Demonstreren tegen jezelf

De eerste reactie is natuurlijk een glimlach: middelbare scholieren die protesteren tegen de pensioenhervorming in Frankrijk. Wie de foto bekijkt ziet al snel waar het deze scholieren om gaat: klimmen op een vrachtwagen is veel leuker dan een proefwerk. Toch schijnen er honderdduizenden te zijn, in Frankrijk, die serieus menen dat de pensioenleeftijd niet omhoog mag. En ik herinner mij onze eigen Museumplein-protesten ook niet als uitsluitend bezocht door baby-boomers. En dat is vreemd, want feitelijk vragen de jonge demonstranten om niets anders dan een forse belastingverhoging, te betalen door henzelf.

In dit verhelderende artikel (voor abonnee’s ) werpt de VK-correspondent in Frankrijk enig licht op de zaak. Franse jongeren zijn ontevreden over het leven, de discipline op school,

En, laatste argument, het feit dat het voor jongeren sowieso bijna ondoenlijk is een baan te vinden, maakt een verhoging van de pensioenenleeftijd onredelijk.

Met dit soort argumenten kunnen we toch alleen maar constateren dat de Franse regering nodig eens een econoom op de PR-afdeling moet zetten. Eentje die uit kan leggen hoe hogere premies en werkloosheid samenhangen. En dan maar hopen dat de Franse jeugd één en ander nog kan bevatten.

(update quote verbeterd, met dank aan Enno.)

De Coalitiemarkt

Nu het nieuwe kabinet op het bordes heeft gestaan, is het eindelijk gedaan met onze coalitiemarkt. Anders dan bij de politieke aandelenmarkt is het onmogelijk om iets te zinnigs te zeggen over hoe onze markt het gedaan heeft: als de kans op de uiteindelijke coalitie continu was ingeschat op 10%, dan wil dat niet zeggen dat de markt het slecht gedaan heeft: misschien was die kans al die tijd ook wel 10%. Maar toch. Hier is het historisch koersverloop van de belangrijkste aandelen:

coalitiemarkt 

De groene lijn geeft de coalitie ‘Anders’ die het uiteindelijk ook geworden is. De gele lijn weerspiegelt Paars Plus, de lichtblauwe een CDA/VVD/PVV kabinet. Paars Plus was lang favoriet, zeker vlak na de verkiezingen, maar stortte in Juli in elkaar met het stuklopen van de onderhandelingen over dat kabinet. ‘Anders’ nam toen het stokje over, met een flinke dip begin september.

Uiteindelijk werden er op de markt 3025 transacties uitgevoerd. Dit zijn de grootverdieners:

1 areyouthebundscoach 34.107,47 6 sbalen 2.911,66
2 macaron 19.445,25 7 Dealy99 1.879,85
3 robvandervelde 9.364,66 8 eribarijder 1.841,03
4 kuulke 6.704,36 9 henkm 1.356,98
5 fhwpeters 5.826,23 10 Jorg 245,37

Van harte! Vergelijken we deze lijst met de uitslag van de PAM, dan valt vooral fhwpeters op, die daar bovenaan stond en hier plaats 5 inneemt.

Meer over Diamond/Mortensen/Pissarides

Verreweg de beste Nederlandstalige inleiding op het werk over markten met zoekfricties is de oratie van Pieter Gautier, vorig jaar afgedrukt in TPE (zie ook de column van Mathijs Bouman hierover, zijn bijdrage bij RTL-Z meldde hij al in de opmerkingen). Bij Mejudice hebben Gautier en van der Klauw het over de prijs. Mooi is ook het verhaal van Ed Glaeser in de New York Times. Paul Krugman is het roerend eens met de toekenning. Ook Marginal Revolution heeft weer veel info, hier bijvoorbeeld.

Wat ook aardig is om te melden is dat Peter Diamond in de running is voor een toppositie bij de Amerikaanse Centrale Bank, maar dat die benoeming tot nu door de republikeinen werd geblokkeerd. Deze Nobelprijs kon daar wel eens verandering in brengen.

Mortensen en Pissarides

Het werk van Diamond leverde een flinke literatuur op over markten met zoekfricties, bijvoorbeeld in de Industriële Organisatie, mijn vakgebied (zie bijvoorbeeld deze uiterst interessante bijdrage?¦). In die latere literatuur variëren consumenten bijvoorbeeld in hun zoekkosten, of zijn producten gedifferentieerd, waardoor de uitkomsten wat minder extreem zijn dan die van Diamond.

