Of het één met het ander te maken heeft staat te bezien, maar het is prettig dat onze goede ideeën steeds vaker in de praktijk worden gebracht.
Kilometerheffing
De kogel is dan toch door de kerk, de kilometerheffing lijkt er te komen. Zoals u weet zijn wij daar al jaren een groot voorstander van, reden dus voor een klein feestje op onze burelen. Zelfs Amerikaanse economen pikken het op, sommigen reageren zelfs euforisch.
Maar toch. Het kan nog steeds misgaan. Lees even mee, in het NRC afgelopen zaterdag (helaas niet online):
Eurlings legde uit dat de uiteindelijke tarieven afhankelijk zijn van de mate waarin automobilisten minder gaan rijden. Als ze minder rijden dan verwacht, stijgt het tarief zodat de overheid er niet op achteruit gaat. Mocht de automobilist zijn gedrag niet aanpassen, dan zal het tarief in 2018 lager uitvallen.
Ja maar. Het doel van een en ander is om files en CO2-uitstoot te verminderen. Als dat in onvoldoende mate lukt omdat automobilisten hun gedrag onvoldoende aanpassen, dan zal het kilometertarief dus juist verhoogd moeten worden, niet verlaagd. Als hetzelfde mechanisme gaat gelden voor het spitstarief, dan houden we ons hart vast.
Toch jammer.
Plasprotocol
Niet direct economie-gerelateerd, maar het gaat over efficientie, dus eigenlijk ook weer wel. Hoe dan ook, ik wel het u niet onthouden, deze analyse omtrent het optimale aantal urinoirs.
Economentour
Toen Google Maps zijn eerste stukken Nederland op Street View zette kwamen wij op deze site met de in beeld gebrachte economie-faculteiten. En er is weer een nieuw stuk bij, waardoor we de collectie kunnen uitbreiden met (in ieder geval) Tilburg, Utrecht (in de verte) en natuurlijk het CPB.
The informant!
Okay, even niet opgelet maar het is nog niet te laat: sinds vorige week draait in de Nederlandse bioscopen The Informant!, een film over kartels en de besprekingen in achterkamertjes die daarbij horen. En het is een comedy!
Gebaseerd op een waargebeurd verhaal en als ik vanochtend in de file niet naar de bijbehorende aflevering van This American Life (de overigens waanzinnige radioshow) had geluisterd dan hadden we het helemaal gemist. Daarin trouwens de echte opnamen van internationale kartelafspraken waarin de prijs van lysine in de jaren ’90 wereldwijd werd opgedreven, een misdaad waarvoor de boete uiteindelijk meer dan $100 mln. bedroeg.
Gevierd
Het blijft lastig, die financiele journalistiek. Vandaag dreigde de CIT Group om te vallen, het op vier na grootste faillisement uit de geschiedenis van de VS. Op wonderbaarlijke wijze concludeert de NOS daaruit onmiddellijk dat CIT de vierde bank van de VS zou zijn. En daar is natuurlijk geen sprake van. Zelfs niet de vijfde.[dank aan Eelco].
AOW
Vergrijzing betekent dat er (relatief) steeds meer oude mensen in ons land wonen. Oude mensen met stemrecht. Wie iets aan de hoogte van pensioenen wil doen moet er dus snel bij zijn. Hans-Werner Sinn heeft voor Duitsland berekend dat een hervorming op zijn laatst in 2016 mogelijk is. Daarna hebben gepensioneerden de meerderheid en komen lagere pensioenen er niet meer door.
Onlangs heeft een student bij ons iets dergelijks berekend wat betreft de verhoging van de AOW-leeftijd in Nederland. De verrassende uitkomst was dat die maatregel met de tijd steeds makkelijker door te voeren is. Dat zit ‘m erin dat, wie eenmaal met de AOW is, er geen last meer van heeft dat latere generaties langer door moeten werken. En dat terwijl het bespaarde geld ook voor gepensioneerden voordelig is.
Maar zijn de gepensioneerden dan niet solidair met de generaties na hen? Nou, in ieder geval niet allemaal. Kijk naar de uitkomst van deze peiling in het propagandablad van het ABP. De uitkomsten van pensioenopbouwers en gepensioneerden zijn gesplitst. Verhogen van de AOW-leeftijd (al dan niet met uitzonderingen): 14% van de werkenden, 30% van de gepensioneerden. Leeftijd niet veranderen: 42% werkenden, 34% gepensioneerden.
