Thijs

Harde hand

Mankiw verwijst naar dit artikel in de NY Times over hyperinflatie in Zimbabwe. Tragisch geval, waar zoals altijd gewone burgers de dupe zijn van falend beleid. Maar een glimlach kun je toch niet bedwingen als je onderstaand leest:

The central bank’s latest response to these problems, announced this week, was to declare inflation illegal. From March 1 to June 30, anyone who raises prices or wages will be arrested and punished.

update: Stukje in het Nederlands; de auteur maakt een potje van het rekenwerk.

Ouder

Op zoek naar de prijselasticiteit van kermisattracties kwam ik vandaag terecht op de pagina die het CPB aan de doorrekening van het regeerakkoord heeft gewijd. Geen nieuws over de zweefmolen aldaar, maar in de vergrijzingsappendix van de notitie [pdf] staat een opmerkelijk feit:

In [de nieuwe bevolkingsprognose van het CBS] groeit de gemiddelde levensverwachting aanmerkelijk harder dan in eerdere prognoses. De levensverwachting in 2050 is bijgesteld van 79,6 tot 81,5 jaar voor mannen en van 82,6 tot 84,2 jaar voor vrouwen. Een hogere levensverwachting betekent dat de kosten van vergrijzing sterker toenemen dan eerder verwacht.

En inderdaad, het tekort loopt met 1,25% op. Vervelend voor het nieuwe kabinet, maar geweldig voor de bevolking natuurlijk: zomaar anderhalf tot twee jaar langer leven! Je vraagt je af waarom dit niet eerder het nieuws gehaald heeft.

Misschien vanwege de notoire onbetrouwbaarheid van dit soort projecties. Ik sprak eens een demograaf die mij uitlegde dat we de medische vooruitgang continu onderschatten (hij zag deze herziening kennelijk al aankomen): volgens deze man heeft een meisje dat in 2005 in Nederland geboren werd, 50% kans de honderd te halen. Is dat slecht nieuws? Voor pensioenfondsen zeker; voor de rest van ons zeker niet.

Verlaagd niveau

Teletekst citeert uit de gelekte pagina’s van het regeerakkoord:

"verlaagd niveau"?!

De quotes geven aan dat de redacteur niet helemaal op de hoogte is van de verschillende BTW-tarieven. Dit staat in het akkoord:

Quote

Kennelijk viel een ritje in de zweefmolen tot nu toe onder de eerste levensbehoeften, en dus in het lage tarief. Dat is met Balkenende 4 mooi afgelopen.

Wat ik mij nu afvraag: iedereen weet dat het verhogen van belastingen leidt tot uitval van de vraag. Als de kermis duurder wordt, nemen de bestedingen af en dus vallen ook de BTW-opbrengsten weer tegen. Om hier rekening mee te houden moeten de onderhandelaars kennis nemen van de prijselasticiteit van de vraag naar kermiskaartjes. (1) Wat is die precies? en (2) Hoe weten ze dat?

Op de pof

De rente op mijn spaarrekening bedraagt op dit moment 2,75%. Wie bij mijn bank leent betaalt 10%. Het is duidelijk hoe mijn bank, en alle andere banken in Nederland, hun geld verdienen.

Kan het anders? Ja: ik had degene die bij mijn bank leent direct kunnen benaderen (als ik wist wie het was) en mijn geld voor voor, zeg, 6,5% weg kunnen zetten. Daar hebben we beide voordeel bij, zo lijkt het. Dat is ongeveer het idee achter Boober, de nieuwe financiële broker: de site brengt individuele leners en investeerders bij elkaar. Ze pakken ook nog een procent commissie mee, maar er blijft genoeg winst over, lijkt het. Goed idee?

Dat hangt ervan af. Hoewel het hierboven lijkt of de bank niets doet voor zijn geld, heeft de financiële sector wel degelijk een functie. De kredietnemers worden gescreend en door het poolen van leningen worden de verliezen op dubieuze debiteuren uitgemiddeld. De vraag is of die dienst de marge van 7,25% waard is. Boober denkt van niet: de site spreekt over “mooie bankgebouwen en bonussen” alsof er overwinsten gemaakt worden. Dat impliceert dat er te weinig concurrentie in de banksector zou zijn, iets dat mij niet heel waarschijnlijk lijkt. Maar goed, de rendementen zijn mooi en er is enig onderzoek naar de leners (kredietbureau, verplichte spreiding). De wet is er nog niet klaar voor, de kamer huiverig, maar we zullen eens zien. Ik breng mijn geld er niet heen totdat de eerste wanbetaler succesvol is aangeklaagd.

Winststijging

Goed nieuws voor het Brits-Nederlandse Shell: de winst is in het afgelopen jaar met 12% gestegen. De winst in Amerikaanse dollars, om precies te zijn.

In de Britse pers neemt men die kwalificatie in acht: daar schrijft men dat de winst vorig jaar met 1% gestegen is. Logisch, want in het afgelopen jaar daalde de dollar ten opzichte van het pond met zo’n 10%.