Een belangrijk toepassingsgebied van dergelijke zoekmodellen is de arbeidsmarkt, en dat is waar Mortensen en Pissarides actief zijn. In plaats van consumenten die een product zoeken gaat het dan om werkgevers die een geschikte werknemer zoeken, en werknemers die een geschikte baan zoeken. Ook dat levert fricties op, zodat er werkloosheid kan bestaan zelfs als er meer vacatures zijn dan werklozen. In zo’n wereld zijn werkloosheidsuitkeringen niet noodzakelijk verstorend, maar kunnen ze juist leiden tot een beter functionerende arbeidsmarkt, omdat ze werknemers de gelegenheid geven om rustig te zoeken naar een baan die echt bij ze past. Sowieso is het in markten met zoekfricties niet evident dat de vrije markt tot de meest ideale oplossing leidt, bijvoorbeeld omdat mijn zoekintensiteit gevolgen heeft voor jouw kansen op een baan (negatief), maar het werkgevers helpt om een goede werknemer te vinden (positief).

Zoals altijd heeft het Nobelcomite meer info (voor leken zowel als deskundigen)

Diamond heeft um! (en Mortensen en Pissarides)

Ach, het zoet der overwinning. Zoals deze weblog al als een der weinigen voorspelde heeft Peter Diamond zojuist de Nobelprijs gewonnen, voor “markten met zoekfricties”. Oh ja, Mortensen en Pissarides mochten ook meedelen.

Diamond krijgt um dan vooral voor zijn werk over de Diamond Paradox. Stel dat er een aantal bedrijven concurreert op prijs. Normaal gesproken zou je volgens het Bertrand model dan verwachten dat iedereen een prijs zet die gelijk is aan marginale kosten. Maar stel nu eens dat er zoekkosten zijn: een consument moet een klein beetje moeite doen om achter de prijs van een bedrijf te komen. Dat kost een consument s per bedrijf. Als alle bedrijven dan een prijs gelijk zetten aan hun marginale kosten, dan kan een van de bedrijven daar van profiteren door z’n prijs net een tikje (maar minder dan s) te verhogen. Voor een consument die daar terecht komt is het dan niet de moeite waard om naar een ander bedrijf te gaan (immers: de extra zoekkosten wegen niet op tegen de lagere prijs). Een prijs gelijk aan marginale kosten is dan geen evenwicht, omdat elk bedrijf een prikkel heeft zijn prijs net iets hoger te zetten.  Maar met hetzelfde argument is een iets hogere prijs ook al geen evenwicht. De enige prijs waarbij niemand nog een prikkel heeft om die iets te verhogen is de monopolieprijs. Door de introductie van kleine zoekkosten klapt het evenwicht dus van een volledig competitieve prijs naar de monopolieprijs, en dat is verontrustend.

(later meer)

Diamond – Mortensen – Pissarides

Zoekfricties. Goed voorspeld op deze website door Marco.

De Nederlandse pers komt met de volgende kwalificaties:

Zie uiteraard ook onze eigen berichten hierboven.

Maurice Allais

Terwijl we wachten op de Nobelprijs van dit jaar, komt het bericht dat Maurice Allais, de winnaar van 1988, op 99-jarige leeftijd is overleden. Allais is vooral bekend van de Allais Paradox, en dus eigenlijk een voorloper van de huidige stroom aan behavioral economics. Verder blijkt de man onder meer ook grondlegger van het overlapping generations model, en houder van een eredoctoraat van de Rijksuniversiteit Groningen.

Een econoom leest de krant

Daar zat ik, dagen achter elkaar in ‘s lands treinen, met het ochtendblad op schoot maar zonder netwerk. Ik schoot mijn medepassagiers aan met mijn observaties over het nieuws, maar die waren daar niet enthousiast over. En dus kom ik u maar lastig vallen met het nieuws van gisteren.

Lastig genoeg trouwens, reizen met het OV. Reizigers verliezen 5 ton per maand doordat ze vergeten uit te checken. Wat gebeurt er met dat geld?

Eurlings […] zei dat de vervoerders ‘geen euro’ mogen verdienen aan het slordige uitcheckgedrag van hun klanten. Die financiële meevallers moeten zij geheel aan verbeteringen voor de reizigers besteden. Het ministerie zal daarop toezien.

Ik snap dat de minister zijn hoofd er niet helemaal meer bij heeft in de laatste week, maar dit is natuurlijk lariekoek. Het doet een beetje denken aan de man die bij BuZa stond te protesteren tegen het feit dat zijn belastinggeld werd gebruikt voor ontwikkelingshulp. Een behulpzame ambtenaar kon hem ervan overtuigen dat ontwikkelingshulp geheel gefinancierd werd met de belastingen uit Alkmaar, en dat zijn geld allemaal ging naar de verbreding van de rijkswegen.

Hier idem. Elk vervoerbedrijf geeft iedere maand meer uit aan “verbeteringen voor de reizigers” (zelf even creatief invullen) dan er ooit met niet-uitchecken wordt verdiend. Het ministerie zal met een kluitje in het riet gestuurd worden.

(Ook in de krant: mooi stuk over stomvervelende economische columns. Die geven het vak een slechte naam.)

Nobel!

