Pakkans

De politie gaat binnenkort op de Nederlandse snelwegen de nummerplaat van elke passerende auto scannen, om bestuurders met uitstaande boetes of veroordelingen meteen van de weg te halen. In reactie op een vergelijkbaar programma in de VS schreef beveiligingsdeskundige Bruce Schneier al eens een aardig artikel, en hij was het ook die het volgende aan de kaak stelde:

Het afschrikkend effect van een boete bestaat eigenlijk uit twee delen: de hoogte van het boetebedrag en de pakkans. Vermenigvuldig die twee en u heeft de verwachte boete. Als een potentiële crimineel zich nu opstelt als een kleine ondernemer (Gary Becker is beroemd geworden met deze hypothese) dan zal hij die verwachte boete vergelijken met de verwachte opbrengst van de misdaad. Het is dus zaak de verwachte boete goed vast te stellen: niet te laag, om misdaad te voorkomen en niet te hoog, om proportioneel te zijn met de ernst van het feit.

Maar met het nieuwe surveillancesysteem gaat een van de twee elementen in de verwachte boete, de pakkans, flink omhoog. Daarmee stijgt ook de verwachte boete voor een feit. Ervan uitgaande dat die juist optimaal was vastgesteld, dan kan de wetgever maar één ding doen: met de introductie van de automatische scanner kunnen de boetebedragen omlaag.

Verstoor maar raak

Oh hemel, nu dit weer. De PvdA, nog maar net bekomen van de verkiezingswinst, laat de proefballonnen links en rechts (nou ja, links) opstijgen. Daar is er weer één: Sharon Dijksma vindt dat vrouwen die gestudeerd hebben en niet werken een boete moeten betalen.

Waar te beginnen? Het onderwijs in Nederland wordt gesubsidieerd: een studente betaalt veel minder voor haar opleiding dan de kosten ervan, en het verschil wordt gedekt door Den Haag. Waarom eigenlijk? Omdat de opbrengsten van een opleiding deels extern zijn voor de student: opgeleide mensen verhogen de productiviteit van anderen, zorgen voor een geïnformeerd electoraat, doen aan innovatie, etcetera. Fijn voor de staat, minder belangrijk voor de studente, en dus is er een subsidie.

Nu zijn er mensen die de subsidie krijgen, maar hun studie niet echt gebruiken. Dat was natuurlijk niet de bedoeling, en dus moet er een instantie komen die bekijkt of afgestudeerden wel aan het werk zijn, onder dwang van een boete. Met inspecteurs natuurlijk, een mogelijkheid van beroep, de gebruikelijke ambtelijke organisatie.

Maar beste Sharon. Is het niet zo dat wie niet werkt, elke twaalf maanden een boete ter hoogte van een jaarsalaris betaalt? Hoeveel meer zou je ze willen aanslaan? En zou dat uitmaken? En is het niet een beetje raar om de opleidingsbeslissing én de arbeidsaanbodsbeslissing zo te gaan verstoren, terwijl je hetzelfde effect bereikt door de studiebeurs om te zetten in een lening? Zonder ambtelijke handhaving?

G14 eist schadevergoeding

De 18 machtigste Europese voetbalclubs, de G14, eisen 860 miljoen euro aan schadevergoeding van de FIFA als compensatie voor de afwezigheid van hun topspelers de laatste tien jaar vanwege opgelopen blessures bij nationale elftallen. Wat een onzin! Opportunistische geldkloppers, dat zijn het! Salarissen en transferbedragen voor topspelers worden immers bepaald op een vrije markt. En op die markt wordt al rekening gehouden met op te lopen blessureleed.

Een simpel voorbeeldje. Stel, een topclub heeft een topspeler op het oog. In principe, en in gezonde staat, zou de club 10 miljoen euro voor deze speler over hebben, in transferbedragen en salarissen. Maar de club weet ook dat de speler zo goed is dat hij geselecteerd zal worden voor zijn nationaal elftal. Dat impliceert een kans van zeg 10% dat deze speler blessures oploopt waardoor hij voor zijn club waardeloos is. Hoeveel zal de club dus op de arbeidsmarkt voor deze speler willen betalen? Inderdaad, 9 miljoen: de kans op een gezonde speler (90%) keer de waarde van een gezonde speler (10 miljoen).

En nu wil deze topclub via G14 nog eens 1 miljoen euro voor deze speler vangen! Als ‘schadevergoeding’! Dat is niet eerlijk, want die 1 miljoen hadden ze al minder betaald voor deze speler, juist omdat ze bij het inkoopbeleid rekening hebben gehouden met de kans dat hij wel eens geblesseerd zou kunnen raken bij een interland. Als er iemand recht heeft op zo’n schadevergoeding, dan is het dus wel de speler zelf.

Taxi!

De Nederlandse taxibedrijven, verenigd in KNV taxi, willen een verbod op het weigeren van korte taxiritten op taxistandplaatsen. Een chauffeur die zo’n kort ritje maakt, verdient maar een relatief klein bedrag, en moet vervolgens weer achteraan in de rij bij een standplaats aansluiten. Dat is blijkbaar niet aantrekkelijk. Liever wacht hij nog een tijdje tot zich een vette klant aandient.

