Thijs

Bieden op Ebay- en dan nerveus gaan zitten doen.

Onenigheid in ons huishouden gisteravond. Mevrouw Nomie zit de ganse tijd achter haar laptop op Ebay te kijken of ze nog de hoogste bieder is. Wordt ze voorbijgestreefd dan verhoogt ze haar bod.

Onzin natuurlijk. Op Ebay geef je een proxy-bod met je maximale prijs. Er wordt dan voor je geboden tot dat bedrag; valt de prijs lager uit dan win je, valt de prijs hoger uit dan niet. Meneer Nomie biedt dus precies één keer en hoort dan wel wat het geworden is.

“Maar”, zegt ze dan, “als een ander meebiedt dan weet ik dat het artikel meer waard is. Het is een kwaliteitssignaal”. Maar dat maakt niks uit, eerst wachten tot er andere bieders zijn en dan pas je bod verhogen levert precies hetzelfde resultaat als meteen een hoog proxy-bod indienen.

Afijn, het internet creëert problemen maar lost ze ook weer op. Hier is Wikipedia over het gedrag van mevrouw (“sniping”) en hier is iemand met een samenhangende verklaring, gebaseerd op behavioral economics: wie pas op een laat moment biedt maakt gebruik van de irrationaliteit van anderen. Daar kan ik vanavond mee thuiskomen.

Prinsjesdag

Geen vervelender corvee dan het behandelen van de miljoenennota op prinsjesdag. Het nieuwe beleid is eigenlijk al wel bekend en voor zover interessant hier al besproken. Het moet gek lopen als er tijdens de troonrede nieuws bijkomt. Een blik op de AEX wijst dat uit:

En inderdaad, tussen 13:00 en 13:30 gebeurt er hoegenaamd niets. Het belangrijkste, wat mij betreft, is de keuze voor een bestendig overschot en dat is goed beleid. Uiteraard wordt er vervolgens geklaagd over de lasten, maar hier geldt de regel dat wie lagere lasten wil, ook aan moet geven welke voorzieningen er dan geschrapt moeten worden.

Lees verder “Prinsjesdag”

De dalende dollar

Internetters die al Googlend op deze site terechtkomen zijn vaak op zoek naar informatie over een vallende dollar, iets waar we bijna twee jaar geleden over schreven (en later nog eens). Om aan de vraag uit de markt tegemoet te komen: hoe is het nu met de dollar?

Met de crisis op de financiële markten een paar weken geleden, waarbij vooral Amerikaanse producten minder waard bleken dan gedacht, leek het moment daar dat de dollar een flinke uitglijder kon maken. De logica: Amerika heeft maandelijks grote buitenlandse investeringen nodig om zijn tekorten te dekken, maar wie wil nog investeren als de aangeboden effecten van lage kwaliteit blijken te zijn? Bij uitblijvende kopers moet de prijs omlaag.

Zoals de Economist deze week vaststelt is dat erg meegevallen. De dollar daalt wel, maar er is geen sprake van een val. En dat is mooi. Een daling van de dollar is op zich niet slecht, zelfs niet voor de Amerikanen, als er maar geen paniek uitbreekt waardoor het financiële systeem kapot gaat. Vergelijk het met een menigte die een stadion verlaat: één voor één is prima, met z’n allen tegelijk door de deur en het gaat mis.

Een stabiliserende factor blijken de bijzondere marktpartijen te zijn: de centrale banken maar ook de Chinese overheid. Die rennen niet meteen weg als er verliezen geleden worden en voorkomen zo een vlucht naar de deur. Nog niet zolang geleden werd het feit dat staatsbeleggers aan meer denken dan alleen de winst nog gezien als gevaarlijke eigenschap. Maar dat ging over aandelen, en aan het aanhouden van valuta kleven geen rechten van inspraak.

Blindheid voor grote getallen: hoeveel is een triljoen?

Een veelvoorkomend probleem bij macroeconomie is grote-getal-blindheid. Zo gauw je het miljoen gepasseerd bent is de gemiddelde mens het gevoel kwijt en worden ordes van grootte makkelijk door elkaar gehaald. Ik begin mijn colleges over het BBP dan ook altijd met terugrekenen naar productie per persoon, een voorstelbaar begrip. Dat is voor elk groot getal aan te raden: vaak kun je, door iets tot per-capita proporties terug te rekenen, snel zien wat een groot getal betekent.

Het ANP meldt vandaag dat de georganiseerde misdaad wereldwijd 2 triljoen dollar verdient. “Een 2 met achttien nullen” schrijft de hulpvaardige redacteur. Getalblindheid. Er zijn zes miljard mensen in de wereld (een zes met negen nullen) en dat is dus 333 miljoen dollar per persoon. Dat lijkt wat veel. Het blijkt dat de Engelse en de Nederlandse triljoen niet helemaal hetzelfde zijn. Het rapport gebruikt de versie met twaalf nullen, en dus $333 per persoon. Dat valt alweer mee.