Magisch realisme
Na de eerdere teloorgang van de Dirk Scheringa Bank (DSB) is er deze week volop ophef over de collectie van het Dirk Scheringa Museum (DSM!?). De collectie moet absoluut bijeen blijven vond Plasterk al, en Dirk zelf doet nu ook een duit in het zakje. ABN Amro belooft daarbij te helpen. Blijkbaar is men van mening dat de collectie van alle kunstwerken samen meer (culturele) waarde heeft dan de individuele werken afzonderlijk. Nu ben ik geen kunstkenner, maar als econoom vraag ik mij een aantal dingen af.
Ten eerste. Als zo’n collectie meer waarde heeft dan de afzonderlijke werken, waarom is de overheid dan zelf al niet actief geweest met het verwerven van zo’n collectie? Met andere woorden; als het er al is, dan is het een ramp wanneer het verdwijnt, maar zolang het er niet is, dan hoor je er niemand over dat het een ramp zou zijn als het niet ontstaat. Als u begrijpt wat ik bedoel. Natuurlijk, er zijn transactiekosten bij het verwerven van een collectie, maar die lijken me verwaarloosbaar in vergelijking met de geclaimde meerwaarde van zo’n collectie. Dit lijkt me een typisch gevalletje van wat gedragseconomen het endowment effect noemen.
Ten tweede. Blijkbaar denkt de markt er anders over. De curator gaat nu de collectie verkopen. Het is zijn taak om er zoveel mogelijk geld uit te slepen dus als de collectie als geheel meer zou opleveren dan de afzonderlijke werken, zou de curator heus wel de collectie als geheel verkopen. Het is nog eens een stuk minder gedoe ook. Blijkbaar vinden verzamelaars dus helemaal niet dat de collectie als geheel meer waard is dan de individuele werken afzonderlijk. Toegegeven, er moet natuurlijk wel een liefhebber zijn de totaalprijs voor de hele collectie kan ophoesten. Maar we hebben het hier over een boekwaarde van 46 miljoen euro en daar koop je nog niet eens een van Gogh voor.
Gelijkheid door techniek
Terwijl kennissen links en rechts hun laptoppen met Windows 7 laten zien, kan ik me niet onttrekken aan de indruk dat rijk zijn niet meer is wat het geweest is. Rijke mensen hebben meer geld dan arme mensen, maar geld kun je niet eten. Het gaat erom wat je consumeert.
Ons consumptiepakket verandert over de tijd. We geven relatief steeds minder uit aan eerste levensbehoeften, bijvoorbeeld. En mijn indruk is dat een steeds groter gedeelte van ons geld gaat naar zaken die niet, zoals dat heet, rival zijn. Wat wil zeggen dat de ontwikkeling ervan het meeste geld kost, terwijl de productie voor bijna niets kan. Voorbeelden, behalve het al genoemde OS voor uw computer: films en boeken, telefoons en televisie. Maar ook gewone producten bestaan steeds meer uit concept en steeds minder uit ingrediënt. Bij mijn zomervakantie bijvoorbeeld had ik sterk de indruk dat er veel tijd en geld gestoken was in het uitdenken van de perfecte organisatie en omgeving, iets dat daarna gemakkelijk op veel plaatsen toe te passen is.
En zo nemen de privileges van de rijken af. Want zelfs de Quote 500 kan de nieuwe Windows niet eerder installeren dan Jan Modaal, en voor al deze producten met hoge kosten van ontwikkeling geldt dat er flink wat van moeten worden verkocht wil de R&D eruit gehaald worden. Natuurlijk is de iPhone nog niet voor iedereen bereikbaar, maar die van mij is niet minder snel dan die van de rijkste man van Nederland.
Suikerfeest
In de min of meer vrije economie van de Verenigde Staten is er in ieder geval één product waarvan de consument door een kleine groep producenten in de tang wordt genomen. De markt voor suiker is al sinds 1812 “beschermd” waardoor producenten meer dan de wereldmarktprijs krijgen. Dat heeft allerlei maffe gevolgen, bijvoorbeeld dat Coca Cola in thuisland Amerika slechter smaakt dan in Europa omdat er geen suiker maar mais inzit (echt waar!).
Maar lachen om deze toestand is voor Europeanen geen goed idee. Lees dit artikel in de New York Times voor een beschrijving van de situatie op de Europese suikermarkt waar alles nog tien keer erger is. Uiteraard doet de EU ook aan subsidies en quota. En dat leidt tot de gebruikelijke verstoringen (Finland, jawel, Finland breidde de productie van suiker uit na een stelselhervorming) en een heleboel fraude. En de rechtbanken zijn er maar druk mee.
One 2004 case in the Netherlands involved a Belgian company that mixed sugar with dried peas. The peas could later be easily separated out, leaving only the sugar. A Dutch court rejected the company’s argument that this was a processed food subject to lower tariffs.
Verspilling, we hadden het er al eerder over. Behalve een beperkt aantal boeren zou heel Europa beter af zijn als we hier eens mee op zouden houden.