Categorie: Radio en TV!

Prisoner’s Dilemma bij Teleac

Afgelopen zondag bij “Hoe?Zo!” het gevangenendilemma. Leuk, zou je zeggen. Kijk eens naar het fragment:

Inderdaad, dat blinkt niet uit door duidelijkheid. Toch jammer. Dat bekennen een dominante strategie is, komt niet helemaal uit de verf. Dat het sociale optimum is om allebei te zwijgen, al helemaal niet. Ook vraag ik mij af waar het ‘juiste’ antwoord vandaan komt: De Deskundige beweert dat er in de praktijk meestal wordt samengewerkt. Literatuurverwijzingen worden niet gegeven, maar zou het al waar zijn, dan kan ik me voorstellen dat dat gebaseerd is op experimenten waarin het spel herhaald wordt, en dat is natuurlijk een heel ander verhaal.

Op de website (klik op “volgende” en dan op vraag acht) wordt beweerd dat het prisoner’s dilemma “een manier is om informatie uit gevangenen te krijgen”. Jammer, want dat is natuurlijk niet de essentie. Ook verhoudt die opmerking zich wat vreemd tot het vermeende ‘juiste’ antwoord.

Toch maar Per Seconde Wijzer dan?

Sparen voor het prepensioen

Werknemers jonger dan 58 jaar kunnen hun vroegpensioen wel vergeten, schrijft de Volkskrant. Financiën maakt bijsparen via pensioenfondsen onmogelijk door een strikte interpretatie van de belastingregels.

  • Waar gaat het over? Laten we eerst duidelijk stellen: iedereen is vrij om met pensioen te gaan wanneer hij of zij wil. Gewoon je baan opzeggen en lekker thuis gaan zitten. Het gebrek aan inkomen vang je op door van tevoren flink te sparen. Maar daar zit ‘m de kneep: als je via een pensioenfonds spaart, levert dat twee belastingvoordelen op: er wordt pas bij uitbetaling inkomstenbelasting geheven, vaak in een lagere schaal (scheelt zo’n 10 procent-punt) en tot die tijd is er geen vermogens-rendementheffing (scheelt 1,2% per jaar). Wie op z’n 55e een zelf een bedrag spaart houdt een kwart [xls] minder over dan wie via een pensioenfonds spaart. De hoeveelheid die via een pensioenfonds bijgespaard mag worden is nu beperkt.
  • Waarom? Twee goede redenen: ten eerste haalt de staat zo meer belastingen binnen. Ten tweede moedigt dit mensen aan langer door te werken, waarmee een tekort aan arbeid de komende jaren bestreden wordt. Dat is hard nodig.
  • Protest! Inderdaad, 4 jaar geleden was er massaal protest tegen ingrepen in de vervroegde uittreding. Met het akkoord dat daarna gesloten werd dacht men de prepensioenen nog tijden te kunnen aanbieden. Dat valt nu tegen en dus maken de uitvoerders zich boos. Maar destijds ging het om een grote beleidsoperatie; het is een stuk moeilijker om massa’s op de been te krijgen omdat de staatssecretaris een strikte interpretatie aan de fiscale ouderdomspensioenruimte geeft.
  • Wie wint? Als de belastingvoordelen gewoon zouden blijven, krijgt de overheid minder geld binnen. Dat betekent dat er minder uitgegeven kan worden, of dat iemand anders meer moet betalen. Iedereen die niet met vroegpensioen wil maar wel belastingen betaalt, heeft hier dus voordeel bij. Dat zijn met name de jongere generaties.

Zo ongeveer. Om 11:35, op Radio 1, probeer ik deze subtiele zaken helder aan het volk door te geven. Commentaar? Graag voor die tijd! Te laat. Hier de hele uitzending, hier uw blogger, [2.6Mb MP3] hees en via de telefoon.

Het verdelen van arbeid

Door het werk in een economie te verdelen kunnen de werkers zich specialiseren, waardoor de totale productiviteit omhoog gaat en iedereen beter af is. Het is de essentie van the Wealth of Nations, een klassieker uiteraard maar misschien wat droge kost voor de amateur-econoom.