Overigens ben ik geen fan van dit soort onderzoek. Achter de getallen die (in welke vorm dan ook) het nieuws halen ligt vaak een hoop knip-en-plakwerk, als was het maar omdat “misdaad” in elk land iets anders betekent.

(update: iemand is wakker geworden: het bericht is hersteld en heeft het nu over een biljoen. Nu deze nog.)

(update 14/9: deze stond er heel kort op, maar is wel fantastisch. Inmiddels hersteld.)

Potjes

Het is één van de meer krankjorume suggesties van dit jaar: de werkgevers in het beroepsvervoer willen het geld terug van de diesel die verbrand wordt als hun vrachtwagens in de file staan. Dat is op zeker drie gronden een onzinnig idee.

De BTW en accijnzen worden teruggevraagd, maar bij Shell zijn de vervoerders nog niet geweest. Dat roept de vraag op waarom de overheid hier voor de kosten moet opdraaien. De overheid, die nota bene een mooie snelweg heeft neergelegd voor de vervoerders. De echte schuldigen zijn natuurlijk de auto’s (en niet in de laatste plaats de vrachtwagens) die vóór in de file staan. Je kunt aannemelijk maken dat het gros van de files door de vervoerders zelf veroorzaakt wordt.
Als diesel verbranden in de file op deze manier stukken goedkoper wordt, dan kun je op je vingers natellen dat de verkeersproblematiek alleen maar toeneemt. Is dat de bedoeling?
De overheid heft belastingen en doet bestedingen. De een betaalt de ander maar er zijn, als het goed is, geen directe verbanden. Als een besteding de moeite waard is (dat wil zeggen, er wordt een probleem opgelost dat de markt niet aankan en de kosten zijn kleiner dan de baten) dan moet de overheid hem doen, klaar. In het plan van de vervoerders zouden de subsidies op roetfilters afhankelijk worden van de inkomsten aan file-BTW. Dat is potjesdenken, en dat is hele slechte economie. Ook zo met de belastingen: er wordt geheven waar de verstoring het kleinst is en het verdelingseffect niet ongewenst. De betaler krijgt er geen rechten voor terug.

Laten we hopen dat hier niemand in trapt. Ondertussen poets ik de Jopie award alvast een beetje op.

Van 19 naar 20%

In de uitgelekte begroting staat dat het BTW-tarief per 1 januari 2009 stijgt van 19% naar 20%. De opbrengst van deze operatie, zo’n 2 miljard euro, zal worden ingezet om de WW-premie, een belasting op arbeid, te verlagen. Dat geeft natuurlijk

herverdeling. Voor de overheid veranderen de inkomsten niet maar voor individuele burgers kan er wel wat veranderen. Wie niet werkt maar wel winkelt, zeg gepensioneerden, gaat erop achteruit. Over het algemeen is de BTW een regressieve belasting, dus de lagere inkomens hebben er meer last van. Tegelijk zal de werkende mens minder premie betalen, tenminste, als iedereen hetzelfde blijft werken en kopen. Maar dat is niet waarschijnlijk, want andere tarieven betekenen ander
gedrag. Het doel van de operatie is om, via lagere lasten, meer mensen aan het werk te krijgen. De hoop is dat sommigen van de groep die twijfelt om (part time) te gaan werken, door de lagere lasten over de streep getrokken worden. Of dat sommige werkgevers het nu wél aantrekkelijk vinden om extra personeel in dienst te nemen. Want het is niet op voorhand duidelijk
wie gaat betalen. Als de hogere BTW 1-op-1 wordt doorgerekend stijgen de prijzen met 0,84 procent. Maar de winkelier kan er ook voor kiezen de marge te verlagen. Een eerdere BTW-verlaging werd maar voor 70%-80% in de prijs verwerkt. En lagere premies kunnen hogere lonen betekenen, maar ook lagere arbeidskosten. Eén en ander hangt af van de elasticiteiten van vraag en aanbod.
In Duitsland is begin dit jaar het BTW-tarief verhoogd van 16 naar 19 procent, ook met het doel de lasten op arbeid te verlagen. Daar gaat het voorlopig goed.
Ten slotte is het besluit om budgetneutraal te werken, en dus niet alleen de WW-premie te verlagen, anticyclisch en dat is een goede zaak.

Duidelijk? En nou maar hopen dat het er op de radio net zo mooi uitkomt. Vrijdag, 11:30, Radio 1 update: nieuwe link. (En zie ik iets over het hoofd? Graag voor vrijdag in het commentaar!)

Transfer

Terwijl de geruchtmakende transfers in de voetbalwereld doorgaan blijkt ook de illustere NRC-rubriek Economie voor jou (eerder op deze site) een transfer te hebben gemaakt. Sinds een dikke week schrijven de auteurs voor de internetsite van De Volkskrant.