Ze beginnen al weer te vallen, de Nobelprijzen. Zoals gebruikelijk is die van Economie weer de laatste, want geen echte Nobelprijs. De prijs wordt volgende week maandag na 1 uur Nederlandse tijd bekend gemaakt. De hoogste tijd dus om in te zetten.

Volgend jaar tipten we Nordhaus, omdat het tijd was voor een outsider. Op zich bleek die observatie correct, alleen bleek de prijs te gaan naar twee andere outsiders. Dit jaar zal het weer tijd zijn voor een mainstream econoom. Nordhaus lijkt daarom niet kansrijk.

Topfavoriet volgens Ladbrokes vorig jaar was Eugene Fama, dit jaar lijkt het (nog) niet mogelijk om bij deze bookmaker te wedden. De andere favorieten waren Romer, Fehr, French, Nordhaus, Barro, Rabin en Tirole. Thomson noemt dit jaar Alesina, Kiyotaki, Moore en Murphy. Kiyotaki en Moore doen dingen die relevant lijken voor de actualiteit, en daar is het Nobelcomite altijd gevoelig voor. Murphy is een briljant empirisch econoom, maar lijkt te jong (mooie analyse over leeftijd en Nobelprijs staat hier) en voorzover ik kan inschatten ook niet baanbrekend genoeg.  Marginal Revolution noemt Thaler/Schiller, Weitzman/Nordhaus, “3 econometristen”, Tirole/Hart, (Douglas) Diamond, Jorgenson.

Bij ons vaste rijtje voorspellers voegen zich dit jaar, curieus genoeg, de Simpsons. Ja heus. In de eerste aflevering van dit jaar in de VS schijnen Lisa en drie vrienden een pooltje te hebben voor alle Nobelprijswinnaars. De aflevering is in Nederland niet te zien, maar hier staat een screenshot. De genoemde economen: Bhagwati, Holmstrom, Dixit, Helpman. Helemaal geen onaardig rijtje.

Fama en Barro verdienen um zeker, maar zijn politiek nog te gevoelig. Tirole’s kansen nemen met het jaar toe, maar is nog steeds jong. Op zich is het ook weer eens tijd voor een econometrist, Jerry Hausman misschien? Vooralsnog hou ik het op Peter Diamond, een econoom die ontstellend veel gedaan heeft, en inmiddels ook de juiste leeftijd heeft. Bovendien is hij met name bekend om zijn werk over sociale zekerheid, dus daar kan het Nobelcomite zich niet echt een buil aan vallen.

Het inflatiespook

Boeh! Morgen verschijnt Het inflatiespook, een boek met een subtitel annex inhoudsopgave: Waarom de inflatie in Nederland gaat toeslaan en hoe u uw vermogen kunt beschermen. Uit de bijbehorende website kunnen we twee opzienbarende meningen van auteur Edin Mujagic halen: de inflatie in Nederland gaat naar de dubbele cijfers terwijl de overheid onder één hoedje speelt met het CBS om het officiële inflatiecijfer laag te houden.

Wat betreft de eerste claim: het kan, maar waarschijnlijk is het niet. Dit schreven we eerder over het inflatierisico in Nederland. Er is een zaak te maken voor hogere inflatie in de toekomst waarin de grote schulden van (zuid-) Europese overheden een rol spelen. Die zaak hangt echter op de bereidheid van de ECB om haar kerntaak te negeren en die overheden een helpende hand te bieden. Wie iets weet van de Duitse houding ten opzichte van inflatie begrijpt dat zoiets zeer onwaarschijnlijk is. Volgens mij stappen de Duitsers nog liever uit de Euro dan dat ze de geldpers laten draaien. En in monetaire zin is Nederland altijd een westelijk Bundesland geweest. Beleggers in inflatie-gerelateerde obligaties zien de komende 30 jaar geen dreiging.

Maar dan laat ik mij natuurlijk bedotten door de officiële cijfers, die volgens de auteur vier tot zeven procent te laag zijn. Een idee dat breder leeft: Marco kwam jaren geleden al met het plan voor een gevoelsinflatie. Er blijkt een sinister complot achter te zitten:

Wie zich daarin verdiept komt al snel erachter dat er sprake is van een vooropgezet plan. Zoals gezegd is het begonnen in de VS. Wie op onderzoek uitgaat ontdekt uiteindelijk dat de overheid niets schuwt om de inflatie lager voor te stellen dan die werkelijk is. […] Het duurde niet lang of ook in Europa en Nederland gingen de overheden meedoen. Het betreft hier geen complottheorie.

En hier wordt het verhaal toch wel een beetje hysterisch. Een scenario van hoge inflatie is niet onmogelijk, maar dan gaat het ook echt hard. Het idee dat het publiek ondertussen niets doorheeft omdat het wordt misleid door de lage, officiële cijfers vergt wel erg veel fantasie.