economie is overal
Vanaf vanavond 19:25 op Nederland 2 bij de VPRO: de tiendelige serie Goudzoekers. De website belooft dat
Goudzoekers is er voor iedereen die wil snappen waarom economische principes zijn leven beïnvloeden. Met de actualiteit als leidraad gaat Goudzoekers in op de échte economie: de economie van alledag.
Klinkt goed. Het is lastig te beoordelen of het ook iets is. De leader op de website schept weinig duidelijkheid. We gaan gewoon kijken.
Elke tien jaar geeft The Economist in het kerstnummer een overzicht van de meest veelbelovende jonge economen van pakweg onder de 35 jaar. Dat begon in 1988. Het lijstje van toen is nu nog steeds indrukwekkend: Summers, Sachs, Shleifer, Krugman, Mankiw, Grossman, Alesina en Tirole. Het lijstje van 1998: Kremer, Glaeser, Mulligan, Levitt, Hoxby, Ellison, Pesendorfer, Rabin en Laibson. Toch minder indrukwekkend dan het lijstje van tien jaar eerder, als je het mij vraagt. Zulke duidelijke sterren als toen zijn er nu niet meer, beweert het artikel.
Inmiddels zijn we weer tien jaar verder, en dus kwam The Economist met weer een nieuw lijstje. Daar zijn ze: Shapiro, Fryer, Duflo, Finkelstein, Chetty, Werning, Gabaix, en Melitz. [via]
En nu we het toch over veelbelovende economen hebben: de John Bates Clark Medal, de prijs voor de beste econoom in de VS onder de 40 (zie onze eerdere berichtgeving), gaat nu elk jaar uitgereikt worden, in plaats van eens per twee jaar.
Het FD meldt vanochtend dat veel winkels een ge-wel-dige kerst hebben gedraaid. Dat is opmerkelijk in het licht van de economische crisis, waar de kranten sinds een jaar vol van staan.
‘We hebben de afgelopen weken meer verkocht dan ooit in die periode, stelt ook André Sprangers, algemeen directeur van schoenwinkel Zwartjes in Amsterdam. ‘De recessie zit heel erg in bepaalde hoofden, maar kennelijk niet in die van de consument.’
Wat is er aan de hand?
Of is er nog iets anders aan de hand? Ik hoor het graag. Vanmiddag geef ik om 16:10 op Radio 1 de weerslag van deze overwegingen. update: voor alle fans, hier is de MP3 (624Kb)
Ook namens mij. Het afgelopen jaar was inderdaad bijzonder enerverend voor De Econoom. Mochten wij u er in het verleden nog graag enthousiast op wijzen wanneer er weer een econoom ergens in de media verscheen, de afgelopen maanden was het werkelijk niet meer bij te houden en waren die mannen (en zelfs ook een enkele vrouw) niet meer van het scherm te slaan.
Wie goed leest, heeft gemerkt dat dat niet de enige manier is waarop het karakter van dit weblog het afgelopen jaar subtiel is verschoven. In het verleden mochten wij ons ook graag en vaak opwinden over onzinnige proefballonnetjes en anderszins kortzichtige uitspraken met een economische inslag, of vooral, een gebrek daaraan. Het afgelopen jaar werd dat minder. Misschien werd er minder van dergelijke onzin uitgekraamd (iedereen had het immers druk met de kredietcrisis), of misschien ontstond er bij ons op dit punt enige vermoeidheid en waren we er minder alert op. Vaak gaan die voorstellen immers ook over dezelfde onderwerpen en maken ze dezelfde denkfouten, en er zijn grenzen aan hoe vaak we kunnen uitleggen dat de woningmarkt niet gebaat is bij het subsidieren van starters, en dat files alleen kunnen worden opgelost door het in de file staan duurder te maken.
Dat betekent ook dat er in het afgelopen jaar in onze kolommen te weinig genomineerden waren te vinden voor de uitreiking van nog een Jopie Award. Helaas. Maar als het toch had gemoeten, dan was het FNV wat mij betreft een uitstekende kandidaat geweest, vanwege het beweren dat hoge lonen goed zijn voor de economie. Verder heb ik mij in ernstige mate gestoord aan minister Bos, die leek te vinden dat die kredietcrisis toch ook vooral de schuld is van al die consumentistische consumenten die zich alleen maar laten leiden door de hoogste rente. Foei!
Als u vindt dat de PvdA de beste partij is, dan raad ik u aan bij de komende verkiezingen ergens anders op te stemmen. Als burgers moeten wij immers maar eens leren niet steeds het allerbeste te willen.
