economie is overal
De benoeming van Van Rompuy en Ashton tot president en buitenlandse vertegenwoordiger van de EU is natuurlijk een historische gebeurtenis. Helemaal voor deze website, omdat zowel de president als de vertegenwoordiger van huis uit econoom zijn.
Oftewel: aan het werk, dame en heer! Op de schop met het landbouwbeleid, de tarieven en de opkoopregeling. Over een jaar komen we controleren.
Belasting heffen is om twee redenen vervelend. Behalve dat geld afstaan van zichzelf al niet leuk is, verstoren belastingen ook nog eens het efficiënte evenwicht. Neem de vermogensbelasting: door die heffing passen mensen hun gedrag aan en sparen ze minder dan ze eigenlijk van plan waren. Dat is niet efficiënt.
Beter zou het zijn om de spaargelden pas achteraf te belasten. Dus eerst aankondigen dat de vermogensheffing nul is, en een jaar later toch belasting heffen. Dat is nog steeds vervelend, maar de excess burden is eraf. Jammer dat je zoiets maar één keer kunt doen. Als het al lukt.
De Nederlandse fiscus, die plots geïnteresseerd is geraakt in buitenlandse tegoeden, komt dicht bij dit ideaal. Eerst de klanten de indruk geven dat ze hun geld zonder heffing in Zwitserland kunnen parkeren, en daarna dreigen met boetes zodat ze het alsnog aangeven. Als de Zwitsers meespelen kunnen ze, als de buit binnen is, het bankgeheim in ere herstellen om over een paar jaar nog eens hetzelfde te doen. [Zelfde principe, eerder: hier]
Inmiddels lijkt duidelijk dat er met de Iraanse verkiezingsuitslagen geknoeid is. De vraag is of dat ook statistisch valt aan te tonen.
Als mensen getallen uit hun duim gaan zuigen, dan zorgen ze er bewust dan wel onbewust voor dat alle cijfers ongeveer even vaak voorkomen, dus de 1 net zo vaak als de 2 net zo vaak als de 3 etcetera.
De werkelijkheid is echter niet zo willekeurig. Als je kijkt naar getallen uit de echte wereld, aandelenkoersen, nationale inkomens, bevolkingsaantallen, stemmen in een verkiezing, dat soort dingen, dan blijken die getallen in ruwweg 30% van de gevallen te beginnen met een 1, in 17% van de gevallen met een 2 en in slechts zo’n 5% van de gevallen met een 9. Die reeks kansen staat bekend als Benford’s Law en heeft te maken met het feit dat veel fenomenen in de echte wereld logaritmisch groeien. Verzin maar eens een willekeurig getal, schrijf dat op een papiertje, tel er zeg 5% bij op, doe dat pakweg duizend keer en zo’n 30% van de resulterende getallen zal beginnen met een 1.
Benford’s Law is ideaal om fraude op te sporen. Het schijnt gebruikt te worden door belastinginspecteurs. En inderdaad, even Googelen levert op dat ook de Iraanse verkiezingsuitslag aan deze analyse [pdf] is onderworpen. Uitkomst: de kans dat de verkiezingsuitslag niet uit de duim is gezogen is minder dan 0.7%. Dit bericht geeft een mooie samenvatting van de analyse, maar plaatst ook wat kanttekeningen.
Helaas. Onze Johan van de Kieft lobby heeft niets mogen uithalen. Het is Zalm geworden.
Het valt niet mee tegenwoordig, econoom zijn. Al die modellen van ons, dat is helemaal niks, markten zouden helemaal niet werken en we hadden niet eens de kredietcrisis aan zien komen. Qua gebrek aan aanzien doen we nauwelijks nog onder voor topbankiers, zo lijkt het.
In zulke tijden ga je je wanhopig vastklampen aan elk positief geluid. Elk nieuwtje dat maar een beetje bij kan dragen aan een wat positievere beeldvorming van De Econoom, je grijpt het met beide handen aan.
Valt er iets positiefs te melden dan? Toch wel. Bij de aankondiging van de Oscarnominaties vorige week bleek een van de genomineerden voor Beste Acteur Richard Jenkins voor zijn rol in The Visitor. En nu komt het: Jenkins speelt in die film een econoom. Ik bedoel maar.
Vandaag in de krant:
Een Nederlands huishouden verkwist jaarlijks gemiddeld ongeveer 57.000 liter schoon drinkwater. Dat stellen de schrijvers van het boek ‘Every drop counts’, dat woensdag verschijnt. Volgens de samenstellers kan het drinkwaterverbruik in Nederland zonder ongemakken ongeveer worden gehalveerd.
