reguliere maaltijden, een uitkomst die prima valt te begrijpen in het licht van de opportunity cost van een lange lunch. De gemiddeld hogere uurlonen van mannen ten opzichte van vrouwen zouden dus het lunchgedrag kunnen verklaren.

Wie tijd heeft mag kijken of het kwantitatief klopt; ik ga nu lunchen.

Peuterleidsters in een potje

Goed nieuws: de peuter- en kleuterleidsters worden nageschoold. En het kost helemaal niets, want het geld wordt gehaald uit de aardgasbaten. Plannetje van onze oude bekende Sharon Dijksma, die erg enthousiast schijnt te zijn.

Ik haal even de eerdere voorbeelden aan: hier en hier. Want u herkende natuurlijk al de bekende overtreding van het potjesdenken waarbij uitgaven en inkomsten op oneigenlijke gronden gekoppeld worden. Het zal deze keer wel niet aan mevrouw Dijksma liggen, maar voor de opsteller van het persbericht dan maar: alle stijgingen in de overheidsuitgaven moeten ooit worden opgebracht door hogere belastingen. Door aardgasbaten op deze manier te besteden lossen we minder van de staatsschuld af, en die moet echt ooit betaald.

Dat laat onverlet dat als dit een rendabele investering is, we het zeker moeten doen. Maar dan hoort het niet af te hangen van de aardgasinkomsten.

Ga gespreid naar huis

Alles goed en wel, maar wat moet de individuele reiziger nu met de oproep van de NS om gespreid naar huis te gaan? Je kunt jezelf toch moeilijk in stukjes bij de trein melden.

Vaste lezers van deze site weten gelukkig wat te doen. De NS roept feitelijk op om een gemengde strategie te volgen bij het kiezen van de afreistijd. Dat betekent in dit geval dat je een rijtje mogelijke afreistijden tussen nu en zes uur opschrijft en vervolgens met een dobbelsteen (of met random.org) een alternatief kiest. Niet vals spelen en toch een andere tijd kiezen! Als iedereen zo te werk gaat, komen we keurig gespreid op het station.

Paul Samuelson

Diverse media melden dat eerder vandaag Paul Samuelson is overleden. Samuelson was, naast tekstboekauteur, een zeer succesvol academisch econoom. Hij werkte in een tijd waarin grote stappen werden gezet, waarvan vele door hemzelf (de lijst is lang; hier zijn twee theorema).

Het is met Samuelson’s geweldige oevre een beetje als met de Beatles: als eerste succesvolle popband hadden ze de liedjes voor het uitkiezen; er was immers nog niks. Aan de andere kant: als de Beatles er niet geweest waren zaten we misschien nog steeds in de Middeleeuwen.

Hier is een interview met Samuelson over macro uit 2004; dit is de biografie naar aanleiding van de Nobelprijs in 1970.