Ingezonden

NRC publiceerde gisteravond de volgende ingezonden brief:

In het artikel ‘Buitenland jaloers op Nederlands kenteken’ over de invoering van het nieuwe kenteken (Economie, 17 april) wordt ingegaan op het verhaal dat auto’s met een nieuw kenteken een hogere inruilwaarde zouden hebben. Paul de Waal van BOVAG doet dat af als onzin. Dealers en leasemaatschappijen kijken gewoon naar de datum op de papieren en weten dan precies hoe oud de auto is. “Op grond daarvan wordt de inruilprijs bepaald”, zegt De Waal.

De Waal heeft ongelijk. Een paar jaar geleden deden we uitgebreid onderzoek naar precies deze kwestie. Wat bleek? Rekening houdend met kilometerstand en leeftijd, levert een nieuw nummerbord gemiddeld een 4 procent hogere inruilwaarde op. We vonden dat effect voor zowel de kentekenwijziging in 1991 als voor die in 1999. Het onderzoek is in 2006 gepubliceerd in de Economist . Een consument die nog even wacht met de aanschaf van een nieuwe auto,
heeft dus groot gelijk. Ook al wil de autobranche ons anders doen geloven.

dr. Marco Haan, Rijkuniversiteit Groningen,
prof. dr. Peter Kooreman, Universiteit van Tilburg.

Maar trouwe lezers wisten dat natuurlijk al lang.

Innerlijk econoom

Zelfs in Nederland schijnt er nu een markt te zijn voor populair-wetenschappelijke boeken over economie. Na Levitt en Dubner’s Freakonomics (nadruk op onconventionele empirie) en Harford’s Undercover Economist (met name conventionele micro-theorie) is er nu ook een Nederlandse editie van Tyler Cowen’s Discover your Inner Economist. Nederlandse titel: Ontdek je innerlijke econoom. Ik heb het nog niet gelezen, maar de insteek schijnt te zijn hoe je (micro)economische inzichten kunt toepassen in het dagelijks leven. Quest zegt positieve dingen en geeft zelfs een aantal exemplaren weg.

Thijs kondigde het al aan: de in deze kolommen meermaals geprezen Tim Harford heeft ook een nieuw boek: The Logic of Life. Benadering: dingen die op het eerste gezicht niet rationeel lijken, hebben vaak toch een rationele verklaring. Bij Amazon woedt momenteel een razend interessante polemiek tussen Harford en gedragseconoom Ariely.

En ook het laatste boek van Harford blijkt sinds een paar dagen verkrijgbaar in het Nederlands. Bol.com zet hem nota bene in de categorie populaire psychologie. Brrr.

Aantrekkelijk

Het schijnt dat alle aantrekkelijke mannen al voorzien zijn. Mannen die nog vrijgezel rond lopen, zijn een duidelijk minder goede partij dan al die mannen die al in het bezit zijn van een partner. Alle huwbare mannen zijn al gehuwd. Ik heb het ook maar van horen zeggen. Andersom schijnt dat voor vrouwen niet te gelden. Er zijn genoeg aantrekkelijke vrouwen die nog vrijgezel zijn ook. Opnieuw: ik heb het ook maar van horen zeggen.

Dit artikel heeft een sluitende speltheoretische verklaring voor dat fenomeen. De redenering is als volgt. Als het er op aan komt hebben vrouwen het natuurlijk voor het zeggen op de huwelijksmarkt. Uit de veilingtheorie weten we het volgende. Stel dat twee bieders meedoen aan een veiling bij inschrijving. De ene bieder is “sterk”, en is bereid veel te betalen, de ander is “zwak” en heeft een veel lagere waardering. De sterke bieder zal proberen voor een koopje te gaan door relatief erg laag te bieden. Als gevolg daarvan zal de zwakke bieder ook zo af en toe een veiling winnen, juist omdat de sterke bieder bewust dat risico neemt.

Terug naar het voorbeeld. Stel een aantrekkelijke en een minder aantrekkelijke vrouw zijn allebei in de markt voor een aantrekkelijke man. Het kost moeite om die man aan de haak te slaan. Analoog aan het veilingverhaal zal de aantrekkelijke vrouw proberen met relatief weinig moeite toch te winnen. Gevolg: soms wint de minst aantrekkelijke vrouw. Uiteindelijk blijven er geen aantrekkelijke mannen over, daar wordt immers voor geconcurreerd, maar wel aantrekkelijke vrouwen, want die verliezen wel eens van een minder aantrekkelijke vrouw.

Inderdaad, ik betwijfel ook of ik het verhaal geloof. Maar amusant is het wel.

Het verdelen van arbeid

Door het werk in een economie te verdelen kunnen de werkers zich specialiseren, waardoor de totale productiviteit omhoog gaat en iedereen beter af is. Het is de essentie van the Wealth of Nations, een klassieker uiteraard maar misschien wat droge kost voor de amateur-econoom.

Gelukkig keert het inzicht uit 1776 keer op keer terug, onder meer in dit stukje Frasier uit de aflevering waarin de hoofdpersoon en zijn broer, beide psychiaters, vergeefs zelf proberen het toilet te repareren. De loodgieter komt uiteindelijk, de natuurlijke orde is hersteld, en een filosofisch moment bij een glas wijn brengt ons terug bij Adam Smith.

capture

Klik hier voor de video.

Laag uurloon

Soms wordt een mens een beetje moe van de manier waarop economisch onderzoek in het nieuws komt. Neem nu dit bericht:

Het aantal werknemers in Nederland met een laag uurloon is sinds 1979 sterk gegroeid, van circa 0,6 miljoen naar 1,25 miljoen. Dit concluderen onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam (UvA) dinsdag op basis van eigen onderzoek.