De Volkskrant is er blij mee, zo blijkt, de NRC lijkt nog niet helemaal op de hoogte (zie de huisvlijt in dit laatste artikel). Maar wat zit er achter de transfer? Ik gok voorlopig op meer geld.

Laat Nederland rijden

De Telegraaf probeert deze week het fileprobleem op te lossen. Met dagelijkse berichten over het leed dat file heet en de partijen die eronder lijden probeert de krant de druk op de politiek op te voeren.

Mooi om te lezen is het bericht “wat is UW oplossing?”, dat op het moment van schrijven 416 reacties heeft. Natuurlijk ontbreken de gebruikelijke tirades over de stoet vrouwelijke ministers op Verkeer en Waterstaat niet en is er de roep om gratis openbaar vervoer, maar de meerderheid zoekt de oplossing in capaciteitsuitbreiding. Bredere wegen, extra rijstroken bovenop de huidige, vrachtwagens naar de nacht, op- en afritten groter maken. Over rekeningrijden wordt zeven keer gerept; zes zijn tegen en één is voor.

Is dit een geruststellend of gekmakend schouwspel? Ik twijfel: aan de ene kant maakt zoveel beperkt denkvermogen angstig, aan de andere kant is er kennelijk nog werk genoeg voor economen. De grote denkfout, voor wie het niet ziet, is deze: met voldoende uitbreiding van de capaciteit zou de huidige verkeersstroom zonder problemen kunnen worden verwerkt. Wie ’s ochtends vaststaat en denkt “een grotere afrit zou een hoop schelen”, die heeft gelijk.

Maar de omvang van de huidige verkeersstroom wordt mede veroorzaakt door de huidige files. Ik ben ervan overtuigd dat grote aantallen autobezitters ’s ochtends de trein nemen of eerder weggaan omdat ze niet in de file willen staan. Op het moment dat de wegcapaciteit toeneemt en de files oplossen, neemt dus automatisch de verkeersdrukte toe. Er gaan meer auto’s rijden, en wel totdat de files weer zo lang zijn dat de volgende, marginale, autobezitter begint te ontwijken. Een grotere capaciteit zal iets uitmaken (de marginale berijder is een ander) maar bij lange na niet zoveel als de lezers denken.

Rekeningrijden heeft als voordeel dat de marginale kosten van spitsrijden, die nu in tijd en geld worden geheven, helemaal in geld worden uitgedrukt. Dat is efficiënt omdat verspilde tijd verloren is, maar geïnde tol kan worden gebruikt om de wegenbelasting te verlagen. Misschien moet ik ook maar een reactie plaatsen…

Een poot uitdraaien

De 15-dagen lening die het bedrijf Ferratum sinds kort aanbiedt is vandaag al terecht door het Nibud op de korrel genomen. Over het bedrag van 100, 200 of 300 euro wordt voor 15 dagen namelijk 25% rente gevraagd. Dat is, rekent het Nibud voor, 600% op jaarbasis.

Maar het is erger dan dat. Wie €300 leent en dat bedrag een jaar lang vasthoudt, betaalt iedere 15 dagen €75 aan Ferratum. Dat is 24 keer 75 = €1800 per jaar, en dus 600%. Maar nu dit: ik leen op 1 januari €100 en moet op 16 januari €125 betalen. Dat bedrag leen ik meteen weer bij Ferratum. Op 31 januari ben ik dan €156,25 schuldig. Ook dit bedrag leen ik weer. Gedurende het jaar ga ik door de €300, waarna ik mijn vriendin overhaal ook een lening te nemen.

In dit scenario krijgen we te maken met de geweldige kracht van rente op rente, en als we tot 31 december doorgaan zijn we aan het eind van het jaar €21.175,82 schuldig. Dat is 21176% rente op jaarbasis.

Ik heb het in het verleden opgenomen voor verstrekkers van leningen en ben dus geen credit snob. Maar dit soort tarieven is diefstal. Is er trouwens geen wettelijk maximum rente?

Hoe is het nu met…

Ik kwam in de avondkrant dit verhaal tegen over de perikelen rond de internetsite boober, waar we eerder al eens een berichtje aan wijdden. De site bemiddelt tussen leners en spaarders en we waarschuwden dat daar normaal een bank tussen zit die aan screening doet.

Hoe gaat het inmiddels? De AFM wil nog steeds een vergunning zien en doet nu lastig. Aan de screening-kant is er inmiddels een particulier initiatief, booberwatch.nl, waar kredietverstrekkers elkaar informatie doorgeven. Dat is beter dan ik had verwacht maar mijn spaargeld gaat er nog niet in.

En hoe is het nu met dat andere onorthodoxe project waar we over schreven, Orfub de boeteverzekering? U herinnert zich onze voorspelling, “dit bedrijf is in no time over de kop”, gebaseerd op het principe van averechtse selectie. Het bedrijf, dat al voor de start overliep van de geïnteresseerde klanten, lijkt na zes maanden niet meer te bestaan.