Economisch gezien is dat natuurlijk een vrij onzinnig concept, verkwisten. Mensen gebruiken een bepaalde hoeveelheid drinkwater. Die hoeveelheid wordt bepaald door de prijs van water. Als water duurder wordt, gebruiken ze minder, als het goedkoper wordt, gebruiken ze meer. Maar hoe bepaal je dan de hoeveelheid water die een mens redelijkerwijs mag verbruiken? En dus hoeveel er verkwist wordt? Dat lijkt me een vrij willekeurige keuze. Hoe minder water je verbruikt, hoe oncomfortabeler het wordt. De hoeveelheid die hier als ‘redelijk’ wordt bepaald, is geenszins een ondergrens. Minder kan ook, maar dan wordt het nog oncomfortabeler. Dat er een scherpe grens zou zijn waaronder het plotseling ‘ongemakkelijk’ wordt, is natuurlijk fictie.
Wie een bepaalde hoeveelheid water verbruikt, kiest daar zelf voor, door kosten en baten tegen elkaar af te wegen. Goedbeschouwd kan van verkwisting dan geen sprake zijn.
Zie ook dit gerelateerde bericht.
Het is toch wat. Een maand geleden meldden wij licht verbaasd dat de voorspelmarkten bij Intrade suggereerden dat McCain op dat moment favoriet was om de volgende president van de VS te worden. Wat blijkt nu? De koers werd gemanipuleerd. Een ‘institutionele investeerder’ heeft vele tienduizenden dollars in de markt gepompt in een poging het aandeel McCain omhoog te krikken.
Een paar weken geleden werd bij Freakonomics al het vermoeden uitgesproken dat er gemanipuleerd werd. Zo werden er grote koopopdrachten geplaatst op het moment dat de handel erg dun was en de koers dus relatief eenvoudig te beinvloeden. Bovendien stond het aandeel McCain zo’n 10% hoger dan op vergelijkbare voorspelmarkten.
Waarom wij ondanks deze manipulatie toch blijven geloven in voorspelmarkten?
Inmiddels staat het aandeel McCain weer gewoon op 15.8%. Zoals het hoort.
Naast de bij vlagen briljante Dilbert-strip, maakt Scott Adams ook deze weblog . Zo af en toe schrijft hij daar verrassend zinnige dingen over economen en economie, zie bijvoorbeeld ons link-archief, of deze post.
In deze bijdrage merkt hij op dat, om een verantwoorde keuze te maken bij de aanstaande presidentsverkiezingen, je op z’n minst moet weten wie de beste economische plannen heeft. De beste manier om daar achter te komen is door economen te ondervragen. Persoonlijk nam ik deze aankondiging van een grootschalige enquete niet echt serieus, tot ik gisteren onderstaande e-mail kreeg, wegens lidmaatschap van de American Economic Association.
Helaas kan ik u niet vertellen wat er allemaal precies gevraagd wordt. Toen ik opbiechtte dat ik geen Amerikaan ben, werd ik er meteen uitgegooid.
Lees verder “Dilbert ondervraagt economen”
De waarde van het leven van een Amerikaan blijkt volgens milieuorganisatie EPA met bijna een miljoen dollar te zijn gedaald tot 6,9 miljoen dollar. De Volkskrant had er al een ietwat warrig bericht over.
Is dat erg, zo’n daling? Nee hoor, hooguit is hier sprake van wat nieuwe studies en voortschrijdende inzichten. Het getal wordt vooral gebruikt om afwegingen mee te maken, zoals wij ook al eens deden. Gisteravond bij Met Het Oog Op Morgen een uitstekend interview over de kwestie met een ontspannen Sweder van Wijnbergen, van zijn vakantieadres. Het is hier terug te luisteren en begint rond minuut 49.
Het is slecht gesteld met de financiële huishouding van 5 miljoen Nederlanders, zo leert onderzoek. Men heeft onvoldoende geld op de bank en kent het verschil niet tussen een aandeel en een obligatie. Uiteraard is dat weer reden tot zorg, beleid, en onderzoek.
Eerder gaf budgetvoorlichter Nibud een vergelijkbaar bericht af over het lage spaarsaldo van veel Nederlanders. Niks aan de hand, reageerden wij toen, die burgers hebben groot gelijk. Een optimaal consumptieprofiel kan best gepaard gaan met een tijdelijk laag vermogen. En ook hier lijkt er weinig mis: dat 10% aan het eind van de maand het geld op heeft, is een normale situatie en niet zorgwekkend zolang er maar doorstroming is in die groep. Studenten die nu hun geld opmaken zullen dat over tien jaar niet meer doen. Wie niet belegt zal het worst wezen wat een aandeel of obligatie is. En met onze forse collectieve besparingen is het maar voor een kleine groep mensen rationeel om ook nog zelf te gaan beleggen. Laat dat lekker aan het pensioenfonds.
Hoe dan ook, men wil meer aandacht op scholen voor het omgaan met geld. Alsof men daar niets anders te doen heeft. Beter is het om de kennis bij te spijkeren door 5 minuten te besteden aan deze test. Gegarandeerd dat u dan in het volgende onderzoek hoort bij de categorie goed geïnformeerd.