Voor het knallen begint is het nog even tijd voor het jaarverslag van deze site (eerder: 07, 06). Opnieuw deden we het beter dan een jaar eerder: op maandag 18 augustus werd het aantal pageviews van 2007 geëvenaard. Daarna lijken de bezoekersaantallen een beetje afgevlakt, zodat we uiteindelijk op bijna 53% groei uitkomen.
Helemaal niet slecht, natuurlijk. Op maandniveau is duidelijk te zien dat we na de zomer wat inzakken; december laat weer een opleving zien. Wat dat betreft lijkt de jaarlijkse cyclus voor het aantal geserveerde pagina’s goed voorspelbaar.
Dit is de top tien van zoektermen waarmee bezoekers op deze site terechtkomen:
| 1 | (2) | dollar valt |
| 2 | (-) | bidster |
| 3 | (4) | creatief met geld |
| 4 | (9) | herengrachtindex |
| 5 | (5) | arbeidstekort |
| 6 | (6) | de dollar valt |
| 7 | (-) | bidster strategie |
| 8 | (-) | hold up economie |
| 9 | (-) | philips curve nederland |
| 10 | (-) | economie voor jou |
Hier halen garantiestelsel en Icesave de top 10 net niet. We zien een aanhoudende interesse in valutakoersen, waarmee de dollar na een jaartje 2 opnieuw op één terechtkomt. Marco’s stuk over Bidster, uit 2007 alweer, bracht dit jaar pas grote groepen lezers.
Het was natuurlijk een veelbewogen jaar op economisch terrein. De beheerders van deze site zijn niet degenen die altijd het meest actuele nieuws over de crisis hebben, en daarom houden we ons vaak op de vlakte. Beter af en toe een raak inzicht dan alsmaar achter de menigte aanhollen. Wel hopen we dat het komende jaar goed uitpakt voor alle beleggers, spaarders, huiseigenaren, -kopers en andere belanghebbenden. Af en toe zullen we er iets over zeggen.
Al eerder had ik het op deze site over Herd Behavior, een fraai inzicht uit de economische/informatie-theorie. Het principe hierachter is dat informatie kostbaar is, en dat andere mensen vaak dezelfde informatie zoeken. In plaats van zelf de kosten te incasseren is het dus vaak handiger om te wachten tot anderen door hun gedrag laten blijken wat de informatie is.
Dat is, ieder voor zich, handig maar op macro-niveau juist niet. Als er namelijk ruis in de informatie zit is het beter dat iedereen zelf die informatie zoekt. Zo middelt de ruis uit en krijg je een Wisdom of Crowds-effect. Als daarentegen iedereen op de informatie van de eerste zoeker afgaat kan het wel eens misgaan.
Droge kost, vindt u? We nemen een praktisch voorbeeld bij de hand, waarvan ikzelf helaas de aanstichter ben. Het begon toen ik afgelopen maandag onze Kliko naar de straatrand reed. Zo rond de feestdagen is het niet zo duidelijk op welke dag hier de vuilnisbakken worden geleegd. Informatie waar wel aan te komen is, maar dat kost moeite. Makkelijker is het om te kijken of de buren de bakken al buiten hebben gezet. Mijn actie had dus al gauw tot gevolg dat er drie extra bakken verschenen.
Maar wie niet verscheen, dat was de vuilnisman. Toen ik in de avond de bak terugreed naar de achtertuin merkte ik wel dat iemand een extra zak afval in onze Kliko had gegooid.
Maar nu dit. De vuilnisman is sinds maandag nog niet geweest en ik verwacht ‘m eerlijkgezegd niet voor vrijdag, de normale ophaaldag. Maar de populatie bakken heeft zich alleen maar uitgebreid. Dit is de situatie vanochtend:
Ik tel zo’n tien bakken, inmiddels ook aan de overkant. Verderop in de straat staan er ook een paar, wat verweesd, te wachten op wat komen gaat.
Wat komen gaat, dat is de oudejaarsnacht. Ik hoop dat de buren inzien dat het niet verstandig is om hun Kliko’s vannacht weer buiten te laten staan.
Meestal schrijf ik een bericht met deze titel in januari (08, 07) maar deze kerst valt de geest van de structurele aanpassing mij buiten het seizoen lastig. Het is die kredietcrisis, natuurlijk. Dit stukje op Marginal Revolution vat het goed samen: de opbrengsten in de financiële sector zijn jarenlang erg hoog geweest en als gevolg daarvan zijn hele hordes mensen in de sector gaan werken. Helaas waren die opbrengsten, zoals het nu lijkt, van tijdelijke en bubbelachtige aard. En dus moet een gedeelte van die mensen nu iets anders gaan doen. (MR vraagt zich af of de markt dit probleem aankan, een belangrijke vraag.)