Ja maar. Een “laag uurloon”!? Hoezo een laag uurloon? Hoe wordt dat gedefinieerd dan, zo’n laag uurloon? En hoe is die definitie aangepast tussen 1979 en 2008? Of geven die werknemers zelf aan dat ze het laag vinden? En is het erg, dat veel mensen een ‘laag uurloon’ hebben? Of juist niet, omdat al die mensen anders werkloos zouden zijn? Allemaal vragen die in het bericht onbeantwoord blijven. Maar gelukkig, er is ook een verklaring voor het Fenomeen:

Als belangrijkste reden noemen de onderzoekers dat het aantal deeltijdwerkers sterk is toegenomen.

Ja maar. Verdienen deeltijdwerkers minder dan voltijders dan? Zij houden netto gezien toch juist meer over? Is daar rekening mee gehouden?

Het zou heel goed kunnen dat er met het onderzoek helemaal niets mis is. Maar met zo’n nieuwsbericht kunnen we weinig.

Op 9 oktober staat iemand anders in de file

Dit artikel is al enkele dagen oud maar door gebrek aan netwerk kon ik er nog geen bericht aan wijden. Het gaat hierom: verschillende organisaties willen laten zien dat het fileprobleem in Nederland oplosbaar is en hebben daarom 9 oktober a.s. uitgeroepen tot filevrije dag. Het idee is dat de organisaties zo’n 10% van de automobilisten thuis proberen te houden (telewerkend, of werkend op een ander tijdstip).

Hoe een goed idee slecht uitgevoerd kan worden. Want inderdaad is de vertraging door files in hoge mate niet-lineair in het aantal rijders, en zou het wegnemen van 10% van de auto’s tot heel veel minder files leiden. Kijk maar eens hoe goed het rijdt in de spits op vrijdagochtend, of in juli. Daarom is rekeningrijden een kansvolle strategie. Veel mensen begrijpen dat niet en dus is het idee van een demonstratie goed.

Maar wat denkt u als u hoort dat er op 9 oktober geen files zullen staan? Ik ga in ieder geval die dag met mijn auto naar het werk. Lekker doorrijden.

We schreven er eerder over, de verkeersstroom is niet constant maar afhankelijk van de verwachte vertraging. Continu maken forensen de afweging tussen trein en auto en dat is de reden dat extra asfalt zo weinig helpt. Wie een filevrije dag voorspelt nodigt duizenden, die anders niet gereden hadden, uit om de weg op te gaan. Ook al slaagt men erin 10% van de gebruikelijke rijders van de weg te halen, het aanbod van rijders zal ook toenemen. En dus zal de gebruikelijke file er staan, maar met andere mensen achter het stuur.

Gratis!

Onder de titel ‘Sluipend Bedrog’ bindt de poor lonesome cowboy Lucky Luke eenmalig de strijd aan met consumentenbedriegers. De unieke Lucky Luke (© Lucky Comics) over verkooptrucs is een initiatief van de FOD Economie, de Belgische Consumentenautoriteit. ConsuWijzer geeft 5000 exemplaren weg aan consumenten in Nederland.

Inderdaad! Gratis! De bestelpagina zegt

In ‘Sluipend Bedrog’ binden de poor lonesome cowboy en zijn vurige paard Jolly Jumper de strijd aan tegen verkooptrucs. Bijvoorbeeld tegen misleidende loterijen en ongewenste abonnementen. De held van de Far West zet vele bedriegers achter de tralies zodat u geen last meer van ze hebt. Ook geeft Lucky Luke u praktische tips om misleiding te voorkomen.

Bestel hem hier, maar op is op. Die samenvatting klinkt nog niet als een concurrent voor mijn favoriete economenstrip Obelix & Co., maar goed. Gratis is gratis.

[dank aan Peter]

Het nakijken hebben

De faculteit waar ik werk staat er op dat ik tentamens binnen drie weken nakijk. Blijkbaar zijn er meer universiteiten die worstelen met hetzelfde probleem: hoe zorgen wij er voor dat het personeel op tijd de cijfers doorgeeft?

Nu hebben economen een oplossing voor elk probleem. Precies dezelfde oplossing zelfs: prikkels. Als docenten ongewenst gedrag vertonen, dan kan via financiële prikkels hun gedrag worden beïnvloed. Geef gewoon een boete voor elk cijfer dat te laat bekend wordt gemaakt.

Wat zegt u? Dat is veel te theoretisch? Helemaal niet. Op Florida State University doen ze het gewoon. [via]

Alle dagen schuld

Voor economen die zowel op het werk als privé continu aan het optimaliseren zijn kan het nieuws soms verbluffen. Neem nou voedselbanken. Hoe komt het zover dat iemand daarop aangewezen is? Wie zich hierbij over het hoofd krabt (en dat ik geef toe dat te doen) heeft last van wereldvreemdheid. Een probaat middel is om bij de goedkoopste aanbieder dit boek van Mirjam Pool te halen. De schrijfster verkeerde anderhalf jaar tussen uitkeringstrekkers en -verstrekkers, deurwaarders en goeddoeners in de stad Almelo.

Zó ging het beschrevene tegen mijn gewone kost in, dat ik het boek verslonden heb. Er worden uitkeringen niet aangevraagd, leningen afgesloten, kinderen verwaarloosd en bijgemaakt, scholen verlaten. En hoe je het ook probeert te verklaren met hoge tijdsvoorkeur, gewoontevorming en andere gereedschappen uit de economie, aan de onderkant worden soms keuzes gemaakt die de rationele mens doen sidderen.

Lees verder “Alle dagen schuld”