Hoe zit het in de Nederlandse pers? Immers, de dollar verloor ook zo’n 8% op de euro het afgelopen jaar. Maakt niks uit: alle bronnen die ik kan vinden houden het op een winststijging van 12%.

(zie eerder ook dit staaltje.)

Vermoedelijk

Economen kunnen behoorlijk stellig zijn in het verklaren van gedrag. Laag geboortecijfer—komt door de AOW, dat werk. Maar dit bericht, vanmiddag op NOS Teletekst, is toch wel het andere uiterste.

Zou het?

Structurele aanpassing

Interview in de New York Times met Dani Rodrik, de invloedrijke ontwikkelingseconoom. Hij praat over vrijhandel, populair onder economen maar veel minder onder het volk. Dat is niet zo gek: economen weten dat vrijhandel uiteindelijk efficiënt is, maar de structurele aanpassingen die nodig zijn als we industriële goederen gaan importeren in plaats van produceren vallen op de schouders van de (ontslagen) werknemers. Rodrik zegt daarom dat vrijhandel niet kan zonder een goed sociaal vangnet. Dat zou algemeen bekend moeten zijn, maar dat is het zeker niet.

In de VS, waar het vangnet nog wel eens hapert, gaan steeds meer stemmen op tegen vrijhandel. In Nederland is die discussie niet actueel, hoewel dat wel zou kunnen. Dat komt mede door ons, ten opzichte van de Verenigde Staten, superieure sociale vangnet. Dat maakt mijn werk weer wat makkelijker.

Fijne Friedmaandag!

Het is Milton Friedman Dag vandaag, ter ere van de onlangs overleden econoom. Voor Europeanen is de invloed van Friedman in de Verenigde Staten nauwelijks te bevatten. Wat zei deze kleine man dat de Amerikanen zo in vervoering bracht? Dat zal wel niet te maken hebben met het enigszins droge Monetarisme, waar de naam van Friedman hier vooral mee verbonden is.

Misschien is het verhelderend om het verhaal van een Europese immigrant te lezen, die in Amerika in aanraking kwam met Friedman’s werk en er een grote bewonderaar van werd. The Economist noteert:

Wachtend op mijn vrouw voor een partijtje gemengd dubbel zette ik de televisie aan. Het was alsof ik door de bliksem geraakt werd. Het was Friedman’s documentaire Free to choose, en die had een geweldig effect op mij. […] De overheid in Oostenrijk, waar ik opgroeide, was erg anders. Toen ik in Amerika kwam, wilde ik zoveel mogelijk te weten komen over de Amerikaanse manier van zakendoen, van het kapitalisme. Friedman’s werk inspireerde me.

Het treft: de vijfdelige documentaire over economische vrijheid is deze dagen gratis te bekijken. Ingeleid door de Europeaan van de quote hierboven. Ik raad u aan op deze dag eens een aflevering tot u te nemen.

Taxi!

Ik lees de columns van Ronald Plasterk graag. Hij heeft meestal gelijk en zo niet, dan zijn de argumenten toch de moeite waard. Het is jammer dat de Volkskrant ze niet online zet, zo wordt het een beetje moeilijk om ze hier te bespreken. Vandaag is het nog erger, want Plasterk’s column bespreekt twee artikelen die beide alleen voor abonnees te zien zijn. Dit wordt dus een lastig (en voor de doorzetters, een duur) debat.

Maar goed. De column heet de de heilige markt en u vindt hem op pagina 13. Het onderwerp is de taxibranche, die geliberaliseerde markt waar de prijzen hoog blijven en de kwaliteit afneemt. Lees verder “Taxi!”

Tis wat met die economie

Als Kees Driehuis de volgende plechtige woorden spreekt weet je dat het interessant wordt:

Het inherente gebrek van het kapitalisme is de ongelijke verdeling van zegeningen, terwijl de inherente waarde van het socialisme ligt in de gelijke verdeling van ellende, aldus Winston Churchill over staathuishoudkunde.

Het zou toch niet waar zijn: een vraag over economie in per seconde wijzer! En in de toegankelijke categorie deze eeuw nog wel. Eens kijken hoe het met uw kennis staat: naast het nerveuze gezicht van kandidaat Vincent Scholten ziet u negen economische stromingen. Koppel ze zo snel mogelijk aan onderstaande omschrijvingen; antwoorden na de klik.

Persecondewijzer

Vormde de theoretische en economische grondslag voor het communisme.
De waarde van een goed wordt bepaald door de kosten, aldus Adam Smith, eind 18e eeuw.
Groei van de geldhoeveelheid beperken om inflatie tegen te gaan.
Vrijhandel ter verbetering van de economische positie van de staat in het Europa van de 16e en 17e eeuw.
De overheid moet ingrijpen om economische schommelingen te reguleren.
Natuur en landbouw zijn de basisrijkdom van een land, zij zagen handel als improductief.
Nationale economie beschermen onder andere door invoerbeperkende maatregelen.
Economische groei van het rijke westen mag niet ten koste gaan van de derde wereld en het milieu.
Stroming van de subjectieve waardeleer, zocht de waarde in het nut van goederen.

Lees verder “Tis wat met die economie”