Categorie: In de pers

Een verstandig persoon

Interviews met succesvolle mensen in de Intermediair zijn vaak niet te harden: allemaal weten ze precies waarom ze het zo geweldig doen. Des te opmerkelijker dat de heer Bagijn, oprichter van Binck Bank, deze week zomaar twee verstandige dingen zegt in zijn loopbaan interview:

  1. over beleggen: “Omdat je de markt niet kunt verslaan. De koersen hangen af van het nieuws en nieuws is onvoorspelbaar. Beleggingsadviezen […] hebben geen enkele toegevoegde waarde. […] Je kunt dus zeggen dat ik twintig jaar van mijn leven heb weggegooid, want zolang ben ik ermee bezig geweest.”
  2. over zijn eigen verdienste: “Ik ben er niet van overtuigd dat ik een talent heb. Geluk is een grotere factor. Ik zei al: als ik in de Bijlmer geboren was…”

Nou moet natuurlijk wel iemand zich bezig houden met de vraag wat een bedrijf zo ongeveer waard is, maar voor de marginale belegger geldt punt 1 zeker. En als de oprichter van een beleggersbank tot dit inzicht kan komen, kan iedereen het.

Nou krijgt zijn nieuwe bedrijf (een vermogensbeheerder op basis van indexfondsen, zie ook punt 1) ook al van die goede kritieken. Zou dat ook geluk zijn?

H&M vernietigt perfecte kleding

Dit is typisch zo’n bericht waardoor je gaat twijfelen aan het marktsysteem. Wat doen kledingzaken met niet-verkochte waar?

[…] grote ketens met kleding die te goedkoop is om opnieuw te verkopen, zoals de H&M, gooien ongebruikte kleding weg. […] Er worden gaten in gemaakt met machines en de zolen van schoenen worden eruit geknipt zodat ze niet meer gedragen kunnen worden.

Op zich valt dit wel te begrijpen. Als de ketens de kleding zonder schade aan de straat zetten gaat het publiek buiten staan wachten, in plaats van binnen geld uit te geven. Door de kleding te vernietigen lopen, als het goed is, de verkoopcijfers op.

Maar tegelijkertijd moeilijk te verteren, natuurlijk. De stad (het gaat over New York) is koud en vol met mensen die wel wat kleding kunnen gebruiken, maar geen geld hebben. En dan dit.

Toch moet het mogelijk zijn om iets slimmers te doen. H&M verliest geen geld als de afgeschreven kleren terechtkomen bij mensen die ze gegarandeerd nooit gekocht zouden hebben. De kwestie is of er te discrimineren valt tussen reguliere klanten en die laatste groep. En dat kan op veel manieren: door de kleren naar arme landen te sturen (zoals gebeurt met shirtjes van de verliezende partij van de Super Bowl) of te doneren aan organisaties die alleen aan armen leveren. De kosten van zo’n transactie zijn vast hoger dan het verknippen, maar de imagoschade blijft uit.

De praktijk doet trouwens enigszins denken aan de moedwillige beschadiging van boeken om ze te kunnen verramsjen, maar dat gewoon een kwestie van slechte contracten.

Update: H&M belooft beterschap.

Corrupt zootje

Krijg me daar ineens toch een enorm deja vu en ja hoor, een soortgelijk bericht is er een paar jaar geleden ook al eens uitgegaan. Maar het heeft weinig geholpen, nog maar eens proberen dus.

De Telegraaf meldt op last van Transparency International dat Nederland minder corrupt is geworden. Werkelijk? Vorig jaar was de corruptiescore 8.9, terwijl die dit jaar, eh, tja, ook 8.9 is. Hoezo is het dan minder geworden? Nou, vorig jaar stonden we daarmee wereldwijd op plaats 7, nu op op plaats 6.

Het feit dat een ander land corrupter is geworden betekent natuurlijk nog niet dat Nederland minder corrupt is geworden.