Gelukkig keert het inzicht uit 1776 keer op keer terug, onder meer in dit stukje Frasier uit de aflevering waarin de hoofdpersoon en zijn broer, beide psychiaters, vergeefs zelf proberen het toilet te repareren. De loodgieter komt uiteindelijk, de natuurlijke orde is hersteld, en een filosofisch moment bij een glas wijn brengt ons terug bij Adam Smith.

capture

Klik hier voor de video.

De tweede pijler

Wie werkt krijgt een gedeelte van zijn of haar loon pas veel later, in de vorm van een pensioen. Dat is een verplichte manier van sparen die behoorlijk omvangrijk is: bij het grootste pensioenfonds, het ABP, gaat het om 20% van het brutoloon boven de €10,100 en dat is veel geld. Het kan zomaar zijn dat je twee van de twaalf maanden per jaar niet betaald wordt maar voor je pensioen werkt.

De werkgevers hebben een nieuwe nota over pensioenen en Trouw schrijft erover:

Weliswaar is het Nederlands pensioenstelsel uniek en iets om trots op te zijn maar het is ook kwetsbaar, zo schrijven de werkgevers in een nota. Boosdoener is onder meer de langere levensverwachting. Versobering is hun remedie.

De vakbonden zien het, dat had u al verwacht, niet zitten. Geen nood, woensdag zal ik proberen een en ander nog eens uit te leggen op Radio 1 (u merkt, als deskundige ben ik zeer gevraagd. En deze keer weet ik er ook nog iets vanaf! Commentaar uiteraard welkom tot 11:00 morgenochtend bedankt; uitzending staat hier (28.1Mb MP3) en dit is alleen uw blogger (8.7Mb MP3).)

Lees verder “De tweede pijler”

De mededingingswet

De mededingingswet is tien jaar oud en alsook haar uitvoerder, de NMa. Wat heeft de gewone consument eigenlijk aan die wet?

Bondig samengevat kun je stellen dat de wet voor de kopende consument voor twee dingen zorgt:

  1. Er moet iets te kiezen zijn. Behoudens hele speciale gevallen moet je als koper kunnen kiezen tussen meerdere aanbieders van hetzelfde goed of dienst.
  2. De aanbieders mogen ook niet stiekem als één opereren, door afspraken te maken over prijs of beschikbaarheid.

Wat heeft de consument aan die keuze? Het lijkt misschien wel makkelijker om gewoon met één aanbieder van doen te hebben, dat scheelt keuzestress en zoekkosten. Het grote voordeel van keuze is dit: doordat er mededinging is, worden alle aanbieders gedwongen de consument de best mogelijke deal te bieden.

(Dit alles als voorbereiding voor een optreden op Radio 1, woensdag; update inmiddels hier te beluisteren [28,1Mb MP3] of klik hier [8,6Mb MP3] voor alleen uw blogger. Hieronder gaat het verder, bij voorbaat dank voor uw op- of aanmerking!)
Lees verder “De mededingingswet”

Is poker een kansspel?

Vorig jaar vroegen we ons al eens af of Bidster een kansspel is. Bijzonder leuk: gisteravond mocht bij VARA’s Nieuwslicht de Tilburgse econometrist Ben van der Genugten een experiment doen om vast te stellen of poker een kansspel of een behendigheidsspel is. Kort gezegd definieert hij de mate van behendigheid als het verschil in uitkomst tussen een beginnende en een gevorderde speler, gedeeld door het verschil in uitkomst tussen een beginnende speler en een gevorderde speler met volledige informatie. Bij roulette is die maatstaf nul: het maakt niet uit of je een beginnende of een gevorderde speler bent, maar het maakt heel erg uit of je een beginnende speler bent of eentje die al weet waar het balletje gaat vallen. Bij schaken is de maatstaf 1: bij schaken speelt toeval immers geen rol en is er geen verschil tussen een gevorderde speler en eentje die alles al weet.

Op basis van simulaties [pdf] kwam van der Genugten met zijn co-auteurs voor poker op een behendigheidsniveau van 0.3. Een opzet met 18 echte spelers in de kelder van de VARA kwam grofweg tot dezelfde uitkomst – mits de eerste rondes niet worden meegeteld. Een complete beschrijving van het experiment en de uitkomsten staat hier [pdf]. De bewuste uitzending staat op dit moment nog niet online.