Hier is duidelijk sprake van een inefficientie. Als een klant bereid is om voor een kort ritje te betalen, dan zou in een ideale wereld elke taxichauffeur daar dankbaar op moeten inspringen. De opbrengst van zo’n ritje is immers vele malen hoger dan de direkte kosten. Los je die inefficientie op door werkweigering te verbieden? Niet helemaal. Goed, het korte ritje wordt nu wel uitgevoerd. Maar een producent dwingen om tegen zijn wil zijn produkt te leveren, dat kan ook niet de ideale oplossing zijn. Bovendien is het maar de vraag of zo’n verbod wel gehandhaafd kan worden.

In een wereld waarin taxiritten efficient geprijst zijn, zal het een chauffeur geen snars uitmaken of hij nu een korte of een lange rit maakt. Beide ritten zijn dan even aantrekkelijk. Als dat nu niet het geval is, dan duidt dat er op dat er iets mis is met de tariefstructuur. Korte ritten zijn relatief te goedkoop, en lange ritten te duur. Als het starttarief van een taxirit wordt verhoogd en het kilometertarief wordt verlaagd, dan is iedereen gelukkig. Geen chauffeur zal nog een rit weigeren. Niemand hoeft zich druk te maken over het handhaven van een verbod. De taximarkt is weer keurig in evenwicht. Een verbod op ritweigering is niets meer dan symptoombestrijding.

Een Amerikaan in Parijs

U heeft de beelden gezien, Franse studenten zijn druk bezig een miljoen demonstranten te werven om te protesteren tegen CPE, het plan om ontslag van jonge werknemers te vergemakkelijken. Doel van de wet is het scheppen van banen, met het idee dat je makkelijker iemand aanneemt als je er niet meteen voor altijd aan vast zit.

Toevallig ter plekke is de Amerikaanse econoom Alex Tabarrok, die twee theorieën heeft over de studenten: óf ze zien niet in dat CPE zorgt voor een lagere werkloosheid, en kunnen dus beter terug naar de collegebanken. Of ze hebben door dat werkloosheid, veroorzaakt door een starre arbeidsmarkt, vooral degenen met de laagste kwalificaties treft. In dat geval zijn de protesten een opportunistische bescherming van de eigen positie.

Schaal

Grafieken in het NRC: tussen de 5.6 en 14.3%

Snel, welke van deze vier beurzen is de afgelopen maanden het meest in beweging geweest? Vooral de de linker, de Dow Jones, lijkt heen en weer te stuiteren. De derde, die van Londen, klimt met een rustig tempo omhoog.

Niet dus. Om onverklaarbare reden kiest de NRC (en De Volkskrant, zie onder) ervoor om de verticale schaal van dit soort grafieken aan te passen aan de variantie van de reeks. Gebeurt er niet veel, dan is geeft de schaal een klein stukje weer. Zit er veel beweging in de beurs, dan wordt het gebied dat de schaal beschrijft groter.

De grafiek van de Dow beslaat een maximale stijging van 5.7%, terwijl die van Londen een stijging van 11.1%, bijna het dubbele, beslaat. De beurs die het meest in beweging was is overigens die van Frankfurt, de rechter. Daar beslaat de schaal een maximale stijging van 14.3%. Waarom? Geen flauw idee. Het zou veel informatiever zijn als alle grafieken een vergelijkbare schaal hadden waarbij de maximale waarde een vast percentage van de minimale waarde was. Dan kun je meteen zien waar, relatief, het meest gebeurt.

De Volkskrant: tussen de 11.9 en de 27.3%

Topinkomen

Tja, het inkomen van meneer Boersma. De CEO van Essent verdient over 2005 een dikke acht ton, en dat is een hoop geld. De premier is teleurgesteld, Brinkhorst spreekt op zijn geheel eigen manier van een recidive.

Wat is een rechtvaardig inkomen voor meneer Boersma? De werknemer, zegt de econoom, verdient een inkomen gelijk aan zijn marginale productiviteit. De euro’s die meneer Boersma door zijn inspanningen aan de inkomsten van Essent heeft toegevoegd geven de waarde van zijn bijdrage. Het is niet onwaarschijnlijk dat meneer Boersma, die de strategische beslissingen van Essent neemt, vorig jaar voor ettelijke miljoenen aan de inkomsten heeft bijgedragen. Zo gaat dat met strategische beslissingen: doe het goed, en het geld stroomt binnen.

Maar daar zit ‘m ook de kneep: doe het fout, en Essent loopt miljoenen mis. En het is onwaarschijnlijk dat meneer Boersma in dat geval zijn portemonnee trekt om zijn negatieve productiviteit te compenseren. Voor die verzekering tegen slechte uitkomsten die zijn werkgever hem biedt, moet in goede tijden premie betaald worden.