Mesjesmarkup

In het spoor van de Engelse Daily Mail maakt de Telegraaf zich druk over de prijs van scheermesjes. Die van Gillette kosten 5 pence om te maken maar gaan voor 2,43 pond over de toonbank. De Telegraaf vertaalt 5 pence met 6 cent en de verkoopprijs met “bijna 3 euro” maar had beter even kunnen kijken wat de mesjes hier echt kosten: het blijkt dat de Nederlandse man zelfs 4 euro betaalt. De markup loopt hoe dan ook in de duizenden procenten.

Schande!, roept de krant, maar dat is natuurlijk onzin. De situatie laat zich het best vergelijken met de verkoop van bijvoorbeeld software of muziek. Bij dit soort producten is het eerste exemplaar enorm duur en zijn alle andere gratis. De winstmarge op een exemplaar van Windows is wat dat betreft oneindig hoog. Toch begrijpt iedereen dat het niet vanzelfsprekend is om die producten dan maar voor een paar cent te verkopen.

Waarom is een scheermesje hetzelfde als een computerprogramma? Vanwege de vaste kosten, in dit geval de marketing. Wat je er ook van vindt, het laten opdraven van beroemdheden kost nou eenmaal geld. De Telegraaf heeft de causaliteit dan ook precies verkeerd om. Waar ze schrijft dat de “cijfers verklaren […] hoe Gillette supersterren als Roger Federer, Tiger Woods en David Beckham kan betalen om in reclames te verschijnen” vormen de sterren juist de verklaring voor de winstmarge.

Vox populi

Vaste lezer Ward wijst mij naar dit artikel in de Telegraaf. Zoals gebruikelijk zijn de reacties van de lezers onderaan de pagina interessanter dan het artikel erboven (leest u wel even om de rabiate regeringshaters heen?).  Er zijn er die laten zien hoe ontstellend weinig sommige mensen weten van simpele zaken zoals de premies die ze zelf betalen. Dat geeft maar weer aan waarom dit soort onderzoek grote waarde heeft.

Maar er zitten er ook tussen die iets meer denkwerk vergen. Jan Noga uit Muntendam (uiteraard met dubbel uitroepteken):

Ik mis in dit betoog een zeer belangrijk ding, er zijn de laatste decennia zeer veel machines gekomen die zonder bemanning kunnen werken. De werkgelegenheid is hierdoor afgenomen en zal waarschijnlijk ook niet meer terugkomen. Tel hierbij op dat werkgevers het overblijvende arbeidsintensieve werk naar lagelonenlanden overhevelen. Er is dus niet genoeg werk meer en als dit eerlijker verdeeld werd zou iedereen met maximaal 50 jaar met pensioen kunnen!!

Het zou een mooie tentamenvraag zijn: leg uit waarom dit niet klopt.

Omnihuis

Wij klagen hier wat af over wat we allemaal in de krant tegenkomen, met natuurlijk als absoluut dieptepunt wat er gisteren gebeurde. Maar heel af en toe zie je een bericht waar je spontaan warm van wordt. In de Telegraaf nog wel, al weer een paar weken geleden (excuus, ik liep er nu pas tegenaan, zie ook hier):

Makelaars in Apeldoorn kunnen bij wijze van proef gebruik maken van een computersysteem dat vraag en aanbod van mensen die hun huis te koop hebben staan aan elkaar koppelt. Het programma maakt een soort ketting van huisbezitters die mogelijk de woning van de ander willen kopen [?¦] “Als ik het huis van de familie Jansen wil, de familie Jansen wil de woning van Verbeek en Verbeek wil mijn woning weer, dan zijn we rond", legt [initiatiefnemer Niek Stevens] uit. "Mis je een van die drie schakels, dan blijft iedereen zitten waar-ie zit." Die schakel kan ook groter worden door meer, bijvoorbeeld zeven, woningbezitters erbij te betrekken.

Briljant. Oplettende lezertjes denken natuurlijk meteen aan de ketens van niertransplantaties waar we het al eens eerder over hadden. In dat geval zijn er echtparen waarvan de een een donornier nodig heeft, de ander die wel afstaan, maar er geen match is tussen de twee. Mevrouw A geeft dan haar nier aan meneer B, mits mevrouw B haar nier afstaat aan meneer C mits mevrouw C haar nier weer afstaat aan meneer A, zodat de cirkel rond is. Precies: qua mechanisme precies hetzelfde. Een team van economen onder leiding van Al Roth heeft daar het een en ander over geschreven en niet in de minste bladen.