(dank aan Bart)

Rekeningrijden

We kunnen er na ons eerdere lobbywerk natuurlijk niet aan voorbij gaan dat enkele dagen geleden de kogel wat betreft het rekeningrijden eindelijk door de kerk is gegaan. Het wordt een huzarenstukje en ongetwijfeld gaat er van alles mis en oh, wat zal er gezeurd worden. Maar ik durf te wedden dat het gaat werken.

Laatst luisterde ik weer eens naar een ellenlange opsomming van files in de verkeersinformatie. “Die hebben we straks ook niet meer” dacht ik eerst, maar dat is natuurlijk niet waar. De informatie wordt alleen anders.

Dit is de ANWB in Den Haag met de verkeersprijzen. De ring A10: 50 cent per kilometer, 75 cent voor vrachtwagens. De A4 richting zuid…

De zwakke dollar

Voor €0,71 heeft u een dollar, tegenwoordig. Wat betekent dat?

  1. Is dit een historische grens? Tien dagen geleden werd een voorlopig dieptepunt bereikt op €1 = $1,4273. Dat is een verlies van 11 dollarcent sinds begin dit jaar en eigenlijk gaat dat al zo sinds Sinterklaas 2002, toen een dollar nog 1 op 1 voor een euro kon worden geruild. Misschien is het goed om, voor één keer, terug te gaan naar guldens. De dollarkoers is nu fl.1,54 en zo laag was hij in 1995 ook. (link) Over de bijna 9 jaar dat we de euro hebben is de dollarkoers eerst omhoog (1.17 -> 0.84) gegaan en vanaf juli 2001 omlaag. (link) Er zijn mensen die 1,40 een “psychologische grens” noemen, maar dat kun je van 1,50 en 1,60 ook wel zeggen.
  2. Wat gaan wij er van merken in onze portemonnee? Dingen die door Amerikanen gemaakt worden, die worden goedkoper. Voor veel artikelen wordt de prijs niet dagelijks aangepast (meestal wordt de koers al eerder door de handel bepaald) maar op termijn werkt het wel door. Ik zeg “door Amerikanen gemaakt” omdat veel Amerikaanse producten (sportschoenen, MP3 spelers) eigenlijk in Azië gemaakt worden. Wat vooral goedkoper wordt zijn vakanties in de VS en zogenaamde “verhandelbare diensten” zoals bijvoorbeeld internethosting.
    Voor de Nederlandse consumenten is het dus uitverkoop. Het nadeel van een dalende dollar is dat onze producten duurder worden in de VS. Bijvoorbeeld, een vliegtuig van Airbus wordt nu duurder ten opzichte van een Boeing en dat kost klanten en leidt hier tot banenverlies.
  3. Is het slecht voor Nederlandse bedrijven in Amerika? (en is dat dan slecht voor de consument?) Ja: Nederlandse bezittingen in de VS worden op deze manier minder waard, en Nederlandse bedrijven die aan de VS verkopen krijgen het moeilijker. De consument merkt dit via een omweg, namelijk doordat zijn investeringen in de VS erop achteruitgaan. Dat raakt meer mensen dan je zou denken, want iedereen investeert via pensioenfondsen en soms via een beleggingshypotheek. Het is niet zo dat multinationals een slecht resultaat in Amerika hier proberen te compenseren.
  4. Gaan de prijzen van grondstoffen die in dollars worden verhandeld nu ook omlaag? Oftewel: hoe zit het met de benzineprijs. Helaas gaat die niet 1-op-1 mee omlaag, maar een zwakkere dollar is in dit geval zeker niet slecht. De Amerikanen moeten nu meer betalen voor olie en gebruiken daardoor (hopelijk) minder. Minder vraag naar olie leidt tot een lagere prijs dan we anders gezien zouden hebben. Maar wat er in absoluut niveau gebeurt hangt van veel meer zaken af.

Morgenochtend, 11:30, Radio 1. Doe ik iets vreselijk fout, dan graag voor die tijd in het commentaar!. Te laat, hier is de MP3 (6.7Mb).

Overigens, dit is een aardig stukje geschiedenis om de huidige situatie in perspectief te zien.