Categorie: Prikkels

Drinken met mate

Er is discussie in het Verenigd Koninkrijk over een minimumprijs voor alcohol. Lees hier bijvoorbeeld een artikel van de nieuwsdienst van de BBC:

[The] report said a 50p minimum price for a unit of alcohol would mean a standard bottle of wine could not be sold for less than £4.50, a two litre bottle of cider for £5.50, and the average six pack of lager for £6.00.

De minimumprijs moet er komen vanwege de negatieve externe effecten van de consumptie van, bijvoorbeeld, een twee-literfles cider. Overigens kan van dit soort hoeveelheden ook de gebruiker zelf achteraf spijt krijgen, een probleem waar het in Engeland vooralsnog niet over gaat. Hoe dan ook, de PM is tegen.

Speaking at a press conference at 10 Downing Street on Monday [Gordon Brown] said: “We don’t want the responsible, sensible majority of moderate drinkers to have to pay more or suffer as a result of the excesses of a minority.”

Een reactie waarbij je je afvraagt wat meneer Brown zoal consumeert. Economisch gezien is dit namelijk helemaal geen probleem, mits het systeem correct wordt uitgevoerd. Gaat men in het VK inderdaad minimumprijzen hanteren dan loopt het mis: het aanbod wordt groter dan de vraag en het voorspelbare gevolg is een zwarte markt voor alcohol en een grote strijd om marktaandeel op de legale markt, met de bijbehorende toename van de reclame en andere marketing.

Het juiste recept is natuurlijk een extra accijns op alcohol, hoog genoeg om de prijzen op het gewenste niveau te krijgen. Het verschil is dat de extra opbrengst in dat geval naar de overheid gaat, die het geld kan gebruiken om de belastingen te verlagen. Op die manier verandert er voor de gemiddelde drinker in principe niets: de hogere accijns worden gecompenseerd door lagere belastingen. Zware drinkers betalen wel meer, niet-drinkers gaan erop vooruit. Het hele verhaal lijkt dan sterk op de manier waarop we in Nederland excessief autogebruik willen aanpakken.

Natuurlijk zijn er wel gedragseffecten: de gemiddelde drinker zal minder drinken en het vrijgekomen geld aan andere zaken besteden. Dit leidt bij hem/haar tot een welvaartsverlies maar bij alle anderen, door de externe effecten, tot een welvaartswinst.

Causaliteit

De vraag in de autosector loopt terug. De Volkskrant schrijft (het pijltje is van mij):

In februari werden ruim 31 procent minder auto’s geregistreerd => In Nederland wordt mogelijk ook een schrootpremie ingevoerd.

De schrootpremie is een Duits idee waarbij eigenaren van oude auto’s een subsidie van €2.500 krijgen op het inruilen van hun voertuig. De Tweede Kamer ziet een Nederlandse versie, gezien de problemen in de autosector wel zitten. Maar hebben die de oorzaak en het gevolg wel begrepen? Ik zie ook wel wat in

In Nederland wordt mogelijk ook een schrootpremie ingevoerd => In februari werden ruim 31 procent minder auto’s geregistreerd.

Baarmoederhalskanker

Thijs heeft gelijk. Alles komt terug. Een half jaar geleden hadden we het al eens over het plan om alle meisjes van 12 jaar in te enten tegen baarmoederhalskanker. Een goed idee, betoogden wij, want de baten zoals wij die veronderstelden zijn hoger dan de kosten.

Maar vandaag waarschuwt het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG) dat de baten wel eens nul zouden kunnen zijn. Anders dan wij in het oorspronkelijke bericht, houdt het NHG namelijk ook rekening met prikkels, waarvoor alle hulde. Het AD bericht:

Via bevolkingsonderzoek komen nu nog vaak alle virussen die baarmoederhalskanker veroorzaken tijdig aan het licht. Artsen kunnen dan ingrijpen om de ziekte de kop in te drukken. Onderzoekers van het NHG vrezen echter dat vrouwen straks zo veel vertrouwen hebben in het vaccin, dat zij het bevolkingsonderzoek links zullen laten liggen.