Waar hebben we het over, in Nederland? Het CBS geeft aan dat het aantal personen aan het werk in de sector Financiële en Zakelijke Dienstverlening gegroeid is van 1,3 miljoen in 1996 tot 1,9 miljoen nu, oftwel van 18.6 naar 21.6% van het totaal. Dat is een groot gedeelte van onze economie, ook al is niet de hele sector strict financieel te noemen; ICT zit er ook in. Maar stel dat we terug moeten naar het aandeel 1996, dan moeten nog steeds 260.000 mensen uit de financiële sector naar iets anders omkijken (niet dat dat heel erg is, overigens). Op de achterkant van een sigarendoos zijn dat ongeveer alle mensen van 53 tot 65 jaar in die sector.
Dat is de gebruikelijke route, natuurlijk, een vroeg pensioen voor de oudjes en dan door met het jonge volk. Maar dat gaat in dit geval toch moeilijk worden vanwege het grote aantal mensen waar het om gaat. Als die allemaal een regeling moeten krijgen betaald door de groep 52-min dan wordt de sector wel erg onaantrekkelijk. Bovendien is de tijd er niet naar: we streven juist naar een hogere participatie om te zorgen dat de welvaartsstaat betaalbaar blijft.
En dan, wie wens je een pensioen op zijn of haar 53e? Dat is wel een heel lange tijd om stil te zitten. Er moeten mensen uit de financiële sector, maar die mensen moeten iets nuttigs en productiefs gaan doen. Wat precies? Welnu, dat komt goed uit: de taak om uit te zoeken welke activiteiten de moeite waard zijn valt traditioneel aan, jawel, de financiële sector. Een in Nederland onderontwikkelde tak van die sector is VC, venture capital oftewel risicoinvesteringen. In die tak van sport worden nieuwe ondernemingen van kapitaal voorzien in de hoop dat ze uiteindelijk heel veel waard worden. Een goede afdeling VC zou in Nederland kunnen functioneren als een aanjager van de leuke nieuwe bedrijven die al die uitgetreden mensen uit de financiële sector gaan beginnen.
Als we het nou als volgt organiseren. De overheidscommissarissen en overheids-CEO bij de Nederlandse banken zorgen ervoor dat er een serieuze VC-markt in Nederland ontstaat. Wie weggaat bij een financieel bedrijf kan daar terecht voor hulp en een investering, mits het business plan klopt. Zo houden we de economie niet alleen aan de gang, maar maken we er nog iets moois van ook.
Prettige kerst!
Als u de stem van Henk Westbroek uit kunt staan, luister dan eens naar deze column die vanochtend op de radio werd uitgezonden. Strekking van het verhaal is dat het voorspellen van de economische conjunctuur onmogelijk is omdat het veel moeilijker is dan het voorspellen dan de voetbaltoto, en van dat laatste is al bekend dat het heel erg moeilijk is. Onderliggende boodschap: economen, je hebt er niets aan.
Het is te gemakkelijk om Westbroek weg te zetten als beroepsquerulant, want zijn analogie is nog niet zo gek. Natuurlijk is de economie veel ingewikkelder dan de eredivisie (alleen al omdat de economie de eredivisie omvat) en de toto heb ik nog nooit gewonnen. Heeft het dan wel zin om te voorspellen? Een paar dingen, zo uit de losse pols.
Sommige media lijken er genoegen in te scheppen om de economie de put in te praten, of op z’n minst te suggereren dat het Allemaal Heel Erg Is.
Neem nu de Volkskrant. Anders dan je zou verwachten is in Nederland de werkloosheid nog niet eens gestegen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld in de VS. De Volkskrant weet aan de laatste cijfers toch nog een negatief-klinkende draai aan te geven: “Daling werkloosheid ten einde“.
Dan bedrijfsfaillissementen. Die blijken inderdaad te zijn gestegen. De stijging van 34% is zelfs de hoogste van Europa. “Nederland Europees koploper faillissementen” juicht de krant. Natuurlijk is dat niet waar. Als het aantal faillissementen in Nederland vorig jaar erg laag is geweest, dan zegt het niet zo heel veel dat dit jaar de relatieve toename in Nederland het sterkst is.
De huizenprijzen dan. Ook daar is er weinig aan de hand. Een daling is niet of nauwelijks waarneembaar, en prijzen zouden volgend jaar zelfs nog met 1% stijgen. Maar gelukkig heeft de Volkskrant een makelaar gevonden die er heel anders over denkt en gaarne bereid is paniek te zaaien: “Huizenprijs is al met een kwart omlaag“.
Je zou er spontaan een depressie van krijgen.
Vorige week meldden wij nog “uitstekend nieuws” over de op handen zijnde Wimax-veiling.