Maar wat is dan een rechtvaardige beloning? Daar is nog wel iets over te zeggen: werknemers krijgen alleen hun marginale productiviteit als de arbeidsmarkt competitief is, dat wil zeggen, als zowel werkgevers als werknemers vrij mogen toetreden. Voor iedere baan wordt dan de goedkoopste werknemer aangenomen en iedere werkzoekende accepteert het beste bod dat hij/zij kan vinden. Voor dit soort posities is dat meestal niet het geval, vaak wordt er slechts geselecteerd uit een klein groepje bekenden. Dat kan beter: Essent kan flink besparen door op zoek te gaan naar iemand die hetzelfde werk voor minder wil doen. Is de premier ook weer blij.

Koop niet bij mij!

Sinds een paar maanden woedt er een hevige strijd tussen de NVM en website zoekallehuizen.nl De laatste wil het aanbod van alle makelaarssites in Nederland samenbrengen. Dat impliceert ook het doorlinken naar huizen die op NVM-site Funda worden aangeboden. De NVM stelt dat niet op prijs en heeft inmiddels zeven pogingen gedaan haar site te beveiligen tegen dit vermaledijde deeplinken. De zaak ligt nu bij de rechter. Zoekallehuizen beschuldigt NVM van misbruik van monopoliemacht. NVM beschuldigt zoekallehuizen van inbreuk op het auteursrecht.

Op zijn zachtst gezegd is het nogal vreemd dat de NVM haar aanbod op deze manier van de buitenwereld probeert af te schermen. Een NVM-makelaar verkoopt immers helemaal niets. Een NVM-makelaar fungeert als tussenpersoon die probeert de huizen van haar klanten aan de man te brengen. En die, zo mag je hopen, dat zo goed mogelijk probeert te doen. Niet dus. Wanneer u uw huis te koop aanbiedt via een NVM-makelaar, dan blijkt die makelaar er alles aan te doen om te voorkomen dat bepaalde aspirant-kopers er achter komen dat uw huis te koop staat. Dat is niet alleen misbruik van monopoliemacht, maar ook nog eens het duperen van je eigen opdrachtgevers.

Aanbodschok

Dit is een geweldig verhaal over het economisch potentieel van ruimtevaart. Geld verdienen met raketten kan tegenwoordig door het lanceren van satellieten of het vervoeren van miljonairs, maar het echte geld zit ‘m in 3554 Amun.

Pardon? 3554 Amun. Een komeet die in 2020 langs de aarde zal vliegen en volgens wetenschappers grotendeels bestaat uit metaal. Om precies te zijn 20 biljoen dollar aan metaal, tegen de huidige marktprijzen. Dat is net zoveel als we in heel Nederland in 34 jaar bij elkaar produceren.

Het voorbehoud doet het ‘m natuurlijk. Wat zou de marktprijs van zeg, nikkel, doen als er een bal van 2 kilometer doorsnee mee op aarde landt? Ach ja, zoals altijd met dit soort dingen staat het allemaal al in Jules Verne:

“A comet of gold!” ejaculated the captain.

“Yes; a realization of what the illustrious Maupertuis has already deemed probable,” replied the astronomer.

“If Gallia, then, should ever become attached to the earth, might it not bring about an important revolution in all monetary affairs?” inquired the count.

“No doubt about it!” said Rosette, with manifest satisfaction. “It would supply the world with about 246,000 trillions of francs.”

“It would make gold about as cheap as dirt, I suppose,” said Servadac.

Voor wat het waard is

Verheugend nieuws eind vorige week. Het onderzoeksbureau Global Market Insite heeft becijferd dat als de naam van ons land een merk zou zijn, de waarde van dat merk 792 miljard dollar zou bedragen. De implicatie lijkt me duidelijk: verkopen die hap! Dat is zo’n 50.000 dollar per inwoner! Altijd nog een dikke 40.000 euro! En dat is, zo valt op de site van het CBS na te zoeken, ruim 6 keer zo veel als de totale geldhoeveelheid die uberhaupt in Nederland in omloop was voordat we met de euro begonnnen!

Naast de waarde van het merk hebben de onderzoekers ook een ranking gemaakt van landen. Merkwaardig genoeg is die ranking niet de ranking van de merkenwaarde van die landen. Dat stelt het adviesbureau in staat om een persbericht voor de Amerikaanse markt uit te geven waarin staat dat de VS het meest waardevolle landenmerk ter wereld is, en tegelijkertijd voor de Britse markt een persbericht te schrijven dat beweert dat “Britain is the world’s top nation brand.” Slim.

Hoe dan ook. Die 792 miljard dollar, dat kan uiteraard niet anders zijn dan volstrekt uit de lucht gegrepen flauwekul. De waarde is bepaald, zo beweren de onderzoekers, door te veronderstellen dat de merkrechten van een landsnaam in handen zijn van een derde partij, en vervolgens te bepalen hoeveel royalties het land totaal aan die derde partij zou moeten betalen om haar eigen naam te mogen voeren. Maar de merknaam die het bureau voor ons heeft onderzocht, is ‘Holland’. Dat ons land al sinds jaar en dag ‘Netherlands’ heet, dat is de onderzoekers blijkbaar ontgaan.