In theorie zou het NHG gelijk kunnen hebben. Het bericht suggereert dat het vaccin in slechts 70% van de gevallen effectief is. Maar de resterende 30% zou laag genoeg kunnen zijn om de individuele baten van het meedoen aan bevolkingonderzoek lager te laten zijn dan de kosten. Als het bevolkingsonderzoek effectief genoeg is, kan dat uiteindelijk leiden tot meer slachtoffers.

Nu leidt regelmatig bevolkingsonderzoek natuurlijk wel tot meer huisartsbezoeken dan een eenmalig vaccinatieprogramma. Huisartsen hebben dus ook een prikkel om te claimen dat niet vaccineren veel beter is. Maar waarchijnlijk ben ik dan te cynisch.

Fruit plukken

Twee artikelen over de productiviteit van fruitplukkers. Dit stuk van Tim Harford laat zien dat economie steeds meer een experimentele wetenschap wordt. Uit colleges in een ver verleden herinner ik mij dat ooit de Cobb-Douglas productiefunctie is getest bij het aanleggen van een weg (met werkers en graafmachines) maar dit artikel gaat enkele stappen verder.

En dan dit: drie aardbeienplukkers mishandeld door collega’s omdat ze te hard doorwerkten. Want daardoor liepen de relatieve prestaties te ver uit elkaar.

Russische babybonus

Wij hadden het al eens over prikkels voor het krijgen van babies, en dat die ook echt werken.

Ook uit Rusland komen berichten over een dergelijke prikkel. De gouverneur van Ulyanovsk besloot een paar jaar geleden dat iedereen die een baby krijgt op Ruslanddag (12 juni) in aanmerking komt voor een prijs. Hier staat een verontrustend verslag van de gevolgen. Kort samengevat: worden er normaal gesproken 4 babies per dag geboren, op 12 juni jongstleden waren het er 18, op 11 juni maar 2 en op 13 juni nul. [via]

Het nakijken hebben

De faculteit waar ik werk staat er op dat ik tentamens binnen drie weken nakijk. Blijkbaar zijn er meer universiteiten die worstelen met hetzelfde probleem: hoe zorgen wij er voor dat het personeel op tijd de cijfers doorgeeft?

Nu hebben economen een oplossing voor elk probleem. Precies dezelfde oplossing zelfs: prikkels. Als docenten ongewenst gedrag vertonen, dan kan via financiële prikkels hun gedrag worden beïnvloed. Geef gewoon een boete voor elk cijfer dat te laat bekend wordt gemaakt.

Wat zegt u? Dat is veel te theoretisch? Helemaal niet. Op Florida State University doen ze het gewoon. [via]

Afkickprikkels

Ik mag graag geloven in de kracht van economische prikkels. Maar dit bericht, dat een paar dagen geleden op nu.nl langs kwam, heb ik toch met stijgend ongeloof tot mij genomen:

Het geven van een beloning in combinatie met gedragstherapie helpt drugsverslaafden succesvol afkicken van drugs. Dat concludeert het Nijmeegse verslavingsinstituut Nispa, onderdeel van de Radboud Universiteit.

En welke beloning kregen deze verslaafden? Welke prikkel bleek voldoende om hen het laatste zetje te geven om van een ongetwijfeld vele duizenden euro’s kostende verslaving af te komen?

Als de verslaafden een bepaalde periode van de drugs wisten af te blijven, kregen zij beloningen in de vorm van een bioscoopkaartje of een abonnement op een fitnessclub.

Pardon!? Een bioscoopkaartje!? Tja. Misschien is er een ingenieuze gedragseconomische verklaring die ik even over het hoofd zie, maar vooralsnog lijkt het me een nogal onwaarschijnlijk verhaal. Om dezelfde redenen die Thijs al eens beschreef in het kader van een proef die destijds niet doorging. Mogelijkerwijs is er iets mis met de opzet van het onderzoek. Een selectie-effectje misschien?