Nu is het huizenprobleem natuurlijk anders dan het nierprobleem. In zekere zin is het nierprobleem eenvoudiger: er is maar een beperkt aantal bloedgroepen, zodat ook het aantal nierdonoren overzichtelijk blijft. Het aantal huizen is echter onuitputtelijk, en mensen hebben een voorkeur voor het ene huis boven het ander. Daar staat tegenover dat er bij huizen ook met geld geschoven kan worden, iets wat bij nieren wat gevoelig ligt. Wat me bij huizen wel lastig lijkt is dat de meeste mensen willenverhuizen naar een huis dat groter en duurder is dan wat ze nu hebben, en als dat voor iedereen geldt wordt het natuurlijk nooit wat met die keten.

U ziet het. Onderzoeksmogelijkheden te over. Je schrijft er zo een proefschrift mee vol.

Mooi vak, economie.

Afgeleid

Het kabinet gaat nu uit van een economische krimp van 4,8% in plaats van 3,5%. Maar minister Bos ziet een lichtpuntje:

Ik constateer dat we langzaamaan wegkruipen uit de situatie dat alles steeds sneller steeds slechter gaat.

Moment. Bos reageert hier op de economische groeicijfers. Groei, dat is de eerste afgeleide van het BNP. Wanneer de groei steeds slechter wordt, dan is de tweede afgeleide van het BNP dus negatief. Wanneer het steeds sneller steeds slechter gaat, dan is de derde afgeleide dus negatief. Strikt genomen stelt Bos dat we nog niet uit die situatie zijn. Maar langzamerhand gaan we wel die kant op.

Eigenlijk zegt hij dus gewoon dat de vierde afgeleide van het BNP positief is.

BNP versus geluk

Lang artikel in de Volkskrant dit weekend over het verschil tussen Bruto Nationaal Product en het geluk van de burger. Terwijl het eerste maar blijft stijgen neemt het tweede niet echt toe, zo stelt de schrijver, en dus is de groei van de afgelopen decennia “voor niks geweest”. En ook, “waarom zouden we überhaupt nog geïnteresseerd zijn of de economie krimpt of groeit?”

Varianten op deze postmoderne benadering van de economie gaan terug naar tenminste eind jaren 60 (zie de beroemde quote van Bobby Kennedy) en ook op deze site waarschuwden we wel voor het gelijkschakelen van groei met geluk. Maar het VK-artikel gaat wel erg uit van de aanname dat de overheid streeft naar maximale groei, en het geluk daarbij uit het oog verliest. Die aanname is namelijk helemaal niet waar.

Het probleem is dat BNP in sommige opzichten juist wél een goede indicator van geluk is. Als we door economische tegenwind 3.5% krimpen dan is dat reden voor zorg, omdat die krimp waarschijnlijk niet wordt genoten doordat iedereen op vrijdagmiddag in de natuur gaat wandelen in plaats van te werken. Die krimp komt door ontslagen werknemers en failliete bedrijven, en daar kun je best somber van worden.

Maar buiten deze conjuncturele bezorgdheid kun je toch moeilijk volhouden dat de overheid blind de groei najaagt. De overheid belast, verbiedt, reguleert en beschermt en verlaagt daarmee vrijwel zeker het BNP. Neem bijvoorbeeld het optreden tegen kartels, waarmee bedrijfswinsten (onderdeel BNP) worden verlaagd en het consumentensurplus (geen BNP) toeneemt.  Of neem de verplichte vakantiedagen of de werktijdenwet.

Het kan ook moeilijk anders. Binnen een democratie worden politici gekozen die de onderdanen beter af maken, en “beter af” wordt gemeten in geluk. Dat wist Bobby Kennedy ook al. De enigen met een BNP-fixatie zijn de ambtenaren op Financiën die de belastingbasis in de gaten houden. Maar die hoeven niet herkozen te worden.

Lees verder “BNP versus geluk”